Taal en Tongval. Jaargang 41

[p. 168]

Mededelingen
Publikaties over plantnamen in Nederland, Nederlandstalig België en Frans-Vlaanderen
- 2e aanvulling -
Har Brok

De eerste aanvulling op de bibliografie: ‘Publikaties over plantnamen in Nederland en Nederlandstalig België’, hoofdstuk 4 in de reprint van H. Heukels' Woordenboek der Nederlandsche volksnamen van planten (Amsterdam 1987), verscheen in Taal en Tongval 40 (1988), 72-79, en werd afgesloten op 1 maart 1988. Deze tweede aanvulling omvat weer naast recent verschenen studies, woordenlijsten en kaarten ook aanvullingen en recente herdrukken. Net zoals in de reprint en de eerste aanvulling, waarnaar ik uitdrukkelijk verwijs, is de lijst gesplitst in twee rubrieken: 1. Studies en woordenlijsten (alfabetisch op auteur), en 2. Taalkaarten [*] (alfabetisch op plant) en tevens Register op de eerste rubriek [∆]. Auteurs met jaar van publikatie in de tweede rubriek worden in de eerste voluit gegeven. De afkortingen moeten als volgt gelezen worden: ing (ingeschreven kaart), iso (isoglossenkaart), symb (symbolenkaart) en vlak (vlakkenkaart). De materiaalverzameling werd afgesloten op 1 augustus 1989.

1. Studies en woordenlijsten

BEUKELAAR, H. de, ‘Kersen plukken in het Land van Maas en Waal’, in: Volkscultuur jg. 4 (1987), nr. 2, blz. 54-63. || Meikers

BROK, H., ‘Publikaties over plantnamen in Nederland, Nederlandstalig België en Frans-Vlaanderen’, in: Taal en Tongval 40 (1988), 72-79.

BROK, H., ‘Pjèrsbrunghèjlige of akkermunt’, in: Gemerts Heem 30 (1988), nr. 4, 121-123. N.a.v. Van Sleeuwen 1988. || Akkermunt

BROZOVIĆ, D. / J. Kruijsen / Ė. Tenišev: ‘Chêne’, in: Atlas Linguarum Europae (ALE). Vol. I - Fasc. 3. Assen / Maastricht 1988, kaart I, 36. || Eik Kommentaar in: idem, Commentaires. Volume I - troizième fascicule. Assen / Maastricht 1988, 111-136.

CARNOY, A., ‘Lis en Bies’, in: Mededelingen van de Vereniging voor Naamkunde te Leuven en de Commissie voor Naamkunde te Amsterdam 35 (1959), 129-137. || Lis- en Biesbenamingen

[p. 169]

CLAES S.J., F., ‘Hagelandse woorden: Herenteer, heentenhout en henten’, in: Oost-Brabant. Heemkundig tijdschrift van het Hageland en omgeving (...) 14 (1977), 19-20. || Haagbeuk

CLAES S.J., F., ‘Hagelandse woorden: Spikdoorn en spukken of sputten’, in: Oost-Brabant. Heemkundig tijdschrift van het Hageland en omgeving (...) 21 (1984), 95-96. || Meidoorn

CLAES S.J., F., ‘Hagelandse woorden: Knoesel, kroesel en kronsel’, in: Oost-Brabant. Heemkundig tijdschrift van het Hageland en omgeving (...) 23 (1986), 87-88. || Kruisbes

CLAES S.J., F., ‘Hagelandse woorden: Pettem of pessem en vessem(en)’, in: Oost-Brabant. Heemkundig tijdschrift van het Hageland en omgeving (...) 24 (1987), 38-40. || Kweek

DINGELDEIN, W.H., ‘Visschediek’, in: Driemaandelijkse Bladen N.S. 5 (1953), 4-5. (Reprint in: 't Onderschoer 2 (1980), 59-60). Naar aanl. hierv.: J. Naarding, ‘Nog meer nieuws over Visschediek’, t.a.p. 6 (1954), 42-43 en samenvattend: M. Nijkamp-Hermelink, ‘Vlas diekn’, in: Heemkunde Gem. Weerselo nr. 28 (1988), 7. || Knopkruid

FRANKE, D., ‘Fryske plantenammen’, in: Vanellus; Tweemaandelijks tijdschrift voor natuursport, natuurstudie en natuurbescherming 42 (1989), 42-45.

