Het boek van Sidrac

(1936)–Anoniem Sidrac, het boek van– rechtenstatus

Ga naar margenoot+Tafel

1	Was God altoes ende sal hy altoes wesen.
2	Oft God mach werden gesien.
3	Oft God es in allen steden ende over al.
4	Alle dinc dat God ghemaect heeft ghevoelen sy.
5	Welc dinc maecte God ierstwerf.
6	Hoe worden dingle ghemaect.
7	Waer af dienen dingle inden hemele.
8	Oft die duvele weten alle dinc.
9	Wat vormen hebben dingeleGa naar voetnoot1).
10	Maecte God den menscheGa naar voetnoot2) met sinen handen.
11	Waer wert Adam ghemaect.
12	Doe Adam was geworpen uten paradise, waerweert ginc hy.
13	Dede Adam eneghe ander sonde dan dat hy brac tgebod sijns sceppers.
14	Waeraf beroefde Adam Gode ende hoe mach hy hem dat weder keren.
15	Waer omme en bleef hy niet al verloren nadien datti dede also grooten sonde.
16	Waer omme en sal God niet senden enen mensche ofte enen ingle alse voir hem te stervene.
17	Waer omme sal hy willen geboren sim van ere maget.
18	Ho lange levede Adam.
19	Waer omme heet de doot doot.
20	Ofte die liede iet voirpensen ofte te voren compt wat doode sy sterven selen.
21	Hoe varen die zielen uten lichame in dander werelt.
22	Dat welke was eer oft die ziele oft die lichame.
23	Dat welke eest dat sprect oft die ziele oft die lichame.
24	Die ziele die altemale es geest, die en heeft lichame no lede, [ende die men] no tasten no gripen en mach, hoe mach hy

	gevoelen ioie in hemelrike ende pine inder hellen.
25	Waer woent die ziele inden lichame.
26	Waer omme en mach die ziele niet dueren in den lichame alse hy sterft.
27	Hoe sterven die liede.
28	Hoe salmen geweten dat God maecte den mensche na sine gelikenesse.
29	Na dien dat wy sijn ghemaect na Goids gelikenesse, waer omme en mogen wy dan niet doen alse God.
30	Waer vaert dat bloet alse de lichame sterft.
31	Waer vaert tfier als ment bluscht.
32	Alse de mensche verliest half sijn bloet, waer omme en sceet dan die ziele niet wech.
33	Van wat natueren es die lichame.
34	Sijn die zielen ghemaect van beginne der werelt oft werden Ga naar margenoot+sy ghemaect elcx daechs.
35	Sal de mensche anders iet doen dan die gebode sijns sceppers.
36	Die ghene die Gode noch gheen weldoen en kinnen, mogen sy enege onscout hebben voir Gode.
37	Waer omme heet die doot doot.
38	Es God van grooten lone den ghenen die hem dienen.
39	Die liede die sijn selen inden tide des Goids soens ende daer na, selen sy alle geloven aen Gode.
40	Wat gebode selen datGa naar voetnoot1) sijn dat God sal gebieden te houdene sinen volke.
41	Welc es dalre edelste ende dalre beste ende tsekerste dinc dat es.
42	Welc es donedelste ende dlelicste ende tfermalendijtste dinc dat es.
43	Die goede zielen selen sy sericheit hebben omme tfernoy van quaden zielen.
44	Welc es beter: gesonde oft siecheit.
45	Wat machte gaf GodGa naar voetnoot2) der zielen in dit eerterike.
46	Alse die Goidssone op ghevaren es te hemele, selen dan sijn ander liede die tfolc leren selen.
47	Thuus des Goids soens wien sal dat bevolen sijn.
48	Die goet no quaet en doet es dat aelmoesene ofte sonde.
49	Die heerscapien houden weder selen sise houden sterckelijc oft selen sy ontfermich sijn.
50	Sal de mensche wel doen sinen magen ende sinen vrienden.

