Taal en Letteren. Jaargang 14

[p. 469]

Iemand iets door de neus boren.

Het trof mij, dat deze uitdrukking in het West-Friesch (zie Gids, Februari 1904 pag. 331) eenigszins anders gebruikt wordt dan in het gemeenlandsch beschaafd Nederlandsch. Immers wij kunnen niet zeggen: Hij liet zich niet door de neus boren voor: hij liet zich geen geheim ontlokken. Dr. Stoelt vermeldt deze zegswijze in zijn boek niet, terwijl van Dale er achter zet: iemand iets ontfutselen. Deze omschrijving is alles behalve juist of duidelijk, daar bedoeld is: iemand iets onthouden (gewoonlijk geld), waarop hij meende recht hebben of aanspraak te kunnen maken. Ten Bruggencate gaat zelfs nog een stapje verder en vertaalt: hij heeft het mij door den neus geboord, he has cheated me out of it. Nu is het merkwaardig, dat in het oude Engels to bore through the nose juist in de beteekenis van to cheat aan te treffen is. Uit de Instructions for Forreine Travell van James Howell, B.A., van het jaar 1642 schrijf ik de volgende aan duidelijkheid niets te wenschen overlatende passage over, voorkomende op pag. 44 (Arber, English Reprints):

In the Court of Spain there are likewise such Interlopers, and I have known divers Dutch Gentlemen grosly guld by this cheat, and som English bor'd also through the nose this

[p. 470]

way, bij paying excessive prices for them (i.e. manuscripts)¹⁾.

Wie kan omtrent den oorsprong dezer zegswijze iets zekers mededeelen?

Batavia, 12 Maart 1904.

F.P.H. Prick.

1) Hieruit blijkt, dat de uitdrukking in het Engelsch beantwoordt aan ons: iemand in den nek zien.
En zo kent men die in 't Hollands ook. B.H.