De Revisor. Jaargang 17

[p. 46]

Vera d'Hooghe

Tikken en Bikken

IJzer klinkt op steen. Een schop schraapt. Hamers slaan op tegels. Bijzondere geluiden met een vreemde regelmaat. Ze blijven hangen in de straat.

Ik spits m'n oren. Het tikken en bikken dringt door en weerklinkt in de klankkast van mijn ziel. Harmonie doorbreekt alledaagse eentonigheid. Onvermoede schoonheid doet zich voor. Klein, huiverig en onwetend van wat er komen gaat volg ik de klanken.

Een meisje verlaat het huis om naar buiten te gaan. Ineens staat ze van verbazing stil. De straat waarin ze altijd speelt is opengebroken. Ze heeft nooit geweten dat er zoiets zou kunnen gebeuren. Met grote ogen kijkt ze naar het ongewone tafereel.

Aan het einde van een okeren lint van blootgelegde aarde knielen mannen in de bescherming van zwarte stukken autoband. Het zand ruikt nat. Grote ruwe handen strijken het zachtjes glad. Rondom de stratemakers liggen kleine hoopjes bruin-roze stenen. De doorgaans verborgen kanten van de stenen zijn zichtbaar. De stenen zijn hoger dan ze had verwacht. En het zand eronder is niet, zoals het zand ertussen, bruin-grijs van kleur.

Van iets wat niet zichtbaar is, worden voorstellingen gemaakt. Tegelijk met het zicht krijgen op een bepaald deel van de werkelijkheid, krijgt men zicht op de voorstelling ervan. Is het niet opmerkelijk dat het verschijnen van werkelijkheid een voorwaarde kan zijn voor het verschijnen van de voorstelling ervan?

De straat wordt langer en het okeren lint korter. De mannen verleggen de grens en schuiven in gebogen houding mee naar achteren. Het tikken en bikken tintelt in de lucht en is van verre hoorbaar. Het wordt niet overstemd door andere geluiden. De straten uit de kindertijd zijn breed en stil. Zij geven vrij ruimte aan het spel.

De schemerlamp op het balkon

In de kamer brandt een schemerlamp. De vensters laten het schouwspel van de verkleuring van de avondhemel zien. De lucht verdonkert. De fijne nuances van het blauw zijn nauwelijks te onderscheiden. Ten overstaan van deze oneindige reeks tinten word ik geconfronteerd met de eindigheid van mijn vermogen om te zien, te herinneren en te benoemen.

De contouren van de daken steken niet meer duidelijk af tegen de lucht, maar vervagen. Het wegstervende licht klampt zich vast aan de witgeschilderde raam- en daklijsten. Het wit krijgt een tragische uitstraling. Zwak oplichtende

[p. 47]

rechthoeken en trapezia hangen zwaar tussen hemel en aarde.

Allengs verdwijnt de diepte uit het zicht. De huizenblokken worden plat. De verduistering vervormt de ruimte tot een vlak. Hierop lijkt zich een voorstelling van twee donkerbruine rechthoeken af te tekenen tegen een implosief verblauwende achtergrond. In de rechthoeken gloeien warm-gele vlakjes en schakeren witte strepen. Het verlies van diepte verkleint de ruimte en ontneemt me de mogelijkheid om ver weg te kijken.

De ramen van de kamer worden steeds minder een venster op de buitenwereld en steeds meer een spiegel van de binnenwereld. De brandende schemerlamp op het kastje bij de bank wordt vermenigvuldigd. Twee van de dierbare portretten die in donkere tekeningen in lijsten aan de muur hangen, worden op wonderlijke wijze bijgelicht door halve lampekappen die schuin boven hun hoofden hangen. De verbazing neemt toe wanneer ik een lamp als een parachute tussen de daken van de huizen zie zweven. En als ik de schemerlamp opmerk die buiten staat te branden op de balustrade van het balkon, worden m'n ogen nog groter.

Dit zou ik me niet hebben kunnen voorstellen, laat staan dat ik die schemerlamp daar ooit geplaatst zou hebben; terwijl nu zij daar eenmaal staat de plaats zo uiterst geschikt lijkt.

De spiegelbeelden spelen met de werkelijkheid, verrijken haar en begoochelen mijn zinnen.

De dag aftasten

Langzaam laat ik m'n ogen wennen aan het licht. De oogleden zijn zwaar en dik. Aarzelend plooien ze mee met de gesloten gordijnen. De slaap wijkt van mijn zijde maar laat me nog niet los. Ik ga uit bed en dwaal door de grote kamer. Ik wandel de wereld binnen zoals een vermoeden zich vormt. Traag tast ik mezelf en de dag af.

De werkelijkheid heeft nog geen vaste vorm aangenomen en is als water. Ik word erdoor gedragen en voel me licht en vrij in m'n bewegingen. Het nevelige zonlicht dat door de vele ramen straalt, de geheimzinnige geur van het groen en de gedempte geluiden van de straat strelen m'n zinnen. De dingen verschijnen zoals een speler dat op het toneel doet. Ze zijn er niet zondermeer, maar maken hun entree. Hun verschijning is aangekondigd en ingebed in een groter geheel.

Er dient zich iets aan. Het lijkt alsof deze ogenblikken me iets willen zeggen, of dat ik iets schijn te willen zeggen. Ik ga zitten en wacht op wat er komen gaat. De vraag naar de betekenis van dit alles dringt zich op. Wanneer ik vaststel dat de dag mooi is en dat schoonheid een vermoeden is, wordt de betovering doorbroken. Onthutst, vlucht ik in de bezigheden van wassen en aankleden.

Als ik weer ga zitten, schijnt de zon fel en is het verkeer luidruchtig. Ik ben niet meer in bekoring en betreur het verlies van het zeldzame moment. Het vermoeden van schoonheid kan zich niet meer vormen, want de gewoonte om vast te stellen wat er is, bepaalt zoals meestal alweer de wijze waarop ik de werkelijkheid ervaar.

Rest me om de herinnering aan het aftasten van de dag te bewaren en de taal net zo te vormen als het vermoeden zich vormt.