51	Welc es edelheit.
52	Waer by eest cout alstGa naar voetnoot1) dweder scoen ende claer es.
53	Machmen die goede menschen bekinnen onder die quade.
54	Sal dat ghelove vanden afgoden hier na opgehaven werden alst was in ouden tiden.
55	Waer omme en orlovede God niet den mensche alsi een werven geten hadde datti hem dan hadde mogen onthouden ene weke.
56	Hoe ghesterven die rike liede also lichtelike alse die arme.
57	Salmen also wel rechten ende iugeren over die rike liede alse over die arme.
58	Sal de mensche hebben ontfermenesse over sinen viant.
59	Sal die quade alsoe lichte hebben die minne Goids alse die goede.
60	Mach dwijf dragen meer dan ij kindere tenen male in enen lichame.
61	Welc es dbeste dinc dat es, dat de / mensche in hem hebben Ga naar margenoot+mach.
62	Welc es tquaetste dinc dat es, dat de mensche in hem hebben mach.
63	Hoe machmen getrouwe sijn.
64	Wanen compt coenheit ende bloetheit.
65	Die laserie ende die scorftheit wanen comen si.
66	Alle dingen die God maecte, worden sy ghemaect van beginne der werelt.
67	Wie voedt die vrucht op der werelt.
68	Die beesten hoe compt dat sy verwoeden.
69	Wat dinge leeft alre lancxt op eerterike.
70	Die dingen die God ghemaect heeft, voet hise alle ende berecht.
71	Die beesten ende die vogelen ende die visschen, hebben zij zielen.
72	Die liede die sijn selen inden tide des Goids soens, selen sy alsoe lange leven alse wy.
73	Hoe lange sal de werelt leven.
74	Wat liede woenen inde eylande ende inde zee.
75	Hoe compt dat die liede sijn som bruin, som wit, som swert.
76	Die meer eet dan hy behoeft doet[i]quaet.
77	Welc es dbeste ende tquaetste van der werelt.

78	Dwelke maect mere wijsheide inden mensche, soe coude spise soc heete.
79	Alse de mensche es fel ende melancoleus, hoe mach hy dat scouwen ende verdriven.
80	Welc es beter soe datmen dwijf minne oft hate.
81	Alse de mensche es blide ende hogheleec ende hy dan iet hoert dat hem meshaecht, waer omme erret hy hem dan alsoe saen.
82	Hoe sal die man minnen dwijf ende dwijf den man sonder blame.
83	Salmen dwijf castien met slane alsi mesdoet.
84	Wat dinghe es ialoisie ende wair omme es men jalois.
85	Sal de mensche minnen sinen vrient ghetrouwelijc.
86	Mach een mensche oirboer doen sonder hem selven te pinene ende tarbeidene.
87	Salmen altoes wel doen ende geven den armen dies sy behoeven.
88	Hoe sal hem die mensche hebben onder die liede.
89	Alse die rike verliest sine rijcheit, es hijs iet te minder, ende Ga naar margenoot+alse darme compt te rijcheden, es hijs iet te mere.
90	Quade sede ende quade manieren / waer af comen zij.
91	Dyser dat soe hert es ende soe sterc, waer wert dat ierst ghesmeedt.
92	Die ghene die versweren haren God, wat mesdoen sy daer ane.
93	Sal de mensche sijn suver van al sinen lichame ende van allen dinghen.
94	Wien salmen minnen ende wien salmen scouwen ende vlien.
95	Welc es beter soe rijcheit soe ere.
96	Salmen doen ere, voirdeel ende recht den armen alse den riken.
97	Darme heefti ghenoechte in sijn armoede alse die rike doet in sijn rijcheit.
98	Eerst goet dat hem een mensche voert set van dingen die hy selve gedaen heeft.
99	Waer by ende hoe verhangen die honde vaster te samen dan ander beesten.
100	Die begheren ander wijf ofte ander goet, doenGa naar voetnoot1) sy quaet daer ane.
101	Machmen in eneger manieren ontgaen der doot, dat men niet en sterve.