GERTH van WIJK, H.L., A dictionary of plant-names. Haarlem 1911-1916 (Reprint Amsterdam 1962/63; Vaals/Amsterdam 1971). || Woordenlijst

GESTEL, W. van, ‘Streekdialekt (3)’, in: De Mulder (Uitgave van Heemkring Molenheide) 8 (1987), nr. 21, 18-20; nr. 22, 16-17. || Woordenlijst [Gilze-Rijen]

GOOSSENS, J., ‘pV(...) Een Zuidnederlandse, Oostnederduitse, Noordwestmoezelfrankische en Waalse benaming voor de kweek’, in: Handelingen van de Koninklijke Commissie voor Toponymie & Dialectologie 60 (1987), 83-99. || Kweek

GOOSSENS, J., Sprachatlas des nördlichen Rheinlands und des Südöstlichen Niederlands: ‘Fränkischer Sprachatlas’. Erste Lieferung. Textband. Marburg 1988, 83-94 || Ui || 95-108 || Knopherik, Herik || 109-126 || Kweekgras

GRIMBERG, J., ‘Meikersen’, in: Geldersche Volks-Almanak voor het schrikkeljaar 1892 [jg. 58], blz. 151-153. || Meikers

GROOTAERS, L., ‘De namen van de roode aalbes “Ribes Rubrum” in Zuid-Nederland’, in: Leuvensche Bijdragen 16 (1924), 65-92 en Mededeelin-

[p. 170]

gen van de Zuid-Nederlandsche Dialectcentrale nr 4. (1924), 79 e.v. || Rode aalbes rec.: H. T[euchert]. - Teuthonista 1 (1924/25), 78-79.

HEEROMA, K., ‘Nieuwe kaarten van de Nederlandse Taalatlas’, De Nieuwe Taalgids 52 (1959), 18-19. Naar aanl. van Hoevers 1958. || Ui

HEUKELS, H., Woordenboek der Nederlandsche volksnamen van planten. [Amsterdam,] 1907. Reprint: Utrecht 1987. || Woordenlijst [algemeen] rec.: R. Rentenaar - Taal en Tongval 40 (1988), 80. R.A. Ebeling - Naamkunde 20 (1988), 200-201.

‘Ieberen’, in: Drents Woordenboek. Medewerkerscontact 16 (1988), 4-6. || Kraaiheide

HOENS, J.H., ‘Plantennamen in het Limburgsch dialect’, in: Limburg's Jaarboek 15 (1909), 45-47. Naar aanl. hiervan J. S[chrijnen?]., ‘Naschrift’, t.a.p. 15 (1909), 47-49. || Sering

HOEVENAARS-WILLEMSE, C., ‘Plaatselijke namen van bloemen, planten en bomen in en rond Gilze’, in: De Mulder (Uitgave van Heemkring Molenheide) 8 (1987), 14-15. || Woordenlijst [Gilze-Rijen]

KREKELBERG, G., ‘Limburgsche Plantennamen’, in: Eigen Volk 7 (1935), 190. || Woordenlijst [Nederlands Limburg]

KRUIJSEN, J., ‘Uit het Woordenboek van de Limburgse Dialecten: Zuring’, in: Veldeke 64 (1989), 70-75. || Veldzuring

MIEDEMA, H.T.J., ‘Noordzeegermaans *beusô “bies” en fries Bjuzze’, in: Naamkunde 20 (1988), 60-65. N.a.v. Rooth 1981. || Bies

NIJKAMP-HERMELINK, M., ‘Vlas diekn’, in Heemkunde Gem. Weerselo nr. 28 (1988), 7. || Knopkruid

NORDSTRANDH, I., ‘Der Ahorn in den Sprachen Nordeuropas. Eine Übersicht über das Verbreitungsgebiet und die Namen des Ahorns’, in: Niederdeutsche Mitteilungen 5 (1949), 148-173. || Ahorn rec.: E. Schwarz - Niederdeutsche Mitteilungen 11 (1955), 105-107.

