Dat Scaecspel

Regelnummers proza verbergen

[p. 165]

Bijlage¹⁾.

1Mede so sal een yghelic mensche hem wel voirsien, dathi- geen 2guet en vercrige, noch onder hem en houde, dathi mit Gode, mit 3recht niet houden en mach noch gebruyken, om zijnre kijnderen, 4vriende of mage wille. Gheliken als wi lesen van enen mogenden 5ryken Romeyn, die machtich was ende zijn guet mit schoeren, 6breken ende onredeliken gewonnen had, den armen luyden wter 7kelen gebroken ende mit groten onreden of genomen. Op een tijt 8geviel, dat dese mogende ende onredelike mensche siec wort, ja, 9sonderlinge siec. Zijn kinderen, zijn magen, zijn vrienden bi hem 10quamen ende²⁾ meenden, dattet oirbaer waer, dathi enen priester ontbode, 11zijn bijcht sprake, zijn testament te maken ende hem te saten 12gelijc of hi sterven zoude. Dat hem qualiken in ghenc ende node 13of horen en woude, mar bat, datsi hem helpen wouden an enen 14gueden meester, die hem van dier siecten ghenesen mochte. Van 15dage toe dage zo wort hi krancker, also dat sijn prochipaep bi 16hem ontboden wort, om zijn biecht te horen ende hem zijn sacrament 17te geven; ende doe die priester bi hem quam, vraechde hi 18den priester mit groter neernste, of hi daer gecomen waer om hem 19te helpen ende van zijnre siecten te genesen. Die priester antwoirde 20ende seide, hi waer gecomen om hem zijn bijcht te horen 21ende hem te bewaren naden eysch der heiliger kerken ende des 22kerstens geloefs. Daer die voirseide Romeyn zeer toornich ende 23verwoyt om waert ende seide, wat hi daer te doene hadde, mochthi 24hem niet helpen van zijnre siecten ende hiet mit toernigen moede 25ende mit wreden woirden den priester wech gaen wt zijn ogen. 26Die priester weder tot zijnre kerken ghinc ende ontmoeten enen 27gheesteliken beleefden priester, die hem vraechde, wair hi had 28geweest. Hi antwoirde: ‘Ic heb geweest tot des rijck mogendes 29mans huys, die zeer ziec is ende waende zijn biecht hebben gehoirt, 30die mi mit haestigen neernsten woirden wt zijn ogen hiet

1) Vergl. bladz. 126, r. 3.

2) Ingevoegd naar den druk van het Britsch Museum.

[p. 166]