102	Eest goet dat men antwert den ghenen die scalckelijc ende sottelijc spreken.
103	Welc es die swaerste conste die es.
104	Die ghene die hem travelgeren ende aerbeiden omme goet ende hem selven gheen gemac dair af en doen, waer omme doen sijt.
105	Hoe versotten die liede ende verdwasen.
106	Wien salmen meer ontsien, soe den ouden soe den iongen.
107	Waer by rechenet meer op een jaer dan op een ander.
108	Hoe machmen ghenesen van lasarien.
109	Waer omme en maecte God niet den mensche datti gheen sonde en hadde mogen doen.
110	Eest goet dat hem een mensche onderwint van allen dinghen.
111	Waer omme maecte God die werelt.
112	Hoe maecte God die werelt ende waer ane onthoutse hare.
113	Sijn ander liede onder ons, die wel scouwen die claerheit vanden hemele.
114	Hoe lanc ende hoe wijt es die werelt.
115	Waer omme sal God ontmaken de werelt altemale.
116	Hoe ghevliegen die vogele in de locht.
117	Wanen compt die regen.
118	Ga naar margenoot+ Waer af compt die hagel.
119	Waer af compt die donder ende die blixeme.
120	Wanen compt dwater van onder op die hoge berge.
121	Waer af compt die wint.
122	Wanen compt dwater ende wair gaet henen als ment quite wert.
123	Waer af es die zee gesouten.
124	Waer af compt in vele steden dwater heet uter eerden.
125	Waren die bergen ende dieGa naar voetnoot1) rochen ghemaect van beginne der werelt.
126	Wanen quam die diluvie.
127	Sal die diluvie comen anderwerven.
128	Doe Noe ginc in darke ende van allen beesten nam een paer, wat orbore waest datti nam quade beesten.
129	Wanen compt dat gout.
130	Wanen comen die perlen ende die carbonckelen.
131	Hoe menich lant es in die werelt.
132	Mochte iemen gaen al omme ende omme die werelt.

133	Mochte iemen varen met goeden winde inde zee soe lange recht voert, datti quame daertGa naar voetnoot1) tfirmament keert.
134	Waer omme en maecte God niet den mensche datti lange hadde mogen leven ende altoes mogen ghesont sijn, ionc ende rike ende hy hadde ghestorven ghevaren hadde in hemelrike.
135	Die welke ingelen nemen die zielen vanden mensche alsi sterven.
136	Welc es beter ofte reinicheit sonder goede gewerke [ofte goede gewerke] sonder reynicheit.
137	Wanen comen die eclipsen.
138	Die sterren die vallen vanden hemele, hoe vallen sy ende wair varen sy.
139	Hoe menich hemel es.
140	Hoe verre es die hemel hoech vander eerden.
141	Van wat virtute es dat tfirmament.
142	Van wat virtute sijn die planeten ende die sterren ende hoe groot sijn zij.
143	Hoe meneghe manieren van watren zijn.
144	Hoe vele zeen sijn.
145	Waer omme maecte God die werelt ront.
146	Waer omme es de sonne heet ende mane cout.
147	Welc es mere oft sants of dropele in die zee.
148	Soudemen mogen tellen die / zande ende die dropele vander Ga naar margenoot+zee.
149	Hoe vele sterren sijn aen den hemele.
150	Hoe vele ingele sciep God.
151	Welc es meer, soe lieden soe beesten soe vogele soe vissche.
152	God es alles mechtich, waer omme en maecti ghene andere creaturen dan beesten.
153	Welc es die liefleecste stede van eerterike.
154	Welc es coenre, soe die gaet by nachte soe by daghe.
155	Welke condicheit es mere, soe uten steden soe uten dorpen.
156	Sal een mensche verwiten den anderen sijn aermoede oft sijn ongemac oft sijns wijfs quaetheit.
157	Salmen ere ende lieve doen allen den lieden.
158	Sal een mensche vergeten der gheenre die hem goet, hovescheit ende dienst gedaen hebben.
159	Mach hem die mensche onthouden van luxurien alse hise wille heeft te doene.

