De Stem. Jaargang 20

[p. 816]

Sonnetten¹⁾
door Jan Lodewijks

De trein hield stil op 't ongedekt perron:
Ik zag u staan en wuifde met mijn handen,
Witte verschijning in de felle zon.
Ik stapte van de trede in 't gele zand en

Wij spraken saam terwijl onz'oogen brandden,
Glimlachend, haastig nog bedenkend on-
Belangrijkheden van de verre landen
Die 'k ging bereizen, - tot de trein begon

Langzaam te rijden. In uw hand toen hief
Gij haastig nog een laatst geschenk tevoorschijn:
‘Reis wel, mijn vriend. Lees éénmaal dezen brief.’

Ik wuifde versten groet, en lijn voor lijn

Heb 'k toen in stilte uwen brief gelezen:
Een afscheid dat voor 't leven scheen te wezen.

1) Uit een sonnettensnoer ‘Stella Maris’.

[p. 817]

[Sonnet 2]

 

Een grijze nevel zakt'als een gordijn

 

Langs hemels gevel. - Ik zag in een drein

 

De hooge seindraadpalen langs mij sjeezen.

 

Opschrikkend van den ratelenden trein

 

 

 

Bij d'overweg liepe'er een teef met keezen,

 

Wagg'lende ganzen en een vet zwart zwijn.

 

De trein naar morgen ging maar door met racen:

 

Voor 't leven zou dit afscheid mij dan wezen?...

 

 

 

Wezenloos rees ik voort in mijn coupé,

 

Mechanisch teld'ik met de dreuning mee:

 

Twee één twee één scheen 't leven even één.

 

 

 

Eén beeld slechts bleef uit d'uren die vergleên:

 

Een ezeltje dat eenzaam en gedwee,

 

Tevreê naar 't scheen, rond draaid'een molensteen.

[p. 818]

[Sonnet 3]

 

Op 't grauwe erf draait blind den molensteen

 

De ezel; knarsend breekt het gele graan,

 

En naakte knaapjes, niet met hem begaan,

 

Prikken met doornenstok hem 't achterbeen,

 

 

 

Zoodra hij treuzelt in zijn cirkelbaan.

 

Als schemer valt, wordt d'ezel moegetreên

 

Gestald in 't schamel afdak, waar hij peen

 

En zemels kauwend blijft gelaten staan,

 

 

 

Tot hij des morgens weer hervat zijn ronde

 

Of hij die 's avonds soms voltooien konde,

 

Gestadig hoefgestap stonde na stonde.

 

 

 

Luid balkt hij in zijn blinde eenzaamheid,

 

En stekel in zijn verzenen ten spijt,

 

Stokstijf, heft hij zijn staart omhoog en schijt.

[p. 819]

[Sonnet 4]

 

Maar wordt het graan dan niet door hem gemaald?

 

Hoe monotoon van trivialiteit,

 

Is niet het menschenleven zoo bepaald,

 

Dat 't dient wat blijft? Waartoe de korte tijd

 

 

 

Van dit bestaan naar eeuwigheid getaald?

 

‘Een roos bloeit schoonst waar 'n doode Caesar leit’,

 

‘Drink diep den beker vóór de wijn verschaalt,’

 

Zoo luidt uit d'oudheid menig cynisch pleit.

 

 

 

Nooit heb ik bij de lachers mij geschaard:

 

In donk're dwaling heb 'k aan u ontwaard

 

't Levensgeheim des cirkels die een kegel

 

 

 

Tot basis strekt, welks hoogste top den regel

 

Ontrecht van stofs bepaaldheid door zijn zwaart':

 

De kegelopgang maakt het leven waard.

[p. 820]

[Sonnet 5]

 

Als d'oude steenen van Gothieke bogen

 

Gevederd stegen tot zij samen vlogen

 

Als luchte koepel in opwaartsche vaart,

 

Zwevend in 't niets, looch'nend hun zwaren aard,

 

 

 

Zoo bouwd' uw leven hoog opgaande togen

 

Door 't wieken van uw liefde's groot vermogen,

 

Welks vleugels nooit door zelfzucht zijn bezwaard:

 

Uw werk ving aan bij 't voetstuk vast in d'aard.

 

 

 

Waar 't onraad riep repte uw rappe daad,

 

Raadloozen naamt g'in uwer liefde's woon,

 

Loon vondt gij in 't verlies van eigenbaat.

 

 

 

Laat eerst verstond ik hoe de stem ontvloôn,

 

- Schoon vaak het hart balstuur'ge maten slaat, -

 

Kaatst d'echo weer van diepsten bodemtoon.

[p. 821]

[Sonnet 6]

 

Violen zacht en broze harpentoon

 

En donk're cello nu vange'aan te zingen

 

Cantabile andante. Klateringen

 

Van klankenzilver gieten als een kroon

 

 

 

Van harmonieën om uw hoofd, dat schoon

 

Stralende is van lichtglans die de dingen

 

In d'avondklaart'uit open hemel vingen,

 

Wanneer de zon omhuifd zit op haar troon.

 

 

 

Madonna, meest gezegende der vrouwen,

 

'k Zag uw gelaat in sluieren zich vouwen

 

En langzaam, langzaam in nachts schaduw zinken.

 

 

 

Maar 't eeuwig licht in uw aureool bleef blinken,

 

Een harmonie bleef boven u naklinken:

 

De cello weent, doch niet in troostloos rouwen.

[p. 822]

[Sonnet 7]

 

In 't klein vertrek bij vallend avondgrauwen,

 

Omvattend 't brood van bruin gebakken meel,

 

Hief vreemde gast voor d'Emmaüsgetrouwen

 

Andere hand omhoog, zeeg'nend hun deel

 

 

 

Na 't Pascha, wen hun ooge' opeens aanschouwen

 

Naden gegroefd door nagels en de veel'

 

En smartlijk om den mond geplooide vouwen

 

Stil tot hen spreken van 't vervloekt tafreel.

 

 

 

Verwezen den verreez'nen uit doods rauwe

 

Ellende ziend', zitten met stomme keel

 

Rondom den disch, wier vreugd' straks bant het rouwen.

 

 

 

Meester, heb dank voor wat door uw penseel

 

Eeuwig geopenbaard werd in uw blauwe

 

Rijmende kleurschakeeringen met geel.