De Revisor. Jaargang 17

[p. 54]

Willem Derks

Boerendichter

Ergens tussen Moskou en Toledo ontmoet hij hen
op een kruispunt of waar dan ook, voetstoots:
Vladimir, de Griek, beider halzen langgerekt
als vrome lifters - herauten van de zon.

Voorwaarts gaat hij en koestert visioenen.
Op de landweg worden zijn helden herboren,
raken onder de banden van de rups of verbleken
achter een ruit in stof en bladeren van poëzie.

De dichter ratelt en zijn geest lijkt met vacantie;
bestookt door idolen reist hij in het onbekende weg.

In het snelle landschap keren die doden niet terug;
geen koe maalt nog om zo'n pittige pastorale.

Maar als boer vermomd dorst hij van louter schrik
zijn beelden in het overjarig avondlicht.
De schaduw lekt, een zwarte langgerekte vlam,
en helpt hem wat je noemt aan een natuurgedicht.

Gezicht op Heerenveen

voor Willem van Althuis

Geen dorp meer en nimmer ook een stad;
tussen de weiden een broedplaats voor het kadaster,
een lusteloze verkaveling langs de trekvaarten;
een grijze streep uit de verte, een grijze vlek van dichtbij.

Kaalslag bevordert het uitzicht: de horizon
treedt met geblindeerde ramen naar binnen.
Het hart is een mooie ruïne, grijs en lang-
dradig gespannen op het lege schilderslinnen.

Lijnrecht, aan de verten teruggegeven, ligt daar
het gapend silhouet. Anatomische doorsnee. Open plek.
De watertoren wijst nog omhoog maar niet op het uur.
Boven de grijze huizen schiet de vale lucht nu
langzaam vuur: de mythe van het licht wordt herboren.
Zoals Vermeer het deed, ook zonder klokketoren.

[p. 55]

Tantalus
een clavicembalistisch gedicht

voor J.H. Moesman

Verfomfaaid en vernegerd door herinnering, o Vesalius
heft de held zijn vuist - een dooddoener van jewelste
een staat van woede tegen die kabbelende draaikont
die overjarig daar liggende blauw bekkende zee.
Nooit verandert zij van plaats.
Over een podium van niks hangen de rode rafels
van gisteren - restanten uit het slachthuis van Johannes.
Buiten beeld ijlt een vis de trap af naar het duister.
Al die draperieën, dat theater, die anatomische sluip-
wegen helpen de oude meesters beleefd uit hun jas.
Kijk hoe Flora ter ziele en Suzanna te laat voor het bad.

Is Moesman zelf gehavend en zwart? Argwanend beziet hij
de liederlijke imitatie van zijn ver strekkende held.
Post mortem ontfutselt hij een vogeltje nog het hoogste lied.
De garderobes voor de dames en de heren? In overleg afgesteld.
Maar nog altijd liggen daar de prominente gouden bergen
die Tantalus kwellen - daar - zinderend in het verschiet.

Schilderij

voor Willem van Althuis

Ver weg in het onzichtbare strekt zee zich uit;
een dunne streep aan de wand waar alles vervloeit
onmerkbare overgang van elementen nergens een ree
maar pas op een weelde van kleuren in grijs dat bloeit.

Een zee zonder namen grijsgeverfd een benevelde vlakte
waar water verandert in zand; de tand van de tijd
zich slijpt aan de chorussen van het licht; een tao-gedachte
- gevleugelde hinde - zich beweegt door het veld van de arbeid.

Verstandige lui nemen aan dat die zee een zee is van niets
en Horizon het blikveld begrenst bij wijze van rust en rede.
De mens gaat voorbij de mens het lijkt hier wel vrede.

De spiegels van het licht kaatsen elkaar als teken van iets
en wie toch kijkt voorbijganger weet: om het verlorene te vangen
volstaat heel listig verfgebruik. De rest is een kwestie van binnen hangen.