160	Welc es de meeste bliscap vander werelt.
161	Salmen ghenoechte hebben met wiven.
162	Alse een here compt te ghemoete den anderen, selen sy ten iersten vechten.
163	Die mensche die gheboren wert doef ende stom, wat spraken gevoelt hy in syn ghedachte.
164	Mach enege creatuere die God ghemaect heeft weten tgepens ende den wille ons heren Goids.
165	Salmen altoes Gode aenbeden.
166	Wie vant dierste musike.
167	Waer af compt den ogen dat sy tranen.
168	Hoe vele manieren sijn van lieden die den mensche ere ende reverencie doen sal.
169	Wie es die miltste mensche van eerterike.
170	Sal hem darme mensche nederen voir den riken.
171	Eest sonde datmen eet alle dinc.
172	Salmen altoes grueten die liede.
173	Wien sal de [mensche] meer minnen, soe sijn wijf soe sijn kindere.
174	Ofte mijn vader ende mijn moeder niet en hadden gheweest, hoe soudic dan geboren hebben gheweest in eerterike.
175	Alle die wive sijn sy van ere manieren ende van ere natueren.
176	Ofte een man weet ontrouwe van sijns vrients wive, van sijns vrients maysenieden, sal hy dat seggen sinen vrient.
177	Alse die mensche doen wilt eneghe dinc, sal hy hem daer met Ga naar margenoot+haesten ofte niet haesten.
178	Salmen minnen alle die liede oft en sal.
179	Alle die liede sijn sy alleleens.
180	Doet men ere in dander werelt alsoe wel den armen alse den riken.
181	Sal de vader dragen in dander werelt die bordene sijns kints ofte tkint die bordene sijns vaders.
182	Die ghene die dooden die liede ontfaen sy in hem die sonden tsgeens dien sy dooden.
183	Welc es mere dogen, soe dat men siet soe dat men hoert.
184	Sijn liede in de werelt, die liede plegen tetene.
185	Wie es quader oft die mordenare oft die dief.
186	God die ontfermhertich es, vergeefti alle die sonden die de mensche doet.
187	Waer by aerbeit die mensche in die werelt altoes.

188	Welc es die donckerste ende die bedecste dinc diemen vint.
189	Tgoede ende quade dat de mensche doet weder comet van Gode oft van hem selven.
190	Waer bercht hem die nacht sdaecs ende die dach tsnachs.
191	Hoe houden hem daer boven die sonne ende die mane.
192	Alle die sterren sijn sy int firmament.
193	Sal altoes orloghe wesen in de werelt.
194	Waer omme seit men dat die werelt niet en es.
195	Stoert hem God iet omme doode die de mensche sterft, eest galinge oft anders oft om dingen die gescien mogen.
196	Waer omme was die slaep ghemaect.
197	Welc es de ghesontste stede vander werelt.
198	Welke liede houden die werelt ende beleiden, daer sonder sy niet sijn en mochten.
199	Wie es hogere, oft die coninc oft dat gherechte.
200	Mach de mensche hebben eertsce rijcheit die hy met hem dragen mach over al.
201	Hoe mach dat sijn alse selc stont een man siet een wijf, dat hise te hant mint ende dat wijf alsoe den man.
202	Die doet enen valschen eet van x saken te valschene op sinen God, es [hy] daer omme iet meer versworen dan enewerf mettien enen eede.
203	Die ghene die wisen ende leren die liede in dese werelt, heb- Ga naar margenoot+ben sy / enege mere gracie in dander werelt.
204	Waer af compt die meeste hatie vander werelt.
205	Tgepens dat men penst waer af comet.
206	Waer omme vallen die liede vanden quaden evele.
207	Welc es dat sorgeleecste let dat de mensche hevet.
208	Welc es de sorgeleecste conste ende die sekerste.
209	Hoe compt dat de mensche sulc stont beruert wert met bliscapen van lichamen ende wert vol vrouden.
210	Hoe versaemt die natuere smenschen tsamen alsi gaet uten live ende wat dinge eest.
211	Sal de mensche minnen sine kindere.
212	Welc es die vrienthoutste beeste die es ende die verst riect.
213	Welc es hogere oft die zee oft eerterike.
214	Waren dingele ghemaect vanden ademe Goids alse Adam was.
215	Wien selen wy meer minnen, oft dien die ons haet ofte dien die ons mint.
216	Want die werelt staet by woerden, by cruden ende by stenen,