OTTEN, A., ‘Boekent: straatnaam en gewas’, in: Gemerts Heem 30 (1988), 69-76 || Boekweit

‘Och, da's roet’, in: Den Schaorpaol 10 (1989), 10-11. || Boerenwormkruid

POLOMÉ, E., ‘Over de etymologie van Nederlands wouw “Reseda luteola”’, in: Revue belge de Philologie et d'Histoire / Belgisch Tijdschrift voor Philologie en Geschiedenis 26 (1948), 541-568. || Wouw

QUACK, J.C.W., ‘Meikersen. Eene naamsafleiding en nog wat’, in: Gelder-

[p. 171]

sche Volks-Almanak voor het jaar 1890 [jg. 56], blz. 155-161. || Meikers

RASCH, J., ‘Plantlore’, in: Eigen Volk 7 (1935), 12-13, 109-110, 156-157 en 213-214.

ROUKENS, W., Wort- und Sachgeographie in Niederländisch-Limburg und den benachbarten Gebieten mit besonderer Berücksichtigung des Volkskundlichen. Teil Ia. Nijmegen 1937, 213-217 || Kruidwis || 335-336 || Ui || 336-338 || Prei || 338-339 || Gele raap || 339-346 || Rode aalbes || 346-350 || Kruisbes || 351-355 || Bosbes || 355-359 || Sering || 359-365 || Klaproos || 365-370 || Paardebloem

SAMYN, J., Deken de Bo's Kruidwoordenboek. Gent 1888 (Reprint: Handzame 1970; 2de oplage 1980). || Woordenlijst [West-, Oost- en Frans-Vlaanderen]

S[CHRIJNEN?], J., ‘Naschrift’, in: Limburg's Jaarboek 15 (1909), 47-49. N.a.v. J.H. Hoens, ‘Plantennamen in het Limburgsch dialect’, t.a.p., 45-47. || Sering

SLEEUWEN, M. van, ‘Pjèrsbloemhèjlige of Pjèrsbrunghèjlige?’, in: Gemerts Heem 30 (1988), 63. || Akkermunt

SWANENBERG, C., ‘Lievermènnekes, lissen en lampepoetsers’, in: Brabantia 38 (1989) nr. 2, 17. || Woordenlijst [Noord-Brabant]

UITTIEN, H., ‘Oelkenblatties’, in: Eigen Volk 5 (1933), 10-12. || Hondsdraf

UITTIEN, H., ‘Henneblômen, hennebèzen en het Angelsaksische hennebane’, in: Eigen Volk 5 (1933), 73-76. Gewijzigd herdrukt in: -, De volksnamen van onze planten. Zutphen 1946, 74-77.

UITTIEN, H., ‘De Nederlandsche volksnamen van Convolvulus’, in: Eigen Volk 6 (1934), 201-203. Herdrukt in: -, De volksnamen van onze planten. Zutphen 1946, 78-82. || Winde

2. Taalkaarten en register op 1

Akkermunt ∆SLEEUWEN, van, 1988. ∆BROK 1988.

Bies ∆CARNOY 1959. ∆MIEDEMA 1988.

[p. 172]

Boekweit ∆OTTEN 1988.

Boerenwormkruid ∆Och, da's roet 1989.

Eik *BROZOVIĆ 1988. || kaart I, 36 ‘Chêne’: Nederland en België (symb) Kommentaar in: idem, Commentaires. Volume I - troizième fascicule. Assen / Maastricht 1988, 111-136.

Haagbeuk ∆CLAES 1977.

Herik *GOOSSENS, J., 1964. || Kaart 6 ‘Herik (Sinapis arvensis L.) en Knopherik (Raphanus raphanistrum L.)’: Z.O. Nederland (ing. iso.) Ook in: J. Goossens: Strukturelle Sprachgeographie. Eine Einführung in Methodik und Ergebnisse. Heidelberg 1969. || Kaart 21 ‘Ackersenf (Sinapis arvensis) und Hederich (raphanus raphanistrum)’: Z.O. Nederland (ing. iso.) rec.: P. Ivić - Language 47 (1971), 685-691. J. Daan - Leuvense Bijdragen 60 (1971), 43-45. Ook in: GOOSSENS 1988. || Kaart 8 ‘“Hederich” und “Ackersenf” im Südosten des niederländischen Sprachraums’ [= ‘Ackersenf (Sinapis arvensis) und Hederich (raphanus raphanistrum)’]: Z.O. Nederland (ing. iso.) *GOOSSENS 1988, Erste Lieferung: Karte 1-10. || Kaart 6 ‘Hederich / Ackersenf knopherik/herik’: Zuid-Nederland en België, uitgezonderd Zeeland en West-Vlaanderen (symb)

Hondsdraf ∆UITTIEN 1933.

