Spiegel der Letteren. Jaargang 3

[p. 289]

In margine

Een onuitgegeven tekst over Anna Bijns

Bij het onderzoek van de overgebleven archieven der Antwerpse Weesmeesterkamer, hebben wij een document mogen ontdekken, dat alhoewel niet bijster illustratief voor het leven en het oeuvre van Anna Bijns, dan toch tot hiertoe onbekend is. Het bevestigt grotendeels de biografische gegevens, die F.J. Van Den Branden reeds in 1911 heeft gepubliceerd¹. Aan dit relaas van de levensbijzonderheden van de Antwerpse dichteres, is tot hiertoe weinig of niets toegevoegd geworden², en terecht werd door F. Prims³ hulde gebracht ‘aan de vlijt waarmede onze [d.i. van Prims] voorganger alle mogelijke bijzonderheden uit de vier hoeken van het archief heeft opgehaald’⁴. Toch brengt het toeval, bij het onderzoek van minder doorvorste fondsen, dikwijls nog een en ander aan het licht. De hier afgedrukte tekst, waaraan er nog andere zouden toe te voegen zijn, brengt hiervan het bewijs.

In 1517 verkocht de weduwe van Jan Bijns, met toelating der weesmeesters, haar huis De Kleine Wolvinne⁵. Deze tussenkomst der weesmeesters ligt in de lijn van wat ons over de Antwerpse Weesmeesterkamer bekend is⁶. Bij de verkoop waren ook de momboren van haar kinderen aanwezig. In 1523, niet zo lang nadat Merten meerderjarig geworden is⁷, verschijnen Anna en haar broeder voor de weesmeesters. Zij verklaren tevreden te zijn met de wijze waarop het vaderlijke goed beheerd is geworden gedurende hun minderjarigheid. Met deze verklaring treden zij in hun rechten en worden de momboren⁸ van alle toezicht en beheer ontlast.

De bewuste tekst uit het Antwerpse stadsarchief (Weesmeesterkamer, n.

1 Anna Bijns, Haar Leven, Hare Werken, Haar Tijd 1493-1575, Antwerpen, 1911.

2 Buiten beschouwing blijven hier de talrijke studies, in het bijzonder en in hoofdzaak gewijd aan het literaire oeuvre van A. Bijns. Een literatuuropgave bij J. Van Mierlo, De Middelnederlandse Letterkunde. Geschiedenis van de Letterkunde der Nederlanden, Antwerpen-Brussel, s.d., dl. II, blz. 365; A. Van Elslander in: Belgisch Tijdschrift voor Philologie en Geschiedenis, t. XXXIII (1955), 2, blz. 386 vlg. - Dank dient gezegd aan Prof. Dr. A. Van Elslander, voor de inlichtingen die hij ons in verband met recente literatuur over Anna Bijns heeft bezorgd.

3 Anna Bijns 1493-1575. Antwerpiensia, 11 (1937), blz. 189.

4 Nog recent heeft de auteur van een studie over Anna Bijns. Haar leven. Haar Werk, inzake de biografie van A. Bijns, de gegevens van F.J. Van Den Branden overgenomen. Cfr. de Verslagen van Prof. Dr. J. Van Mierlo, Prof. Dr. E. Rombouts, Dr. W. Van Eeghem in: VMKVA, oktober 1952, blz. 791.

5 F.J. Van Den Branden, o.c., blz. 8.

6 F. Prims, De Weeskamer, Antwerpiensia, 10 (1936), blz. 136 vlg.

7 F.J. Van Den Branden, o.c., blz. 10.

8 Alleen Janne Vleemincx wordt in 1517 opgenoemd onder ‘de vrienden ende geleverde momboren’ (Ibid., blz. 8).

[p. 290]

1582, f^o 85) waarbij Merten en Anna Bijns hun momboren op 20 april 1523 van alle beheer van hun goederen ontslaan, luidt:

Anno XV XXIII XXa aprilis soe compareerden Jan pauwels wettige man margriete bijns [,] meester merten bijns ende anna bijns wittige kinderen wilen Jan bijns (out omtrent te wetene meester mertens XXVI jaer ende Anna XXX jaer daer moeder af is lysbeth vooghs [.] Ende bekenden hen al vernueght gepaeyt gecontenteert ende wel voldaen van janne vleemincx ende henricke hermans die huere momboren geweest sijn van allen alsulcken vaderlike goed ende versterffenisse ende voerts van allen regimente ende bewinde van ontfange ende vutgevene dat sij gehadt hebben [;] scheldene mids desen den voerseiden momboren daeraf claerlich quite tallen daghen overmids dien dat sij hen van al dueghelik[e] rekeninghe ende goet bescheyt gedaen hebben daermede sij wel content ende tevreden waren.

Gent

E. Roobaert