	welc es dan dbeste woert, dbeste cruit ende die beste steen daer die werelt by staet.
217	Sal de mensche ontdecken sine heimelijcheit sinen vrient.
218	Wat wive sijn oirboerlyc den man alse hy met hare es vleesschelijc.
219	Welc es dbeste vleesch tetene.
220	Waer by heeft men selc stont meren honger smergens alse men savons gheten heeft dan oft men savons niet gheten en hadde.
221	Die spise die de mensche eet, hoe deilt sy hare inden lichame.
222	Die gheswolgen hadde een eyGa naar voetnoot1) oft enen doren ofte een been dat hem bleve stekende in de mage ende no op no neder gaen en woude, hoe mochte men dat ute doen.
223	Waer af stinct des menschen mes.
224	Waer omme es des menschen orine ghesouten.
225	Die wive hebben sy cullen oft en doen.
226	Hoe menich const es inde werelt, dier men niet ontberen en mochte.
227	Hoe mochte men verwinnen die ghenoechte vander werelt.
228	Wie hebben mere bliscap in dander werelt, soe die clene kin- Ga naar margenoot+dere die noit sonde en daden, soe groote / liede, die de sonden lieten omme Gode.
229	Hoe langhe was Adam gemaect na dat de duvel wert geworpen van den hemele.
230	Welc es tscoenste let des lichamen.
231	Hoe compt dat men den wint ghevoelt ende niene sien en mach.
232	Hoe compt dat men tfier siet ende ment houden no gripen en mach.
233	Wat es ene maget.
234	Wie mach hem best onthouden van luxurien oft de maegt oft de corrupte.
235	Wie mach meer gedogen der luxurien soe die man soe dwijf.
236	Alse dwijf tkint draecht, hoe wert tkint dan ghevoet in haren lichame.
237	Sal de man sijn wijf blameren alsi mesdoet.
238	Eest goet dat een man wantrouwe sinen wive.
239	Sal een man te vernoie sijn alse sijn wijf mesdoet.

240	Sal een mensche gheloven wat hy peist vanden lieden.
241	Waer by sijn ionge liede calu ende oude niet.
242	Waer by es deen galouwer ende blonder dan dander.
243	Hoe ende in wat manieren liden die XII tekene die VII planeten ende van wat natueren sijn zij.
244	Na dien dat die gheboirte ligghen ane die planeten ende ane die tekene, hoe compt dan dat conincx kindere coninge bliven alse die planeten hem contrarie sijn inder geborten.
245	Eest den ingelen leet dat de mensche sonde doet.
246	Die int paradijs sijn en mogen sy nemmermeer ute comen no die in de helle sijn.
247	Es die ziele licht oft swaer oft wit oft swert.
248	Selen die clene kinderkine verdoemt sijn.
249	Sijn in dander werelt woeninghe alse in dese werelt sijn.
250	Die ghene die vele goets gedaen hebben ende luttel quaets [ofte vele quaets] ende luttel goets, waer selen sy varen.
251	Oft Adam niet ghesondicht en hadde int paradijs, soude[n] dan alle menschen bleven sijn int paradijs ende souden daer de wive metten mannen gheweest hebben.
252	Doen die diluvie liep over die werelt, liep sy int eertsche paradijs.
253	Doen God maecte Adame, van wat ouden maecte hine.
254	Die clene kinderkine ende die ongelovege liede selen sy ver- Ga naar margenoot+domt sijn.
255	Waer omme en mach men niet sien die ziele.
256	Welc was ere of de lichame oft de ziele.
257	Es die ziele ghewonnen aen dwijf alse die lichame.
258	Die zielen sijn zij ghemaect van den beginne der werelt.
259	Waer gaet die ziele inden lichame des kints alst es in sire moeder buuc ende hoe sijn twee zielen in enen lichame.
260	Al waer gaet die ziele inden lichame der vrouwen die tkint draecht ende al waer gaet sy uut alst tkint sterft inder moeder lichame.
261	Maecte God alle dinc ende naemdise alle.
262	Hoe compt dat som liede clein sijn ende som groot.
263	Welc es die beste arte oft conste die inder werelt es.
264	Welc es sorgeleker oft coude oft hitte.
265	Welke liede sijn blider, soe in mere rasten, soe die hem voegen te Gode ofte ter werelt.
266	Sijns die liede iet targere dat sy hadden quaden vadere oft quade moedere.

