De Nieuwe Taalgids. Jaargang 37

Uit de tijdschriften.
(November-December).

De Gids. Dec. Een studie van Mej. M. Ramondt, getiteld Van jaarspel tot abel spel behandelt de achtergrond van het bekende abele spel van de Zomer en van de Winter. Dat blijkt terug te gaan op een eeuwenoud volksgebruik om het verdrijven van de winter door de lente door een ommegang of een dramatische vertoning te symboliseren. Van zulke jaargetijdenspelen geeft zij allerlei voorbeelden, zowel uit de Duitse als uit de Franse letterkunde. Zelfs wordt de ontwikkeling terug gevolgd ‘tot op een praehistorisch rotsingrifsel in Skandinavië’. Van het Middelnederlandse spel is geen rechtstreekse bron aan te wijzen. Het Latijnse spel Conflictus Veris et Hiemis, uit de negende eeuw, op hetzelfde motief gebouwd, blijkt niet het rechtstreekse voorbeeld te zijn. - In de rubriek Bibliographie beoordeelt K. Heeroma de bloemlezing Stille Opmars van F.W. van Heerikhuizen. Hij meent dat de door de inleider gegroepeerde jongste generatie, gekarakteriseerd als ‘nieuw-classicistisch’, voorlopig ‘een pure fictie’ is.

Groot-Nederland. Nov. R. Houwink antwoordt ontkennend op de vraag: Is onze letterkunde vóór 1880 verouderd? Hij keurt de

[p. 47]

‘jacht naar het actueele’ af, en spoort aan tot ‘nieuwe bezinning op de levenswaarden, opgesloten in onze letterkunde vóór 1880’.

Roeping. Dec. In een opstel over Twee minnedichten trekt J.M. Kramer een parallel tussen een Russisch gedicht van Poesjkin en een van Herman Gorter. - In de rubriek Boekbespreking beoordeelt Gerard Knuvelder Kroniek eener parochie van Jacques Schreurs en De wereld van Soo Moereman van Gerard Walschap. Karel Meeuwesse beoordeelt twee boeken van Marie Koenen: Korrel in de voor, een Limburgse roman, en Breiz-Izel; Gabriël Smit beoordeelt Max Dendermonde's tweede dichtbundel: Water en Brood, en de bundel Donker zon en golven van Maarten Vrolijk.

Tijdschrift voor Levende Talen VIII, afl. 5. J. Delattre vestigt de aandacht op Een Nederlandsche adaptatie ‘Los donayres de Matico’ van Lope de Vega, door een onbekende Antwerpenaar omstreeks 1660 geschreven, en die hij met het Spaanse origineel vergelijkt. - D. Lejeune-Hans vervolgt haar opstel over De Kleine Johannes (De Kinderjaren). - M. Rutten levert een bijdrage Over Luc van Brabant, een erotisch dichter. - G. Vannes komt terug op een reeds vroeger behandeld onderwerp: De Vlamingen en het gesproken Noord-Nederlands. - Fr. Closset bespreekt in de rubriek Nederlandse Letteren de jongste geschriften over Multatuli en het laatste werk van Slauerhoff, Van Schendel en Johan van der Woude.

Neophilologus XXVIII, afl. 1. J. Elema wijdt een uitvoerige studie aan De waardebepaling van poëzie, toegelicht met Nederlandse en Duitse verzen. Daarin behandelt hij o.a. Het Beeld en Het Rhythme.

Tijdschrift voor Nederlandsche Taal- en Letterkunde LXII, afl. 2. Mej. A.M.E. Draak geeft een uitvoerig-ontledende beschouwing over een tot nu toe vrijwel onbekende 17de-eeuwse anecdotenverzameling St. Niklaesgift (Amsterdam, 1647). De inleiding, die van optekening ‘uit de volksmond’ spreekt, blijkt een fictie te zijn; de verzameling is vertaald naar een Franse bundel van Antoine Le Métel (1641). De vertaling ‘is schools en niet zeer intelligent’, zoals uit de vergelijking van de teksten blijkt. - Mej. J.H. van Lessen geeft een vierde bijdrage in haar

[p. 48]

reeks studiën over Klanknabootsing als taalvormend element, waarin zij voornamelijk kritiek oefent op de voorafgaande beschouwingen van Heeroma in hetzelfde tijdschrift. - C.G.N. de Vooys verzamelde uit recepten in een Utrechts handschrift in het Mnl. nog onbekende woorden (Pharmaceutische vaktaal uit het begin van de veertiende eeuw). - R. van der Meulen opent een reeks etymologische Sparsa. - P. Maximilianus bespreekt, in een bijdrage over Buchanan en Vondel's Joannes de Boetgezant of Vondel Buchanan's drama Baptistes bekend en gevolgd heeft, of de Nederlandse vertaling van dit treurspel door De Decker. Het laatste acht hij het waarschijnlijkst. - C.B. van Haeringen beoordeelt G.S. Overdiep's boek: De volkstaal van Katwijk aan Zee.

Verslagen en Mededeelingen der Kon. Vlaamsche Academie. Sept.-Okt. 1941. Aug. van Cauwelaert wijdde een uitvoerige studie aan Karel van de Woestijne als ‘Dichter van het Getal’, aan de ‘volkomen Belijdenis’ en ‘de gelouterde Ylte’. - Ter herdenking van Stijn Streuvels' zeventigste verjaardag werden redevoeringen uitgesproken door Em. de Bom, Felix Timmermans en J. Muls, die over Het landschap in het werk van Stijn Streuvels sprak, en door Herman Teirlinck.

Nov. J. van Mierlo leverde een bijdrage over De ‘Minne’ in de Strofische Gedichten van Hadewych, om te betogen dat ‘de Minne voortdurend overgaat tot den Beminde, tot Christus, tot God. Achter Minne ziet Hadewijch steeds Christus, God’.

Dec. Floris Prims bestudeerde De Verfransching van Antwerpen in de Jaren van Orange, Matthias en Anjou; hij ging achtereenvolgens na: ‘de verfransching door de scholen’ (op grond van een lijst van de schoolmeesters en schoolmeesteressen), ‘het Fransch op den predikstoel’, ‘Het Fransch aan het hof’, ‘Het Fransch in de Staten-Generaal’ en ‘Het Fransch in de straat’. De hogere standen in deze weeldestad blijken toen reeds sterk verfranst te zijn geweest en de burgerij volgde; alleen de vierde stand bleef geheel en al Nederlands.

Jan. 1942. J. van Mierlo gaf met grote ingenomenheid een toelichting bij Het nieuwe ontwerp van Algemeen Reglement der Academie, dat ruime vooruitzichten biedt: Hij besprak verder de datering van De vroegste vertooningen van de Zeven Bliscapen van Maria. Het begin blijft hij stellen op 1448: ‘voor vroegere vertooningen ontbreken alle bewijzen’.

C.d.V.