De Nieuwe Taalgids. Jaargang 20

Uit de tijdschriften. (Mei-Junie).

De Gids. Mei. André Jolles behandelt in een opstel Kunsthistorische methoden de studie van Prinsen over de roman in de achttiende eeuw. Hij verwijt aan deze schrijver zijn ‘subjectivisme dat tot een verkeerde methode verleidt’.

Junie. W. Kramer wijdt een uitvoerig opstel aan de taaltechniek van Jac. van Looy. - A.W.C. Zuidema trekt in een opstel Oldenbarneveldt als treurspelheld een parallel tussen de drama's van Vondel, Fletcher en Massinger, en Albert Verwey.

De Nieuwe Gids. Mei. W. Kloos schrijft over Walter Scott naar aanleiding van Vissink's proefschrift over Scott's invloed op de Nederlandse letterkunde. Verder bevat deze aflevering o.a. Correspondentie van Potgieter met Kneppelhout (1860).

[p. 221]

Junie. De volgende brieven van Potgieter en Kneppelhout dateren van 1863-1869.

De Stem. Junie. Oude Nederlandsche Poëzie is een fragment van een onuitgegeven werk dat over Nederlandse renaissance-dichters der 16de en 17de eeuw handelt.

Stemmen des tijds. Mei. In de Literaire Kroniek toont C. Tazelaar, vóór de bespreking van enige romans, zijn instemming met de uitspraak van Maurits Uyldert: ‘Het schrijven van romans is bijna handwerk geworden. Wat ook al weer zoo erg niet zou zijn, als het maar niet met zooveel pretentie werd beoefend’.

Opwaartsche Wegen. Mei. Van Ham bespreekt o.a. De Roman in de 18de eeuw in West-Europa door J. Prinsen J. Lzn.

Junie. L.E. Smallegange geeft een opstel over Helene Swarth, waarin geprotesteerd wordt tegen de smaad en de verguizing waaraan deze dichteres in haar latere jaren blootgestaan heeft. - De Bibliografie betreft Herman Robbers' geschriften ende daaraan gewijde besprekingen.

Roeping. Mei. Gerard Knuvelder schrijft een bewonderend artikel over de dichtkunst van Marnix Gijsen, waarin hij ‘de edelste zielseigenschappen van Gezelle’ terugvindt.

Den Gulden Winckel. Mei. G.H. Pannekoek hield een vraaggesprek met Jan Prins. - In de Kroniek van het Proza schrijft Gerard van Eckeren over Theo Thijssen (School-Land).

Junie. Gerard van Eckeren oordeelt ongunstig over Jobje's Avontuurlijke Jeugd van G. Schrijver, dat bij Van Looy's Jaapje ver achterstaat.

Studiën op het gebied van godsdienst, wetenschap en letteren. Mei. Verschillende schrijvers eren de nagedachtenis van Pater Jonckbloet.

Junie. J. van Mierlo oordeelt vrij ongunstig over een onlangs verschenen werk van G. Dolezich: Die Mystik Jan van Ruysbroecks des Wunderbaren. Hij betreurt leemten in de litteratuur-kennis en betwijfelt of de schrijver de opgegeven geschriften voldoende bestudeerde.

Vlaamsche Arbeid. Mei. In de Kroniek over Nederlandse Poëzie schrijft Paul van Ostayen geringschattend over de verzen van Alice Nahon met hun klein burgerlike allure. - Roel Houwink begint een overzicht van de Noord-Nederlandse poëzie sedert 1918.

[p. 222]

De Vlaamsche Gids. Junie. In de vorm van een open brief wijst André de Ridder op de miskenning van een jong Vlaams auteur, Gust van Roosbroeck, die sedert enige jaren als Amerikaans hoogleraar in het Engels schrijft. - Lode Monteyne heeft het, in zijn Vlaamsche Kroniek ‘nogmaals over moderne poëzie’, nl. over Marnix Gijsen, Karel van den Oever en Firmin van Hecke.

Dietsche Warande en Belfort. Mei. J. van Mierlo bestrijdt opnieuw een auteur, H. Nelis, die met de hypothese Hadewijch-Bloemardinne voor den dag gekomen is (Een hopeloos pleit), zonder nieuwe argumenten aan te voeren of die van Van Mierlo omtrent de datering van Hadewijch's leven afdoende te weerleggen. - Al. de Mayer schrijft over de Opvoedkundige waarde van het moderne Katholiek Tooneel.

Junie. F. de Pillecijn vertelt over Hugo Verriest en de Blauwvoeterie. - Joris Eeckhout tekent een Litterair Profiel van Lode Baekelmans. - De Letterkundige Kronijk van Aug. van Cauwelaert handelt over K. van den Oever, W. Moens en M. Gijsen. - J. van Mierlo besluit zijn betoog Een hopeloos pleit, dat de uitkomsten van zijn Hadewijch-studie samenvat.

Verslagen en Mededeelingen der Kon. Vlaamsche Academie. Febr. De Bijdrage tot de studie der werken van den Apotheker Petrus Johannes Kasteleyn (1746-1794), van A.J.J. Vandevelde, bevat ook een bibliografie van zijn gedichten en zijn toneelarbeid.

Maart. In de Nota's over den Sydrac stelt Leonard Willems vast, dat Boendale de schrijver niet geweest kan zijn, en dat er geen Oosterse bron bestaan heeft van het Franse werk: het is een mystificatie, want het gaat geheel terug op het Elucidarium van Honorius van Autun. De Dietse bewerker van de Lucidaris heeft, evenals Boendale, de Sydrac gekend en er gebruik van gemaakt. Daardoor is tevens de Lucidaris te dateren tussen 1323 en 1353. - Al. Walgrave typeert in een biografiese schets zijn vader als Een Vlaming uit den Middenstand. - Jozef Muls stelde het uitvoerige verslag op van de keurraad voor de Driejaarlijksche wedstrijd in de Nederlandsche Letterkunde 1918-1920, waarin Felix Timmermans de bekroning verwierf.

