|
| |
| |
| |
Dante Alighieri
La Divina Commedia
Inferno, canto I
Nel mezzo del cammin di nostra vita
mi ritrovai per una selva oscura,
ché la diritta via era smarrita.
Ah quanto a dir qual era è cosa dura
esta selva selvaggia e aspra e forte
che nel pensier rinnova la paura!
Tant'è amara che poco è più morte;
ma per trattar del ben ch'io vi trovai,
dirò de l'altre cose ch'io v'ho scorte.
Io non so ben ridir com'io v'entrai,
tant'era pieno di sonno a quel punto
che la verace via abbandonai.
Ma poi ch'i' fui al piè d'un colle giunto,
là dove terminava quella valle
che m'avea di paura il cor compunto,
guardai in alto, e vidi le sue spalle
vestite già de' raggi del pianeta
che mena dritto altrui per ogni calle.
Allor fu la paura un poco queta
che nel lago del cor m'era durata
la notte ch'io passai con tanta pieta.
E come quei che con lena affannata
uscito fuor del pelago a la riva,
si volge a l'acqua perigliosa e guata,
Op 't midden van de reis die 't mensdom maakt
bevond ik me in een diep en donker woud,
omdat ik 't rechte pad was kwijtgeraakt.
En ach, 't was in dat woud zo kil en koud,
zo leeg en onherbergzaam en verlaten
dat de gedachte eraan mij nog benauwt!
't Kwam zelfs de dood nabij in hoge mate.
Maar 't goed dat ik er vond maakt dat ik niet
bang ben om over wat ik zag te praten.
Ik weet niet hoe ik er kwam, in dat gebied:
de blinde slaap had me elk besef ontnomen
op 't punt dat ik de ware weg verliet.
Maar toen ik bij een heuvel was gekomen
aan 't eind van 't duister dal, dat angst en zweet
door mijn verdoolde hart had laten stromen,
zag ik omhoog kijkend hoe de planeet,
die ieder mens langs rechte wegen leidt,
de toppen met zijn stralen had bekleed.
Toen raakte ik de angst een beetje kwijt
die heel die nacht, die me alle vrede ontnam,
over mijn droeve hart lag uitgespreid.
En zoals hij die moe en koud en stram
vanuit de woeste zee op 't strand stapt ziet
hoe zwaar 't gevaar was waar hij aan ontkwam,
| |
| |
così l'animo mio, ch'ancor fuggiva,
si volse a rietro a rimirar lo passo
che non lasciò già mai persona viva.
Poi ch'ei posato un poco il corpo lasso,
ripresi via per la piaggia deserta,
sì che 'l piè fermo sempre era ‘l più basso.
Ed ecco, quasi al cominciar de l'erta,
una lonza leggiera e presta molto,
che di pel maculato era coverta;
e non mi si partia dinanzi al volto,
anzi impediva tanto il mio cammino,
ch'i’ fui per ritornar più volte volto.
Temp'era dal principio del mattino,
e 'l sol montava 'n su con quelle stelle
ch'eran con lui quando l'amor divino
mosse di prima quelle cose belle;
sì ch'a bene sperar m'era cagione
di quella fera a la gaetta pelle
l'ora del tempo e la dolce stagione;
ma non sì che paura non mi desse
la vista che m'apparve d'un leone.
Questi parea che contra me venesse
con la test'alta e con rabbiosa fame,
sì che parea che l'aere ne temesse.
Ed una lupa, che di tutte brame
sembiava carca ne la sua magrezza,
e molte genti fé già viver grame,
questa mi porse tanto di gravezza
con la paura ch'uscia di sua vista,
ch'io perdei la speranza de l'altezza.
zo keek mijn geest wanhopig van verdriet,
terwijl hij vluchtte, bang en angstig om
naar 't woud dat nooit een mens ontsnappen liet.
En toen ik even had gerust, beklom
ik de verlaten berghelling, en 't been
waarop ik stond woog zwaar als een kolom.
En zie, al vooraan bij 't begin, verscheen
me een panter, licht en snel en vol met vlekken,
die toen hij me in de gaten kreeg niet één
stap voor mij uitweek, zodat ik ter plekke
stond vastgenageld en niet verder kon
en me al meteen weer ijlings terug wou trekken.
