De Nieuwe Taalgids. Jaargang 37

Aankondigingen en mededelingen.

Bilderdijk-studie. De vereniging ‘Het Bilderdijk-Museum’ deed onlangs het 31ste en 32ste jaarverslag verschijnen (1940-41 en 41-42) met twee interessante bijlagen, nl. een opstel over Bilderdijk en het Réveil, door M. Elisabeth Kluit, deels geput uit ongepubliceerde brieven, en een studie van B.J.E. van Noort, getiteld Iets over Bilderdijks epos ‘De ondergang der eerste wareld’. Gelijktijdig verscheen in de Bibliotheek der Nederlandse Letteren een keuze uit Bilderdijk's korte gedichten, samengevat als ‘Dichterlijke zelfbeschrijving’, en uitvoeriger ingeleid door Dr. J. Wille.

Beschaafde Nederlandse omgangstaal in Zuid-Nederland.

De Luikse hoogleraar Fr. Closset, redakteur van het Tijdschrift voor Levende Talen, zond ons de beide delen van Door Nederland, Handboek van de Nederlandsche omgangstaal (Brussel - Office de publicité - 1942), bestemd voor de vier hoogste klassen van het voorbereidend hoger onderwijs, het normaal onderwijs en voor het onderwijs aan meer gevorderden. Met de lezers gaat hij ‘op reis door Nederland’, om ze in aanraking te brengen met ‘het dagelijksch leven’. Beschrijvingen en gesprekken wisselen elkaar af, in ongedwongen, verzorgde taal, getuigend van zeer nauwkeurige waarneming en voortreffelijke aanpassing aan het

[p. 222]

Noord-Nederlandse beschaafde spraakgebruik. Aan de verbreiding van de beschaafde omgangstaal in het Zuiden had geen betere dienst bewezen kunnen worden! Goed geslaagde reprodukties en foto's verhogen de aantrekkelijkheid. Het eerste deel bevat bovendien een Leesboek; het tweede, na een vertaling in het Frans, om terug te vertalen in het Nederlands, nog spreek- en stel-oefeningen, en daarna een beknopte inleiding tot de ontwikkeling van de Nederlandse taal, letteren, kunst en wetenschappen. Wij wensen dat Handboek, dat de toenadering van Zuiden Noord-Nederland ongetwijfeld zal bevorderen, een welverdiend sukses. Tevens vestigen wij de aandacht op een brochure van dezelfde schrijver, getiteld Enkele aspecten van het onderwijs in de levende talen (Brussel - Marcel Didier - z.j.).

Jaarboek 1943 van ‘De Fonteyne’¹⁾

Het lijkt een naklank uit een ver verleden, als de ‘Hoofdman’ van de ‘Souvereine Kamer van Rhetorica van Vlaanderen’, de Gentse Fonteyne, dit eerste Jaarboek als een teken van nieuw leven begroet. Het is een keurig verzorgd en geïllustreerd boek (72 blz.) met een historische inhoud, die deels voor deleek, deels voor de beoefenaar van de letterkundige geschiedenis bestemd is. Populair bedoeld is het Historisch overzicht van ‘De Rederijkers in Vlaanderen’, door V. Speeckaert, en ‘Inrichting en werkzaamheden der Kamers’ door J. De Vuist. Nieuws vindt men in de studie van Dr L. en J. van Boeckel over Landjuweelen en Hagespelen in de XVe en XVIe eeuw, als aanvullïng van Leonard Willems' betoog over dit onderwerp, met gebruikmaking van nieuwe archivalia. Van belang is eveneens een bijdrage van A. van Elslander over Het Refrein, een typische Rederijkersvorm (blz. 59-71).

De weerliicke liefden tot Roose-mond.

Van dit zeldzame boekje van Justus de Harduijn - er is maar één exemplaar bewaard gebleven - verscheen een aardige facsimilé-uitgave, in oblong formaat, door de uitgeverij ‘De Sikkel’ te Antwerpen (1942), in 300 exemplaren gedrukt. De uitgever, Dr O. Dambre, verzocht ons, mede te delen dat het sterfjaar van de dichter, veelal onjuist opgegeven, stellig 1636 is, op grond van het door hem ontdekte testament. Dit dokument zal hij binnenkort in brochure-vorm doen drukken.

Een bibliografie van Nederlandse dialektkaarten.

Een nuttig werk verrichtte K. Schulte-Kemminghausen door met de hulp van de Nederlandse dialektografische centra Gent, Amsterdam en Leiden een uitvoerige lijst samen te stellen van alle, in publikaties. aangetroffen dialektkaarten, met het opschrift Verzeichnis der Mundartkarten des niederländischen Sprachraumes, afgedrukt in Deutsches Archiv für Landes- und Volkforschung, Jahrgang VI, Heft 3. Deze bibliografie, in groot formaat, beslaat bijna honderd bladzijden.

1) Verschenen zonder naam van een uitgever, dus blijkbaar voor de leden bestemd. Briefwisselaar voor het Jaarboek is de archivaris, Maaltebrugstraat 238, Gent.

[p. 223]

Het Westfries en het stadsfries in het defensief.

Onder dit opschrift schreef K. Fokkema een artikel in het Westfriesch Jaarboek V (1943), waarin hij beschrijft hoe die beide dialekten blootstonden aan de inwerking van het algemene Nederlands en welke verschillen daarbij op te merken zijn.

Taalvorming, Leesboek III. Van de firma J.B. Wolters ontvingen wij, als vervolg van de beide delen Taalvorming door Kuitert en Van der Wijden, een bloemlezing van stukken uit moderne Noordnederlandse, Vlaamse en Afrikaanse auteurs.

Jaarboek 1942 van de Koninklijke Vlaamsche Academie voor taal- en letterkunde.

Dit jaarboek bevat o.a. vier biografieën met portret van belangrijke figuren uit de Vlaamse taal- en letterkunde, nl. van Virginie Loveling, door Lode Baekelmans, van L. Scharpé en Leonard Willems, door J. van Mierlo, en van Kanunnik J. Jacobs, door J. Salsman S.J., besloten door een bibliografie van hun geschriften.

Luther's kerklied in de Nederlanden

Over dit onderwerp werd een proefschrift samengesteld waarop in Juli Dr W.J. Kooiman te Amsterdam promoveerde (Amsterdam - 't Koggeschip - 1943).

Geschiedenis van de Nederlandse taal en Inleiding tot de studie van de woordbetekenis.

Van deze beide geschriften van Dr. C.G.N. de Vooys verscheen onlangs een derde, resp. tweede herziene en vermeerderde uitgave bij de Antwerpse uitgeverij De Sikkel en J.B. Wolters, Groningen (1943).

C.d.V.