Taal en Letteren. Jaargang 14

[p. 361]

Een praktikus uit de XVII^e eeuw.

In de ‘Lust-Hof der Huwelijken, behelsende verscheyde seldsame ceremonien en plechtigheden, die voor desen bij verscheyde natien en Volckeren soo in Asia, Europa, Africa als America in gebruik sijn geweest, als wel die voor meerendeel noch hedendaegs gebruykt ende onderhouden werden, nauwkeurigh, soo uyt oude als nieuwe schrijvers bij een vergadert door P. de Neyn, Rechtsgeleerde, in 1697....’

schrijft deze in zijn Aen den Leser 't volgende, dat nog wel 'ris mag gelezen.

Zijn boekje zal onderworpen zijn aan.... ‘de crisie van dat volkje, dat dag en nacht harrewarren over de hedendaagsche boek stavingh, of letter-spellingh, dat men gemenelyck spelden of spellen noem, willende dat ick zonder c en met een enkelde k moet gespelt worde, zoomede het woord Godt, sonder t en met een enkelde d, en honderd dergelijke muggesifterijen: daar wij gantsch niet mede heb willen bemoeyen; maar soodanigh geschreven als het uit de pen viel: en mij veel minder laten gelegen leggen aan het semel-knopen der oorspronkelijkheid van yeder woord, of de selve ook wel van ouds oprecht Duitsch mochten wesen, dan of de selve haar begin souden gekregen hebben uit de Latijnsche, Fransche, of andere talen: maar hebben alleen willen letten, (als my aan soodanige vies-neusen niet stoorende) op woorden, die door het dagelijx gebruik soo verre by onse Nederlanders

[p. 362]

sijn aangenomen, dat selfs de plomste boeren, of kleynste kinderen, die maar spreken kunnen, de selve sullen verstaan: Soo hebbe menigmaal gebruikt het woord van exempel, dat een Latijnsch woord is, van exemplar deriverende, en niet het woord voorbeeld: soo mede wel het woord van ergo, in stede van bygevolge, en diergelijke meer, doch hebbe nimmer die oude, en bij vele onbekende Duitsche woorden van aterlingh, geheim schrijver, loontrekkend raad, de thiende Leser die woorden niet verstaande, gebruikt; maar daar voor gesteld basterd, Secretaris, Pensionaris; woorden die van yeder verstaan werden; 'twelk wil hopen, en ook voor vast vertrouwen, de meeste het aangenaamst sal zijn, liever willende vele te gemoet komen, als weinige critiseerders in haar siftery, behagen, want die quanten vermeinen een groote geleertheid in haar duisterheid te steken, en dat oude, verlepte, beschimmelde, opgesochte en langh vergete woorden, bij de hedendaagsche wereld in onbruik geraakt, behoorden in hooger waarde, als het gebruikelijke Duitsch gehouden te werde, 'twelk, als de so vies niet vallende, 't eenemaal verworpe hebbe....

B.H.