267	Van wat dingen compt bliscap.
268	Welc es dliefleecste aensien van der werelt.
269	Hoe sal de mensche minnen sinen vrint.
270	Wie es betere, soe die sprekere soe die swigere.
271	Salmen scouwen den ries ende sine riesheit.
272	Wie sal te rechte vroeder sijn, soe die jonge soe doude.
273	Waer omme maecte God haer ane den mensche.
274	Welkerhande appel waest dat Adam at int paradijs.
275	Waer by worden die kindere gheboren doef, stom ende cropel.
276	Die aelmoesene die men gheeft in dese werelt, hulpt sy in dander werelt.
277	Mesdoet tgerechte, alset doemt die quade oft mesdoen sy iet diese tormenten ende dooden.
278	Salmen minnen de heren ende haer gerechten.
279	Mesdoen die liede iet alsi doemen die liede ter doot.
280	Die gheboren werden sot, stom ofte doef ende en ghenen sin en hebben te beterne noch te bekeerne te Gode, weder bliven Ga naar margenoot+sy verloren soe behouden.
281	Hoe mogen dingele geweten alle dinc.
282	Sijn dingele hoeders ende wachters des menschen in allen dinghen.
283	Hoe oppenbaren hem dingle den mensche alsise sien.
284	Weten die duvele alle dinghen die men doet.
285	Wat steden es dat, die men heet vagevier of purgatorie.
286	Wat dingen es die helle ende hoe varen daer die zielen in.
287	Die ghene die sijn inde helle ende die ghene die sijn selen inden hemele na die comst des vrays propheten, mogen sy weten ofte kinnen dinghen die in de werelt sijn.
288	Die goede menschen hebben sy volmaecte bliscap in dander werelt.
289	Weten die zielen al datmen doet in eerterike.
290	Moghen hem die zielen vertonen den ghenen dien sy willen die haers begheren.
291	Die drome ende die visioene waer af comen zij den mensche te voren.
292	Sal God vergeven alle die sonden die men doet in eerterike.
293	Die bome die God ghemaect heeft int begin van eerterike, droegen sy vrucht ten iersten male.
294	In wat uren ende wat saysoene was Adam ghemaect.
295	Wie maecte den iersten wijn.

296	Doen Adam ghinc uten paradise vant hy te hant vrucht by te levene.
297	Maecte God nuwe vrucht na die diluvie.
298	Doe Noe ende sine mayseniede gingen inGa naar voetnoot1) darke, waren sy doe vremde in eerterike.
299	Waer sat darke, doen die diluvie wech ginc.
300	Waer af compt dontfermenesse.
301	Bliscap ende raste van deser werelt, sijn sy quaet oft goet.
302	Salmen ontfermenesse hebben den creatueren die in pinen sijn.
303	Welc es nutteliker te drinckene, den goeden wijn oft dwater.
304	Salmen hebben ghenoechte in enich spel.
305	Alse een mensche es heet omme vechten oft om scelden iegen Ga naar margenoot+ie/mene, hoe mach hy dijs ontgaen.
306	Doet hy quaet die hem beroemt van sinen sonden.
307	Mach enich quaet mensche hebben groote sciencie ende wijsheit.
308	Waer omme hebben die wive die bliscap enten rouwe vander werelt.
309	Sal een mensche dicke gaen sien sinen vrint.
310	Salmen toenen den vrint lelijc gelaet alse men compt tote eens herberge alst gheen tijt en es.
311	Eest goet dat men eet alle dinghe.
312	Welke liede beroemen hem meest.
313	Hoe compt dat die clene kindere alse beesten sijn ende hem twint en verweten.
314	Wanen compt die sin ende hoe.
315	Waer af compt dat suchten.
316	Waer af recht hem des mans let ende wert groot ende weder cleyne.
317	Van welken elementen mach men best ontberen.
318	Waer omme en hebben niet die wivekine vanden vogelen manieren gelijc alse de beesten.
319	Wie ghevoelt dat wee alsmen henen keert, soe die lichame soe die ziele.
320	Waer omme en verstaen hem niet de kindere alsi werden geboren ende waer omme sijn sy clene ende moylijc op te houdene.
321	Hoe salmen leven in dese werelt.
322	Sal de mensche zere ontsien sinen viant.

