Taal en Letteren. Jaargang 14
(1904)– [tijdschrift] Taal en Letteren–
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
[pagina 188]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kleine meedelingen over boekwerken.Amsterdam. - Koningschap, door J.K. Rensburg. - Rotterdam, Johan Pieterse.Amsterdam is de verzamelnaam van een cyclus waarvan Koningschap het eerste boek is. Het zal een cyclus worden die onze periode in de wereldgeschiedenis schetst, zoo iets dus als de Rougon-Maquart-serie van Zola, maar beter! Zola koos als wetenschappelik materiaal slechts de verschijnselen van erfelikheid. Deze schrijver neemt echter als grondslag ‘de teorieën van Darwin, Marx en Wagner e.a., gewijzigd en tegelijk verder doorgevoerd in een niwe beschouwing over de Evoluutsi in de Natuur en de Maatschappij’Ga naar voetnoot1). Dat is dus niet voor de poes, want die nieuwe beschouwing is, meen ik, gloednieuw. Het eerste boek geeft ook meer dan een beschouwing. Het geeft een voorspelling. De heer Rensburg doet zich kennen als een ziener. Met zulke mensen is het slecht redeneren door iemand die niet in hem gelooft, en ik vrees daarom dat de heer R. voor mijn opmerkingen de schouders zal ophalen, als afkomstig van iemand die hem niet begrijpt. Hij zal mij ten goede moeten houden, dat ik voor zijn visionaire fantasieën hetzelfde heb gedaan. Het is mij voorlopig nog te machtig, dat witte socialisme, met Wilhelmina als keurkoningin van een republiek, met de joden als ‘Koning der naatsiën’ vooraan, met zijn overwinning over de Jesuieten, en wat er meer bijkomt. De verschijnselen die de komst van al dat moois aankondigen vindt de schrijver in de grote gebeurtenissen van de laatste jaren; de Dreyfus- | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 189]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
zaak, de huldiging en het huwelik van koningin Wilhelmina, de Boerenoorlog, de vredesconferentie, e.d. De profetiën lijken me echter bedenkelik maakwerk. Ik vermoed dat de heer R. iemand is die zeer licht onder de indruk van de gebeurtenissen van 't ogenblik komt. Zo heeft hij zich diep ontroerd gevoeld door de kracht van de socialistiese beweging. Maar zie, toen hij de inhuldigingsfeesten in Amsterdam bijwoonde, voelde hij zich óók diep ontroerd. En toen is hij aan het filosoferen gegaan. Want dat klopte niet! En het resultaat van zijn overpeinzingen was het hutspotachtige allegaartje dat ons in Koningschap wordt voorgehouden als de uitkomst waarheen de hedendaagse tijdstromingen ons zullen voeren. De zwaarwichtige ‘Inleiding’, waarin met stelsels en namen gejongleerd wordt, zou men aanstellerij kunnen noemen, als dat woord niet beter-weten in zich sloot. Nu kan men slechts van kolossale zelfoverschatting spreken, want de auteur schijnt in zijn eigen fantasieën te geloven. Was nu het boek op zich zelf maar mooi, dan kon men die theorieën laten voor wat ze zijn. Maar het is een lompe struktuur. Wat krijgt men er eigenlik in te lezen? Een paar tonelen uit het intieme leven van de koningin, uitvoerige beschrijvingen van de huldigings- en huweliksfeesten, die weinig hoger staan dan goede koerantenverslagen. En daar tussen door lange, lange bespiegelingen van een zekere Dujardin, die blijkbaar een beeld is van de schrijver, en in dat boek diens persoonlike gedachten uitput. De enkele malen dat de schrijver zich waagt aan gesprekken is dat telkens een droeve mislukking. Toch heeft hij wel talent om te schrijven. We noemen als voorbeelden daarvan de geschiedenis van de joden in ons land, het gejaagde vertrek van de koninginnen bij de opstand in Milaan; en in de beschrijvingen wordt men ook herhaaldelik getroffen door rake, scherp tekenende opmerkingen. Maar dat kan het boek niet redden. In de wijze waarop de schrijver de spelling ‘verniwd’, heeft hij zich ver boven de laksheid van zijn tijdgenoten verheven, en is hij zo radicaal mogelijk de fonetiese spelling genaderd. Makkelik lezen is het niet. Er zou ook nog heel wat tegen zijn keuze van schrijfwijze zijn in te brengen.
M. D. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 190]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nyrop - Vogt, Das leben der Wörter.In dit boekje wordt gehandeld over:
Deze duitse uitgave is met vele toevoegsels vermeerderd. 't Boekje is populair geschreven en bevat veel goeds.
U. F. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Inhoud van tijdschriften.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 191]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 192]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nieuwe boeken.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||