Septentrion. Jaargang 18

[p. 39]

Geert van Istendael

En in verheven staat kan deze jongen
zijn arm vertrouwelijk leggen om de reuze
ranke nek van vriend iguanodon
en in zijn oren wind en regen fluisteren.
Hij spreekt het beest verleidelijk van varens,
moerassen, koude zon, verdwenen damp.
De jongen blaast de kleine hersens helder,
de jongen blaast het beest aeonen in.

Uit: ‘De iguanodons van Bernissart’, 1983.

Et porté haut le petit garçon
passe familièrement son bras au cou
géant et frêle de l'ami iguanodon.
Lui chuchote à l'oreille pluie et vent,
fougères, soleils froids, marais, vapeurs éteintes.
Il insuffle au petit cerveau une clarté,
il insuffle à la bête un temps présent.

Extrait de ‘Les iguanodons de Bernissart’, 1983.

Traduit du néerlandais par Liliane Wouters.

[p. 40]

Geert van Istendael

Aan touwen en staketsels hangen beesten.
Met zorg reconstrueren de geleerden
de zacht geworden botten van de draak.
Verhard met schellak en diep meubelbruin,
hangt bot naast bot omhoog in het gewelf.
Gewrichten, ellepijpen, schedels, klauwen
en bovenal de hoornen duim, hun wapen,
verwijzen transparant en ijl en bruin.
Daar staat, exact en trots, wat eens de draak droeg,
wat zijn gigantische hoeveelheid vlees
tot coherentie dwong. Negentiende-eeuws
nauwkeurig in elkaar gepast. Daar stond
het bewijs dat wetenschap zich niet verbaasde
over een tijd die zelfs geen tijd meer was,
maar met precisie, koppigheid, geduld
het bandeloze geloof in de vooruitgang
in glimmend bruine vormen zichtbaar maakte,
vermoeden schiep van wat geweest kon zijn.

Uit: ‘De iguanodons van Bernissart’, 1983.

Aux cordes et treillis pendent des bêtes.
Avec soin, les savants reconstituent
les os, devenus tendres, du dragon.
Durcis par gomme-laque et brou de noix,
suspendus, os contre os, sous le plafond.
Rotules, cubitus, crânes et griffes
et surtout le pouce corné, leur arme,
pointés vers le volatil, le brun.
Dressé là, fier, exact, ce qui portait la bête,
ce qui donnait cohérence à sa gigantesque
masse de viande. Au dix-neuvième siècle
méticuleusement rassemblé. Là dressé
comme évidence que la science admit
ces choses d'un temps échappé au temps,
qu'avec patience, précision, entêtement,
dans sa foi sans frein au progrès
elle rendit visibles ces formes brunes,
nous fit imaginer ce qui était.

Extrait de ‘Les iguanodons de Bernissart’, 1983.

Traduit du néerlandais par Liliane Wouters.

[p. 41]

Geert van Istendael

‘... On le surnommait Pietje de dood...’

Het geraamte draagt een pak. Het schildert. Dat
kan zelfs niet op een schilderij. Want ogen
heeft een doodshoofd nooit. Met lege kassen
weet je van licht en schaduw niets. Je bent een dode.

Hij heeft zijn ogen in naakt been gevat,
verwijdert uit pupillen mededogen,
behoudt de koude aandacht. Hem verrassen
kan nooit. Dit ziende doodshoofd breekt een oude code.

Uit: ‘Ensor’, 1987.

‘... On le surnommait Pietje de dood...’^*

Le squelette porte un costume. Il peint. C'est là
chose impossible sur un tableau. Il n'y a
jamais d'yeux dans un crâne. Les orbites vides,
on ignore les ombres, la clarté. On est un mort.

Il a placé les yeux dans l'os à nu,
écarte des pupilles la pitié, maintient
l'attention froide. On ne la surprendra jamais.
Ce crâne qui voit brise un code ancien.

Extrait de ‘Ensor’, 1987.

Traduit du néerlandais par Liliane Wouters.

* Pierrot la Mort

[p. 42]

Geert van Istendael

Salons bourgeois

Twee mensen rustig bezig, thuis, aan tafel.
De krullen van een burgerlijk salon.
Hij kent dat. Maar zijn licht pleegt al verraad,
schijnt vlekkerig, rusteloos. De vorm verwordt.

Mos op de mat, bloed aan de stoel. Hij rafelt
zelfgenoegzaamheden uit. Paniek alom.
Zijn licht is vol gevaar. Het ding verlaat
zijn randen net voor het salon instort.

Uit: ‘Ensor’, 1987.

Salons bourgeois

Deux à table, occupés paisiblement, chez eux.
Volutes d'un salon bourgeois. Il connaît ça.
Mais sa clarté fausse le jour, livre des taches,
bouge toujours. La forme dégénère.

Lichen sur le tapis, sang sur la chaise. Il effiloche
les suffisances. Partout panique.
Sa clarté pleine de dangers. La chose passe
outre ses bords quand le salon s'effondre.

Extrait de ‘Ensor’, 1987.

Traduit du néerlandais par Liliane Wouters.

[p. 43]

Geert van Istendael

Bar

Licht binnen is verlokking. Luxe dreigt.
Een stem klinkt elektronisch laag. Ze vleit.
Iets broeierigs, iets zieks waakt daar. Iemand
staat tussen flessen, lampen, duur te kijken.
Zijn pak is nacht, zijn overhemd is krijt.

Warm is het hier. Je ziet het vast tapijt.
Muziek likt giftig, lucht is gas, mijn glas
een dosis dood. De gladde binnenkant
van steden ademt onherbergzaamheid.
Ik kijk. Moet slikken. Tranen? Misselijkheid?

Uit: ‘Plattegronden’, 1987.

Bar

La lumière dedans est tentation. Le luxe
est menaçant. Une voix ‘off’, flatteuse.
Quelque chose de maladif, en serre chaude, veille.
Quelqu'un regarde, entre les lampes, les bouteilles,
avec ostentation. Habits de nuit et chemise de craie.
Il fait très chaud ici. On peut voir la moquette.
La musique dégoulinante est de poison. L'air est de gaz
et mon verre une dose de venin. Intérieur lisse
des villes, exhalant l'inhospitalité.
Je regarde. J'avale ma salive. Malaise? Larmes?

Extrait de ‘Plats pays’, 1987.

Traduit du néerlandais par Liliane Wouters.

[p. 44]

Geert van Istendael

Wet

De rechterlat sluit vriendschap met
de rechterschoen, de linker sluit
verbonden met de linker. Zo,
verzoener, is de wet. Zo niet
volgt dadelijk de straf, de val,
de chaos, armen, benen, geen
verband, de zonde en de schaamte.

Voor wie de wet volgt van de lat:
het lange lopen, harmonie van wat
in sneeuw in eeuwigheid betaamde.

Uit: ‘Het lange lopen’, 1987.

Loi

La latte droite se lie d'amitié avec
le soulier droit, la gauche se lie
avec le gauche. Telle est la loi,
rédemptrice, c'est ainsi. Qu'on l'enfreigne,
suit aussitôt la punition, la chute,
le chaos, bras et jambes, aucun
accord, la honte, le péché.

Pour qui suit la loi de ces lattes:
la longue marche, l'harmonie de qui dedans
la neige à l'éternel se plie.

Extrait de ‘La randonnée’, 1987.

Traduit du néerlandais par Liliane Wouters.