323	Sal de mensche spelen enich spel met sinen vrint.
324	Hoe sal hem de mensche houden iegen sinen vrint.
325	Wie es beter oft die rike oft die arme.
326	Alse een mensche es in ene stede daer hy wel es, sal hy die laten om te soeken ene betere.
327	Welc sijn die ayste ende die sekerste (dinc) die inde werelt sijn, soe die rike soe darme.
328	Sal een mensche geloven alles dies dat hem die liede raden.
329	Salmen altoes scouwen die quaetsprekers ende die clappers.
330	Sal hem een belgen des dat hem een ander toent quaet gelaet.
331	Sal een mensche vergeten slans daer hy inne gheboren was Ga naar margenoot+ende ghevoet.
332	Welc es beter, soe cracht soe behendicheit.
333	Oft iemen raets vraecht enen anderen, sal hy hem te hant antwerden.
334	Sal de mensche eisschen dat men hem sculdich es.
335	Hoe compt dat die uten westen vroeder sijn dan ander liede.
336	Welc es scoenre oft meer te prisene an dwijf soe scoen lijf soe scoen gelaet.
337	Ofte de man vint enen anderen man op sijn wijf, wat sal hy doen.
338	Sal een man ghepens dragen op sijn fait ofte omme anders fait.
339	Sal een mensche Gode blameren oft betien van siere gramscap oft van siere scaden ofte verliesen.
340	Waer af sal men hebben meer loefs ende prijs, soe vanden riken soe vanden armen.
341	Sal men dienen al den lieden.
342	Welc es smaeckelijcste dinc dat es.
343	Van wat manieren selen sijn coninghe ende ander heren.
344	Die coninghe ende lantsheren selen sy met varen striden.
345	Welc es die beste varuwe van clederen.
346	Welc es tgoetste (sic) ende tgroeste dinc dat es.
347	Welc es tvetste dinc dat es.
348	Welc es beter in duere vander doot, soe groote hope soe groot berou.
349	Salmen de doode bewenen.
350	Wat salmen seggen als men slapen gaet ende op staet.
351	Die en hadde maer enen cul, soude hy mogen kint winnen ende waer by es deen cul clene ende dander groot.
352	Die kindere van X jaren ochte van min, by wat redenen en winnen sy ghene kindere.