1gaen overmits dat ic hem van zijnre siecten niet genesen en konde 2ende en woud zijn bijcht niet spreken, ende sal sterven geliken 3een hont’. Doe die gheestelike priester dit hoirde, seide: ‘Ic 4wil gaen ende besien, of ic den sieken mensch yet helpen mach’. 5Ende doe hi bi desen sieken mensche quam, altehant vraechde 6die sieke: ‘Vrient, moghi my yet helpen ende genesen van mijnre 7siecten?’ Die priester antwoirde mit enen bliden aenschijn: ‘Ja 8ic; wilstu bi minen raide leven ende werken, ic sal di wel genesen 9van dijnre siecten’. Die sieke aentwoirde: ‘Ja, ic wil al 10doen, datgi my hiet doen, ist dat gi mi helpen moecht’. Die priester 11seide hem: ‘Soe moetstu mi die staet van dinen leven ondecken 12ende openbaren, hoe dattu di gheleit ende geleeft hebste van 13dijnre kijnscheit tot nu toe’. Daer die sieke seer noode an quam, 14mar om dat hi daer bi meende te genesen, so ginc hi seggen, hoe 15hi zijn tijt geleit had, zijn guet mit breken, schoeren ende onredelic 16gewonnen had, zonder ontfermenisse, ende daer off mit sinen wive 17ende kinderen hovaertliken geleeft had ende leefde. Doe dese 18priester dit gehoirt had, zeide: ‘Zal ic di genesen, so moetstu 19alle die goede diestu mit onrecht vercregen hebste ende beseten 20weder geven ende quijt doen of du zalste tot ewigen dagen in der 21hellen barnen ende verloren wesen’. Die sieke man dit seer 22qualiken genoechde te horen ende seide: ‘Zoud ic dat weder 23geven, dat ic qualic ende mit onrecht heb gewonnen, soe en 24zoud ic te mael niet behouden, ende mijn kinderen, die nu die 25macht ende die mogentheit van Romen zijn, die zouden hoir 26broot mit dienen moeten winnen, die nu grootlic gedient worden, 27of si souden moeten bidden. Dat mi niet te doen en staet, al en 28zoud ic nymmermeer genesen ende tot ewigen dagen inder hellen 29barnen. Mar ic bid u, datti mi helpen ende genesen wilt, als gi mi 30toe geseit hebd’. Die goede beleefde priester ansach die hartheit 31des sieken menschen ende seide: ‘Ic wildi wel genesen, is dattu 32een saec vercrigen moechste, dattu dijn drien soenen soe goet 33hebben [moechste], datsi elcx voir an horen vinger¹⁾ een cleyn 34blader willen barnen om dinen wille, wt welken bladeren ic dat 35water besigen moet, die specie ende de cruyde mede te mengen, 36daer ic di mede genesen ende helpen zal’. Die sieke antwoirde 37dat hi dat wel doen zoude, Die priester beval hem, dat reescap te 38maken tegen des anderen dages, wanthi dan weder comen zoude 39mit die speciën. Die sieke man zijn drie sonen ontboot ende seide

1) Ingevoegd naar den druk van het Britsch Museum.

[p. 167]

1‘Lieve kinderen, ic moet ymmer sterven, of gi moet my te helpen 2comen mit eenre cleynre sake. Dat is, dat gi elcx voir an uwen 3vinger een blader barnen moet, wt welker blader ic dat water 4hebben moet, mijn speciën mede te mengen, daer ic of genesen 5zal’. Die kijnderen antwoerden, datzijt gaerne doen zouden. Daer 6hem een keerse ontsteken wort ende die outste hem een blader 7barnen zoude. Ende doe hy die hetten gevoelde, sijn vinger een 8warf, ander warf ende derde warf na hem toech ende ten lesten 9seid hi: ‘Vader, leeft of sterft, ic en mach mi niet barnen’. Des 10gelijcx die anderen twe sonen daden. Des anderen dages, die 11goede priester weder quam mit eenre bussen, recht of hi duerbaer 12specie had ghebrocht ende vraechde den sieken, oft water 13bereet was, daerhi die specie mede mengen zoude, die doe antwoirde, 14dat sijn kinder gheen bladeren om sinen wille barnen en 15wouden ende dat water niet gecrigen en konste. Die priester [hem] 16mit naernste hem doe toe sprack: ‘Sich, wilstu tot ewigen dagen 17daer nymmermeer geen verlossinge en is barnen, om dijn kinderen 18willen, die niet een cleen blader om dinen willen barnen en willen, 19dattu ymmer doen moetste, ist dattu in desen leven ende schijn 20sterfste? Doe die sieke dit hoirde, een inval mit berou creech ende 21dochte, waert saec dathi genesen mocht, hi zoud zijn leven beteren 22ende dat onrechte guet weder kieren ende hem anders regeren. 23God hem zijn gracy verliende, dathi genas ende hi beterde zijn 24leven ende starf een heilich mensche. Hierom seg ic, dattet wel 25een ghec mensch weten mach, die zijn ziel te scande set om guet, 26dat hi mit Gode niet houden en mach noch besitten ende om 27zijnre kinderen wil, wantsi hoir ouders luttel achten, opdat sijt 28[t]goet hebben, daer si hoir vroechde ende solaes mede driven 29mogen, als wi dagelicx wel exempel of sien van mennigen menschen. 30Ende hiermede ist van deser sinnen genoech.