Knopherik: zie Herik

Knopkruid ∆NIJKAMP-HERMELINK 1988.

[p. 173]

Kraaiheide *‘Ieberen’ 1988. || Blz. 5 ‘Iebeer’: Drente (symb)

Kruisbes ∆CLAES 1986.

Kweek ∆CLAES 1987. *GOOSSENS 1985 (1). || Blz. 126 ‘pV (...) Quecke’: Nederland ten zuiden van Amsterdam en België (symb, iso) || Blz. 127 ‘Quecke’: Nederland ten zuiden van Amsterdam en België (symb) Ook in: GOOSSENS 1985 (2). || Blz. 14 ‘pV(...) “Kweek”’: Nederland ten zuiden van Amsterdam en België (symb, iso) || Blz. 15 ‘Kweek’: Nederland ten zuiden van Amsterdam en België (symb) Ook in: GOOSSENS 1987. || Kaart 1 ‘pV (...) Quecke’: Nederland ten zuiden van Amsterdam en België (symb, iso) Ook in: GOOSSENS 1988. || Kaart 10 ‘Der Typus peen “Quecke” im niederländischen Sprachraum’ [= ‘pV (...) Quecke’]: Nederland ten zuiden van Amsterdam en België (symb, iso) *GOOSSENS 1988, Erste Lieferung: Karte 1-10 || Kaart 7 ‘Quecke kweekgras’: Zuid-Nederland en België, uitgezonderd Zeeland en West-Vlaanderen (symb)

Lis ∆CARNOY 1959.

Meidoorn ∆CLAES 1984.

Meikers ∆BEUKELAAR, de, 1987. ∆GRIMBERG 1892. ∆QUACK 1890.

Raap *GOOSSENS, J., Semantische vraagstukken uit de taal van het landbouwbedrijf in Belgisch-Limburg. Deel II. Antwerpen 1963. || Kaart 19 ‘Rapen (collectiefbenaming)’: Belgisch Limburg (ing. iso) || Kaart 20 ‘Raap

[p. 174]

(Brassica rapa) Meervoudsvormen’: Belgisch Limburg (ing. iso) Kommentaar in: idem, Deel I, 84-87, 91-92.

Sering ∆HOENS 1909. ∆S[CHRIJNEN?] 1909.

Ui *GOOSSENS 1988. || Kaart 7 ‘“Zwiebel” in Belgisch-Limburg’: Belgische provincie Limburg (symb) || Erste Lieferung: Karte 1-10 || Kaart 5 ‘Zwiebel ui’: Zuid-Nederland en België, uitgezonderd Zeeland en West-Vlaanderen (symb) *HOEVERS, S., Taalatlas van Noord- en Zuid-Nederland. Leiden 1958. || Afl. 7, kaart 1 ‘Ui’: Nederland en België (symb). Naar aanl. hierv.: K. Heeroma, ‘Nieuwe kaarten van de Nederlandse Taalatlas’, De Nieuwe Taalgids 52 (1959), 18-19.

Veldzuring *KRUIJSEN 1989. || Blz. 75 ‘Zuring’: Nederlands en Belgisch Limburg (symb)

Winde ∆UITTIEN 1934.

Woordenlijst

Gilze-Rijen	∆GESTEL, van, 1987.
	∆HOEVENAARS-WILLEMSE 1987.
Machelen	∆MINNAERT 1913.
Nederlands Limburg	∆KREKELBERG 1935.
Noord-Brabant	∆SWANENBERG 1989.

Wouw ∆POLOMÉ 1948.

[p. 175]

Zuring *FRANKE, D. / D.T.E. van der Ploeg, Plantenammen yn Fryslan. Ljouwert 1955. II Blz. 19: Friesland (ing. iso) Idem, 2e druk, 1984. II Blz. 23 (hertekend): Friesland (ing. iso) Ook in: Franke 1989, 42.

P.J. Meertens-Instituut Amsterdam

Drs. Har Brok