't Was in de vroege ochtend en de zon
rees al omhoog met heel die sterrenpracht
die haar omringde toen Gods liefdebron
voor 't eerst die schoonheid in beweging bracht,
zodat mij 't uur en 't zoete jaargetijde
dankzij dat dier met die zo fraaie vacht
van goede hoop vervulde en verblijdde,
Wat niet belette dat er voor mijn oog
een leeuw opdook die angst en vrees verspreidde.
Hij kwam recht op mij af, de kop omhoog
en door de honger zo verscheurd van nijd
dat zelfs de lucht er trillend door bewoog.
En een wolvin, die in haar magerheid
louter begerigheid leek uit te stralen
en velen al ellende had bereid,
deed mijn vertrouwen tot zo'n diepte dalen,
toen zij haar muil naar mij had toegewend,
dat ik de hoogte niet meer dacht te halen.
| |
| |
E qual è quei che volontieri acquista,
e giugne 'l tempo che perder lo face,
che 'n tutt'i suoi pensier piange e s'attrista;
tal mi fece la bestia sanza pace,
che, venendomi incontro, a poco a poco
mi ripigneva là dove ‘l sol tace.
Mentre ch'i’ rovinava in basso loco,
dinanzi a li occhi mi si fu offerto
chi per lungo silenzio parea fioco.
Quando vidi costui nel gran diserto,
‘Miserere di me’ gridai a lui,
‘qual che tu sii, od ombra od omo certo!’
Rispuosemi: ‘Non omo, omo già fui,
e li parenti miei furon lombardi,
mantovani per patria ambedui.
Nacqui sub Iulio, ancor che fosse tardi,
e vissi a Roma sotto 'l buono Augusto
al tempo de li dei falsi e bugiardi.
Poeta fui, e cantai di quel giusto
figliuol d'Anchise che venne da Troia,
poi che il superbo Iliòn fu combusto.
Ma tu perché ritorni a tanta noia?
perché non sali il dilettoso monte
ch'è principio e cagion di tutta gioia?’
‘Or se’ tu quel Virgilio e quella fonte
che spandi di parlar sì largo fiume?’
rispuos'io lui con vergognosa fronte.
‘O degli altri poeti onore e lume,
vagliami il lungo studio e 'l grande amore
che m'ha fatto cercar lo tuo volume.
En zoals hij die graag verdient, wanneer 't
verlies een keer voor hem gestalte krijgt,
huilend en triest zijn tegenslag verteert,
zo werd ik door dat wilde beest bedreigd:
't kwam op mij af en drong mij van de hoge
helling omlaag naar 't dal waar 't zonlicht zwijgt.
Terwijl ik weggleed, zag ik voor mijn ogen
iemand verschijnen die me al lange tijd
beroofd leek van zijn oude spraakvermogen.
Toen ik hem zag in die verlatenheid,
riep ik: ‘O, help mij die ten onder ga,
en zeg mij of ge mens of schaduw zijt!’
‘Een mens was ik’, zo sprak hij, en daarna:
‘De wieg van wie mijn draad tot leven weefden
bevond zich in 't Lombardisch Mantua.
Ik zag, zij 't laat, sub Julio 't licht en leefde
in Rome onder Augustus, toen 't beruchte
afgodendom er vals de deugd weerstreefde.
Als dichter zong ik over de geduchte
en plichtsgetrouwe Aeneas, die per vloot
aan de ondergang van 't trotse Troje ontvluchtte.
Maar ach, waarom zoekt gij opnieuw de dood?
Waarom de blijde bergtop niet bestegen
die enkel zaligheid voor 't hart ontbloot?’
‘Zijt gij Vergilius, die milde regen,
die bron van woorden die nooit op zal drogen?’
vroeg ik hem toen eerbiedig en verlegen.
‘O eer en licht van alle dichters, moge
de liefde en studie die ik lange tijd
aan u gewijd heb nu mijn kracht verhogen!
| |
| |
Tu se' lo mio maestro e 'l mio autore;
tu se' solo colui da cu' io tolsi
lo bello stilo che m'ha fatto onore.
Vedi la bestia per cu' io mi volsi:
aiutami da lei, famoso saggio,
ch'ella mi fa tremar le vene e i polsi.’
‘A te convien tenere altro viaggio’
rispuose poi che lagrimar mi vide,
‘se vuo’ campar d'esto loco selvaggio:
ché questa bestia, per la qual tu gride,
non lascia altrui passar per la sua via,
ma tanto lo ‘mpedisce che l'uccide;
e ha natura sì malvagia e ria,
che mai non empie la bramosa voglia,
e dopo il pasto ha più fame che pria.
