Tonino Guerra
Een stukje levenstijd
Toen de regisseur Tarkovski materiaal bekeek dat was gedraaid door amateurfilmers tijdens de Tweede Wereldoorlog, stuitte hij op een filmspoel van een Duitse medisch officier die de leiding had over een concentratiekamp. De wazige en vlekkerige beelden van de film lieten naakte en uitgeputte joden zien, die keurig achter elkaar naar de gaskamer wandelden.
Een van hen schreed voort als een waardig heer en met opgeheven hoofd, totdat hij bemerkte dat achter hem een vrouw liep, waarna hij opzij ging om haar voor te laten, zoals hij overigens altijd placht te doen bij de dames. Ook al kostte het haar een stukje levenstijd, toch passeerde de vrouw hem met een dankbare glimlach voor deze beleefdheid, die haar andere plaatsen en andere tijden in herinnering bracht. En zo gingen ze de gaskamer binnen, zij eerst en hij daarna.