353	Die duvele hebben sy altoes pine.
354	Welc sijn die stercste stride diemen vint.
355	Wat liede salmen meest ontsien.
356	Hoe sijn die kindere inden lichame harer moeder.
357	Hoe salmen togen die redene in die gedinge daer men dincht.
358	Sal de mensche toenen sijn wijsheit onder onconstege liede.
359	Waer by es deen wijn wit ende dander root.
360	Die beesten ende die vogelen hebben sy sprake onderlingeGa naar margenoot+ ende verstaet deen den anderen.
361	Welc hulpt der zielen bat, soe die weldaet die men haer doet alsi es in dese werelt, soe dat men haer doet alsi es in dander werelt.
362	Welc es die vroetste mensche van eerterike.
363	Welc es dbeste smakende vleesch dat es.
364	Mach eneghe ziele weten wat men doet in die werelt.
365	Hoe mochten die clene beestkine ende die wormkine ghespraitGa naar voetnoot1) werden over al die werelt.
366	Waer omme hebben die ionge clare sien dan doude.
367	Welc es die scoenste vogel die es.
368	Welc es die scoenste beeste die es.
369	Welc es dedelste vogel die es.
370	Welc es die goedertierenste beeste die es.
371	Welc sijn die vermalendijtsten beesten.
372	Welc sijn die verstandichste beesten.
373	Die vogel[e] vander iacht, waer om en drincken sy niet.
374	Die gheboerte des Goids soens wanneer sal sy sijn.
375	Dese sterren ende dese tekene wat bedieden zij.
376	Alse die Goids sone geboren wert sal hy iet meer weten dan I [ander] kint.
377	Waer sal de Goids sone wandelen alse I kint.
[378	Sal de Goidssone sijn een scoen kint.]Ga naar voetnoot2)
379	Waer omme salne God laten sterven ende by wat redenen sal hy sterven.
380	Wie selen sy sijn die dooden selen den Goids sone ende hoe sal hy gedoot sijn.
381	Wat sal dan ghescien na sine doot.
382	Sal de Goids sone varen inden hemel allene.
383	Die Goids sone sal hy enich huus hebben op eerterike.
384	Die lichame des vrays propheten sal hy altoes in eerterike sijn.

385	Sal elc goet ende quaet mogen maken den lichame des vrays propheten.
386	Die ghene die maken selen den lichame des vrays propheten, selen sy van beteren werken moeten sijn dan dandere sijn.
387	Salmen altoes moeten maken den lichame des vrays propheten.
388	In den tide des Goids soens sal de / werelt dan zere gheme- Ga naar margenoot+nichfuldicht werden van lieden.
389	Hoe groot mogen wel sijn die hemele ende de helle daer tfolc in moet dat was, dat es ende dat sijn sal.
390	Welker es meer, ofte der gere die gheboren werden ofte die sterven.
391	Welc es mere oft Goids gracie oft sijn gramscap.
392	Die ghene die in hemelrike comen selen en mogen sy nemmermeer verteert werden.
393	Die ghene die in hemelrike sijn selen, weder selen sy naect oft gecleet sijn.
394	Welc es die weertste stede van eerterike ende die God meer mint.
395	Alse die werelt inden sal ende die Goids sone sal comen doemen levende ende doode, welc selen dan sijn de levende alst tfolc al doot sal sijn.
396	Die stad des Goids soens die in midden die werelt staet, wat sal hare gewerden na sine doot.
397	Wat manne sal hy sijn die de Grieken, die soe mechtich sijn selen, dlant nemen sal.
398	Dat quade volc die Sarasine selen sy dlant iet lange houden.
399	Wat sal daer na gescien.
400	Wat sal daer na gescien.
401	Wanen sal hy comen die valsche prophete.
402	Wat sal dan gescien.
403	Op wat uren sal dat oirdeel sijn.
404	Hoe sal die Goids sone comen ten oirdeele.
405	Waer sal dat oirdeel sijn.
406	In wat vormen sal hem dan de Godssone toenen.
407	Sal dair ten oirdele sijn cruce sijn.
408	Hoe sal doirdeel gedaen werden.
409	Wat sal daer noch gescien.
410	Wat sal daer noch mere geschien.
411	Wie selen sy sijn die behouden ende verloren selen sijn.
412	Wat sal God doen na doerdeel.
413	Wat sal dan gescien vander werelt.

414	Wat lichamen selen dan hebben die goede menschen.
415	Selen sy naect oft gecleet sijn.
416	Ghedincken sy der sonden die sy daden op eerterike.
417	Ga naar margenoot+ Wat bliscapen selen die goede hebben.
418	Wat ginc ierst ute Adams monde.
419	Alse die moeder des vrays propheten sterven sal, sal sy dan ghedragen werden int hemelsche paradijs met vleesche ende met beenen.
420	Hoe vele kindere hadde[n] Adam ende Yeve te samen.
421	Wat mensche gheraecte ten eertschen paradise.