Taal en Letteren. Jaargang 10

Poëzie en Volks-eigenaard.

Inderdaad, zoolang men staande houdt dat een drama van Vondel op een duitsch schema of op een fransch drama lijken moet, zal men niet in staat zijn onbevangen te voelen hoe of wat het is. - Zoo min als men een tulp kan bewonderen als men zich in het hoofd gehaald heeft dat een tulp een soort roos is, - zoo dat men geen tulp zien kan zonder te roepen: maar die lijkt niet op een roos, maar die is heel anders dan een roos; - net zoo min kan men het rechte voelen van een drama van Vondel als men zijn dramaas fransch of duitsch wil, en bij elk ervan uitroept dat het niet lijkt op een duitsch of fransch. - Zooals een tulp een bloem op zichzelf en anders dan een

[p. 262]

roos is, zoo is een Vondelsch drama een apart drama en geen fransch of duitsch.

Dát moet eerst volkomen gevat worden.

Naast elkaar in Frankrijk, Holland en Engeland, groeiden, uit drie verschillende volksstammen, drie verschillende soorten van dramaas. Geen van die drie volgroeide zonder invioeden van romeinsch-grieksche letteren. Maar elk van die drie bewerkte een ander fonds van verbeelding.

Het Engelsche n.l., met de krachtigste inheemschheid, een van werklijkheid en geschiedenis. Het Fransche, weinig inheemsch, een voornamelijk afgeleid-klassicistisch. Het Hollandsche - ik spreek hoofdzakelijk - een Bijbelsch-Christelijk.

Dit - en dit is het - is een zaak van immense beteekenis. Als in 't toenmalige Europa drie invloeden gewerkt hebben: ten eerste die van de werkelijkhein en de heusche geschiedenis, ten tweede die van 't romeinseh-grieksche klassicisme, ten derde die van Bijbel en Christendom, - dan zijn: Shakespere de dichter van de eerste soort, Corneille en Racine de dichters van de tweede soort, Vondel de dichter van de derde soort geweest.

Verwey, Een Inleiding tot Vondel.