Spiegel der jeught, ofte: een kort verhael der voornaemste tyrannye, ende barbarische wreetheden, welcke de Spangiaerden hier in Nederlandt bedreven hebben

[fol. A3v]

Eerwaerdige Vader-landt lievende Mede-burgers.

STracx in den beginne van ons twaefjarigh Bestant hebbe ick dit Boecxken geschreven, vreesende dat gedurende de Vrede ofte Treves met de Spangiaert op-gericht, vele van onse bejaerde Lantslieden de Spaensche Tyrannye, die sy beleeft hadden, met der tijdt vergeten souden: Ende dat vele onder de op-wassende Jeught (die de selfde niet beleeft en hebben, oock den tijdt niet nemen en willen om de Historien te door lesen, die der Spangiaerden wreetheden melden) nimmermeer te degen weten en souden hoe de Spangiaerden hare Ouders mishandelt hadden, ja oock vele harer Broederen en Susteren in haerer Moederen lichamen: Aen welcker saken wetenschap ende kennisse, dewijle nochtans een groot deel onser ende onse nakomelingen welvaeert is hangende: (want die der Spangiaerde Tyrannye ende arghlistigheyt niet en kent, die en sal daer sich niet voor hoeden noch wachten, ende die sich daer voor niet hoedt noch en wacht, die sal onversiens, onder een schoon simblant van de selfde overvallen worden, ende hy sal het beklagen dat hy niet gewaeckt en heeft, als het te late sal wesen.) Soo hebbe ick dan tot waerschouwinge aller goeder Inwoonderen deser Landen, in dit Boecxken op het korste verhaelt, Verscheydene bloedige Vervolgingen, Tyrannische Wreetheden, Moorderyen, Verwoestingen van Landen en Steden, Vrouwenschenderyen, en andere diergelijcke daden, die de Spangiaerden, met hare adherenten, in dese Landen ettelijcke jaren langh gedaen ende begaen hebben: Als oock hoe sy gesocht hebben, om ons te berooven ons Lieve Vaderlandts diere gekochte Wetten ende Privilegien, &c. Als mede, ja insonderheyt, hoe datmen met het invoeren der Spaensche Inquistie, gesocht heeft ons te ontblooten van dien dierbaren schat der Gereformeerde Religie, die door den Zegen des Heeren met soo groote vrucht nu ettelijcke jaren langh is gepredickt geweest, &c. Ick weet ende vertrouwe va-

[fol. A4r]

stelijck, dat alle de gene die een vroom Christelijck oprecht Nederlandts gemoedt hebben, liever vromelijck vechtende, haer leven sullen verliesen, dan van een sulcke wreetheden ofte onwaerdigheden wederom te beleven, ofte te lijden .

Wy en behoorden nimmermeer de wreetheden, welcke de Spangiaerden aen ons ende de onse bedreven hebben, te vergeten, maer wy behoordense steets als voor onse oogen geschreven te hebben, ja het ware te wenschen, dat de selfde aen alle publijcke plaetsen en hoecken der straten in stenen gegraveert ende geschildert stonden, op dat wy steedts derselfder mochten indachtigh wesen ende datse alsoo onse nakomelingen van Eeuwe tot Eeuwe mochten in geprent worden.

Alle die gene die haer selven in beelden, ofte laten wijs maken, dat de Spangiaerden nu soo wreet nochte bloedt-dorstigh niet en zijn, als sy eertijdts geweest zijn ten tijde van de Keyser Karel de vijfden, ofte sijns Soons Philippen, die zijn grootelijcx geabuseert: Soo weynigh als een Katte het Muysen, Exter het huppelen laten kan, ofte eenen Moor-man sijn swarte huyd in een Witte, ofte eenen Luypaert sijn vlecken veranderen kan: Also weynigh kan, of sal de Spangiaert sijn bloedt-dortigh gemoet veranderen ofte verlaten. Aert en wil van aert niet. Immers en moeten wy Nederlanders niet vermoeden, dat de Spangiaert, wanneer hy over ons konde meester werden (daer voor ons de goede Godt genadelijck behoede) ons nu beleefdelijcker of genadelijcker soude traceren, (nu wy hem soo vele jaren hebben tegen-stant gedaen, nu hy soo veel millioenen van Menschen ende geldt aen ons gespilt heeft, ende wy hem soo veel jaren zijn in den wegh geweest dat hy tot sijn in gebeelde Monarchie niet gekomen en is) als hy ons en onse Lands-lieden ende Vaderen getracteert heeft, die op het hondert-duysenste deel soo veel tegen hem niet mitsdaen en hebben, als wy, die nu leven gedaen hebben, na sijn oordeel. Want goet en bloet, lijf en leven, Religie, Privilegien, Vrouwen en Kinderen voor vechten en verdedigen; dat heet ende is in het oordeel der Spangiaerden

[fol. A4v]

Crime Laesae Majestates, dat is: Men verbeurt daer mede lijf en goet, ende alles wat men heeft.

Dit alles verhale ende bewijte ick breeder in dit Boecxken, d' welcke ick geintituleert hebbe, Spiegel der Ieught, om dat men dese dingen den Kinderen van der Jeught op behoorden in te prenten, ende als met de pappe te laten incorporeren. Edoch so sal dit Boecxken mede den vol-wassenen oorbaerlijck ende dienstigh wesen. Dien namelijck, die of den tijdt, of den lust niet en hebben om de groote Boecken, in de welcke onse Nederlandtsche Tragedyen beschreven staen, te door lesen.

Mijn lieve Landts-luyden.

Leest dit Boecxken met aendacht, 't en sal u niet berouwen, danckt Godt, dat hy soo genadelijck de Geunieerde Provintien, ons lieve Vaderlandt, dus lang onder de vleugelen sijner Almacht heeft bewaert voor den Spaenschen Sperwer: helpt bevorderen de verlossinge uwer genabuerder Provintien ende Steden, ende aller der gener die onder het jock der Spangiaerden suchten, of daer voor vreesen en duchten. Laet het u nimmermeer verdrieten, ghy die de macht en middelen hebt, tot desen eynde mildelijck te contribueren. Beter veel geven ende wat houden, dan karigh te zijn in het geven, ende alles te verliesen.

Gegeven in mijn Studeerkamer desen 12/2 Martij Anno 1631.