English Studies VIII No. 2-3. W.J.B. Pienaar bestudeerde in biezonderheden de betrekkingen tussen Edmund Spenser and Jonker Jan van der Noot. Hij toont aan dat Spenser het Theater en de Olympiade gekend en gebruikt heeft, en dat er persoonlike

[p. 223]

bekendheid heeft bestaan, maar ‘the influence upon a poet so sensitive and receptive as Spenser, was much greater than a mere citation of parallels could show.’ - C.B. van Haeringen beoordeelt het Altfriesisches Wörterbuch van F. Holthansen.

Tijdschrift voor Taal en Letteren. Mei. H.J.E. Endepols geeft Enige opmerkingen over Algemeen Beschaafd in de Middeleeuwen en volkstaalevolutie. Hij oefent een leerzame kritiek op de beschouwingen van Jozef Jacobs, die nog te veel aan de oude termen ‘schrijftaal’ en ‘spreektaal’ vasthoudt, en die stellig te ver gaat wanneer hij het bestaan van een beschaafde spreektaal voor de Middeleeuwen ‘beslist ontkent’: er was ongetwijfeld toenadering, al bleven de verschillen groter dan nu, en er is dus alle reden om tenminste van een ‘lokaal beschaafd’ te spreken. - D.A. Stracke S.J. handelt Over Middelnederlandsche epische gedichten. Uit twee kronieken, van Lambertus Ardensis en Wilhelmus Ardensis, put hij gegevens voor de ‘historische taaltoestanden’ in Vlaanderen in de 12de eeuw. Zijn konklusie, in tegenstelling met andere auteurs, luidt dat ‘het graafschap Wijnen door en door Vlaamsch’ was. - P. Maximilianus bespreekt de Aesthetische Verantwoordingen van Jules Persijn, waarin hij veel te prijzen vindt.

Tijdschrift voor Nederlandsche taal- en letterkunde XLV, afl. 2 en 3. J.W. Muller handhaaft in een uitvoerig artikel de vroegere opvatting van De herkomst van je en jij tegenover Verdenius' (Ts. XLIII) vernuftig verzonnen en oogenschijnlijk welgestaafde, maar toch eigenlijk averechtsche voorstelling van het historisch beloop. - J. Moormann bestudeerde een onuitgegeven Bargoense Woordenlijst van M. Verwoert en grondde daarop een krities gezifte, alfabetiese lijst van het Bargoensch uit het midden der negentiende eeuw. In verband daarmee reproduceert A. Beets een bladzijde van ± 1600 met een Gaauwdiefs Gramatica. - P. Leendertz Jr. gaat nauwkeurig na, wat wij eigenlik weten omtrent de bekende viering van Vondel op het St. Lucasfeest, waarbij de gebeurtenissen van 1653 en 1654 later vaak dooreengehaald zijn. - J. Hovy antwoordt ontkennend op de vraag: Was J.H. Krul Roomsch? - J. de Vries wijdt een uitvoerige studie aan de vele verwanten van De Boerde van drie ghesellen die den bake stalen, om aan te tonen dat ‘de betrekkingen van de populaire en de literaire traditie zeer samengesteld zijn’, en ‘dat men de verbreiding van volksoverleveringen niet

[p. 224]

naar enkele schema's mag verklaren’. - J.W. Muller komt nog eens terug op de naam Majombe bij Cats.

Neophilologus XI. Afl. 4. A. Borgeld vervolgt zijn studie over de Verbreiding en verbinding van eenige anecdoten en vertellingen met een bespreking van het wijd verspreide en zeer gevarieerde motief van ‘de grote en de kleine vissen’. - A.G. van Hamel beoordeelt Eine Lautverschiebungstheorie van N.O. Heinertz.

Tydskrif vir Wetenskap en Kuns IV, afl. 4. E. Eybers vervolgt zijn Hoofstukke uit die geskiedenis van opvoeding en onderwys in Suid-Afrika. - D.F. Malherbe kondigt een boek aan van G.R. von Wielligh over Ons Geselstaal ‘'n oorsig van gewestelike spraak soos Afrikaans gepraat word’.

Museum. Mei. Albert Verwey beoordeelt Kalff's West-Europesche Letterkunde.

Junie. G. Kalff Jr. beoordeelt P. van Tieghem's Précis d'Histoire littéraire de l'Europe depuis la Renaissance en wijst in het over Nederland handelend gedeelte allerlei fouten en onnauwkeurigheden aan. - J.B. Schepers prijst het proefschrift van S.J. du Toit over Suid-Afrikaanse Volkspoësie. - P.H. Greiner vindt veel goeds in de herdrukte Taalverschijnselen van Gertenbach en Van Slooten.

Literaturblatt für germ. und romanische Philologie. Mai-Juni. Th. Frings bespreekt de geschriften van Plooy en Jülicher over de Mnl. Tatianus-vertaling, het zogenaamde Limburgse Leven van Jezus. Ook hij is van mening dat de grondtekst van deze vertaling Vlaams geweest moet zijn.

Germanisch-Romanische Monatsschrift. Mai-Juni. Eduard Berend behandelt Die Technik der ‘Darstellung’ in der Erzählung. - H. Schröder geeft een warme aanbeveling voor Jespersen's geschriften.

C.d.V.