De taal- en letterbode. Jaargang 2

[p. 156]

Sprokkelingen,
door J.H. van Dale.

IX.
D'eerste winst is katjeswinst, maar de tweede winst houdt vast.

De Heer T. Boerma, Hoofdond. aan de school voor uitgebr. lager onds. te Veendam, verplichtte mij door het volgende schrijven:

‘Op bl. 20 van den 2^en jaargang van den Taal- en Letterbode vind ik een artikel van uwe hand over 't spreekwoord:

Het eerste gewin is katjesspil (kattenspil, kattengespil, kattengespin).

Vergun mij eenige woorden daarover.

In de provincie Groningen zegt men tot en van een speler, die bij 't begin des spels veel wint:

De eerste winst is katjeswinst,
maar de tweede winst houdt vast.

Of:

De eerste winst is katjeswinst;
de tweede winst, - die houdt vast.

[p. 157]

Zou deze vorm van 't door u besproken spreekwoord ook misschien de goede, d'oude, d'echte wezen? Voor deze meening pleit m.i.

1^o het, voor zooverre ik weet, in de prov. Gron. algemeen gebruik van den door mij aangegeven vorm, en

2^o de verklaring, die door d'aanneming van dien vorm zoo recht eenvoudig en natuurlijk is. Immers, men wil er m.i. doodeenvoudig mee te kennen geven: dat men op d'eerste winst - op winst in 't begin van 't spel - even goed vertrouwen kan als op katten, waarop men, volgens d'algemeene begrippen die men van 't kattenkarakter heeft, al heel weinig vertrouwen kan.

Ik ben onbekend met 't geen vroeger door u over 't zelfde spreekwoord geschreven is, en 't kan daarom zijn, dat ik ‘met den mosterd na den maaltijd kom’, en dat alles, wat ik gezegd heb, reeds door u of door een ander is opgemerkt, in dàt geval verzoek ik u verschooning voor de moeite die ik u veroorzaak. Is zulks evenwel niet het geval, dan geef ik u vrijheid, dit mijn schrijven te gebruiken zooals het u 't beste schijnt’.

Bij al hetgeen reeds over Het eerste gewin is kattegespin enz. gezegd is, verdient ook het bovenstaande, dunkt mij, een plaatsje in den Taal- en Letterbode, al ware 't maar alleen, omdat we 't spreekwoord er in vollediger vorm door leeren kennen.