Sprokkelingen
door J.H. van Dale.
X. Scimmeese.
Onder de Middelnederl. woorden, naar wier verklaring ik sedert jaren tevergeefs zocht, behoort het vreemde scimmeese. Ik bracht het woord ter sprake in den Taalg. IX, 275 en '76, toen ik voorstelde in de Informacie upt stuck der verpondinghe, uitgegeven door de Maatsch. der Ned. Lett. te Leiden, voor het onbekende scunmeess scimmeese te lezen: een woord, dat o.a. voorkomt in het Regl. voor de scheepvaart en de heffing der tollen op het Zwin van 1252.
Reeds toen vermoedde ik, dat scimmeese, schimeese, schiemeese, schiemeze, of hoe 't woord anders nog gespeld mocht worden, te houden is voor eene samenstelling met het bekende meese, dat niet alleen zekere hoeveelheid van metaal aanwijst, maar ook van andere waren. Ik vond dezer dagen mijn vermoeden op merkwaardige wijze bevestigd in de Histoire du péage de l'Escaut par M. Edm. Grandgaignage, docteur en philos. et lettres, prof. à l'athénée royal d'Anvers (Anvers, 1868). De 2e annexe bij dit werk bevat eene opgave De quelques mesures et poids, usités dans la erception des son lieux. Daarin lezen we o.a.:
| 1 Schipmeese |
= |
100 vachten of vellen, |
| |
= |
100 deken lammervellen, |
| |
= |
60 deken boeckxvellen, |
| |
= |
80 vellen soegen oft geyten. |
Er is o.i. bijna geen twijfel aan, of ons scimmeese, schimmeese, is hetzelfde als het hier vermelde scipmeese, schipmeese, waarin de m van meese de p van schip geassimileerd heeft. Ook in de Lijste en ordonn. van den Zeeuwschen tol toch houdt een schimeese vellen uit Oostland 100 dekker. - Voor het bovenstaande deken moeten we stellig deker, d.i. dekker, daker = een tiental vellen lezen -; een schimmeese boksvellen houdt er eveneens 60 dekker en - hier schuilt blijkbaar in eene van beide opgaven eene fout - eene schimmeese geitevellen 80 dekker. Mocht een der lezers van den Taal- en Letterbode mij nog eene andere bron kunnen aanwijzen, waarin 't woord scipmeese gevonden wordt, zoo zou hij mij daarmee veel genoegen doen.
Sluis, 1 Juni '71.
Auteursrechtvrij