Molti son li animali a cui s'ammoglia,
e più saranno ancora, infin che 'l Veltro
verrà, che la farà morir con doglia.
Questi non ciberà terra né peltro,
ma sapienza, amore e virtute,
e sua nazion sarà tra Feltro e Feltro.
Di quella umile Italia fia salute
per cui morì la vergine Cammilla,
Eurialo e Turno e Niso di ferute.
Questi la caccerà per ogni villa,
fin che l'avrà rimessa ne lo 'nferno,
là onde invidia prima dipartilla.
Ond'io per lo tuo me' penso e discerno
che tu mi segui, e io sarò tua guida,
e trarrotti di qui per luogo etterno,
Gij zijt degene die mij richt en leidt
en die mij met de schone stijl bevruchtte
waardoor mij nu zo'n aanzien wordt bereid.
Ziedaar 't balsturig beest waarvoor ik vluchtte!
O hooggeroemde wijze, sta mij bij
en maak dat ik de dood niet hoef te duchten.’
‘Ge moet langs elders reizen’, zei hij mij
toen hij mijn tranen zag, ‘als ge in uw nood
ontkomen wilt aan deze woestenij.
Dit beest, dat uw beklemming zo vergroot,
laat nooit een sterveling aan zich ontsnappen
en drijft tenslotte ieder naar de dood.
't Is zo bevracht met slechte eigenschappen,
zo gulzig en zo hongerig van aard
dat 't zelfs nog na de maaltijd door blijft happen.
Ontelbaar zijn de wezens waar 't mee paart
en paren zal, totdat de hazewind
zal komen die 't voorgoed ten dode vaart.
Deze zal zich, door grond noch goud verblind,
voeden met wijsheid, liefde en kracht, geboren
in 't land waar Feltro en Feltro zich bevindt.
Hij zal voor 't lage Italië 't licht doen gloren,
waarvoor Nisus, Euryalus, de maagd
Camilla en Turnus eens hun bloed verloren.
Hij zal dit monster hard en onversaagd
vervolgen tot hij 't in de hel beneden,
waar 't aan ontsproot, zal hebben teruggejaagd.
Luister dus goed en volg mij op mijn schreden:
ik zal vanhier als redder in de nood
uw leidsman zijn door 't rijk der eeuwigheden.
| |
| |
ov'udirai le disperate strida,
vedrai li antichi spiriti dolenti,
che la seconda morte ciascun grida;
e vederai color che son contenti
nel foco, perché speran di venire
quando che sia a le beate genti.
A le qua' poi se tu vorrai salire,
anima fia a ciò più di me degna:
con lei ti lascerò nel mio partire;
ché quello imperador che là su regna,
perch'io fu' ribellante a la sua legge,
non vuol che 'n sua città per me si vegna.
In tutte parti impera e quivi regge;
quivi è la sua città e l'alto seggio:
oh felice colui cu' ivi elegge!’
E io a lui: ‘Poeta, io ti richeggio
per quello Dio che tu non conoscesti,
acciò ch'io fugga questo male e peggio,
che tu mi meni là dov'or dicesti,
sì ch'io veggia la porta di san Pietro
e color cui tu fai cotanto mesti.’
Allor si mosse, e io li tenni retro.
daar zult gij horen hoe angstwekkend groot
de pijn is van de schimmen die al tijden
wanhopig schreeuwen om hun tweede dood,
daar zult gij hen zien die tevreden lijden
hopend dat ze zich eenmaal krachtens eigen
verdienste in 't eeuwig heil mogen verblijden.
Wanneer gij ook ten hemel op wilt stijgen,
zal er een ziel zijn, waardiger dan ik,
die gij bij mijn vertrek als gids zult krijgen.
Die heerser, die daarboven met zijn blik
alles bestuurt, wil niet dat ik, die tegen
zijn wet gekeerd was, me aan zijn tafel schik.
Almachtig heersen doet hij allerwegen,
maar slechts daarboven troont en zetelt hij:
gelukkig wie tot hem zijn opgestegen!’
En ik zei: ‘Dichter, ik bezweer u bij
die God op wie ge u vroeger nooit beroemde,
verlos me uit deze barre slavernij
en leid mij naar de plaatsen die gij noemde,
zodat ik straks bij Petrus' poort mag staan
en 't droeve lot zal zien van de verdoemden.’
Hij ging op weg en ik achter hem aan.
Vertaald door Frans van Dooren
|
|
Auteursrechtelijk beschermd