De Revisor. Jaargang 17

[p. 22]

Fleur Bourgonje
Woestijn

Het plein gaat leven als de zon sterft
en uit de labyrinthen mensen komen.
Hun angsten afgelegd. Hun dood
buiten de muren gedragen
tot in grond. De handen rood.

Dromen komen uit manden.
De slang eet een ei dat niet breekt
maar van steen is; gif zonder tanden
en zonder ogen lopen de vrouwen.
De dove speelt het mooist viool.

Drank voor de liefde. Of tegen
pijn en de geesten die waanzin
beogen. Een koorddanser loopt
over koorden die in de nacht
niet zichtbaar zijn.

Toekomst te koop. Zonder verleden
zijn apen slimmer dan
de mens want geen
verdriet en geen vergrijp;
driften alleen.

De wolken zijn zwaar
van bederf.

Koperen spiegel van rede: wie is
mijn gezicht? Wat praat mijn mond
in het kabaal dat ik
mijzelf niet meer versta,
welke sluier hangt zwart
om mij heen?

Het tromgeroffel van beneden
dringt door tot in mijn diepe slapen -
tot in het merg, tot been;
ik bind mijn schedel van mij af.
Spiegel van de rede,
waar moet ik heen

als alle gangen naar geluiden leiden?
Als dieren zich voordoen als mensen
en mens als dier, geesten
god zijn van de waarheid;
als duisternis
verlichting brengt,

de slang zijn ei
braakt, vuur
diep in de kelen
brandt?

Weg! Weg
van het plein!

Over de uitgesleten wegen
vluchten wij naar nu - nomaden
zonder kamelen. Dragen de last
in het hoofd, drinken water
uit handen.

Aan zandkorrels klampen wij ons vast.

Zuidwaarts. De zon
valt over ons heen. Wind

[p. 23]

 

schaaft de stille dagen

 

tot ogenblikken

 

van steen

 

 

 

en uit de struiken springt een man

 

van goud. Zijn vrouwen moeten

 

takken dragen. O overmacht,

 

kinderen slaan

 

de ezels al.

 

 

 

Ik val met schokken door de tijd.

 

 

 

Waar ik blijf liggen

 

is de grond gehavend

 

door een lang seizoen

 

van regen. De trieste dieren

 

staan op stal,

 

 

 

gebonden. - Ik ken een paard

 

dat door de hel vloog

 

zonder dat de manen

 

schroeiden; briesend brak

 

het uit, naar boven.

 

 

 

Ik ken een paard

 

dat van zijn zinnen werd beroofd

 

en van zijn allerdiepste

 

denken; het vloog omhoog -

 

 

 

Waar ik blijf liggen

 

is het koud - de kelder

 

staat nog onder water.

 

Woorden bevriezen in een mond;

 

hun pegels priemen in mijn huid,

 

als nagels.

 

 

 

Met schokken val ik door de tijd

 

naar later.

 

 

 

Zuidwaarts. Wil je een leguaan

 

- voor geld. Wil je een lapis lazuli

 

- voor geld. Taal

 

- voor geld. Liefde

 

- voor geld.

 

 

 

De bron van de heilige vissen

 

is opgedroogd. In rivieren

 

wordt gewoond door zoog-

 

dieren en achterdochtige

 

dronkaards. Nooit

 

 

 

meer water. Een zee

 

van zand stroomt bij de zon

 

vandaan.

 

 

 

Maar in de verte klinken de geheimen

 

van het plein; wij zijn nog binnen

 

het bereik van doden die

 

naar leven komen. Een

 

geketende aap

 

krijst.

 

 

 

Waarom maken wij haast? Het oude hoofd

 

leunt tegen een aarden wal.

 

 

 

Ik sleur de zon mee in mijn

 

val. Belicht het lopen

 

van een kind, verwarm de hard-

 

bevroren woorden, bevrijd

 

dieren uit het duister

 

van hun stal.

 

 

 

Waar ik opsta is geen plaats.

 

De stoelen zijn al lang bezet

 

door schaduwen van zelfbeklag;

 

er is een staanplaats

 

bij de kast. Of liever buiten,

 

achter glas.

 

 

 

Zon van nu, verlicht wat mij heeft ingehaald:

 

losgescheurde ogenblikken, een wiel

[p. 24]

 

dat wegrolt van de kar - lichaamsdeel

 

dat werd gevonden.

 

Foetus die is

 

ingedaald

 

 

 

zonder dat er liefde was.

 

 

 

Zuidwaarts, verder. Moeten wij ons wikkelen

 

in doeken in plaats van de

 

herinnering; moeten wij elkaar

 

zoeken of ons richten

 

op een ding - steen

 

waaronder schorpioenen

 

schuilgaan met koel venijn?

 

Kalend kind draagt zakken

 

water. Een Berber keert

 

zich zwijgend af:

 

wij lopen naakt

 

in de woestijn -

 

 

 

branden in de hete pijn

 

van het dolen door droogte

 

als vreemden, naast elkaar.

 

 

 

Ik leg mijn lippen neer in zand.

 

Handen op handen.

 

 

 

Konden wij aan de oorsprong

 

van dezelfde schaduw staan -

 

 

 

De dode steden van de zon.

 

De blinde muren die naar binnen

 

richten: doolhoven zonder licht.

 

 

 

De droom is koning.

 

 

 

Op het hoogste punt

 

van de rots

 

rust een kroon

 

- van leem.

 

 

 

Wij kunnen niet terug.

 

Wervelwinden dragen onze sporen

 

voor ons uit. Geluiden

 

uit het noorden worden overstemd

 

door huilen

 

in het zuiden.

 

 

 

Wat wij vrezen komt

 

te vlug. Met schokken verschijnt

 

wat was vergeten:

 

 

 

gevierendeeld. Ogen

 

van de mond los-

 

getrokken. Handen

 

van hoofd. Wijsheid

 

van weten.

 

 

 

Vrouw

 

van man,

 

uiteengereten.

 

 

 

Hoe ver moeten wij gaan: tot aan

 

het punt waar alle harde angsten samen-

 

komen in heter zand, in lichterlaaie

 

branden, krimpen tot poreuze sintels -

 

verstoven as?

 

 

 

Waar is dan rust; waar

 

kruipen slangen niet meer

 

naar de mens -

 

liggen wij stil,

 

zonder verlangen?

 

 

 

Voorbij het boze oog.

 

Voorbij de zwarte vrouwen

 

van het vuur

 

 

 

huilend de wolven nog. Maar

 

wij zijn schapen zonder hond.

[p. 25]

 

De laatste man. Aan stilte

 

heeft zijn hoofd genoeg - bedelaar

 

vijf maal in gebed en toch

 

geen brood; blind was de profeet

 

 

 

dat hij dit verschil niet zag.

 

Het laatste dier ligt uitgehold

 

te wachten op zijn dood

 

die gedragen wordt

 

door slaven. Zweepslag

 

op zweepslag. De droge lucht

 

geleidt het klagen

 

 

 

tot waar wij niet meer willen staan.

 

 

 

- kinderen slaan

 

de ezels al -

 

 

 

Voorbij de laatste stank

 

van graven. Verder

 

kunnen wij niet gaan.

 

 

 

Droom ik dat ik geboren word -

 

verbonden blijf? Hoor

 

de hoge woorden van het dodelijke

 

 

 

onderscheid, hoor het wetten

 

van de messen: aanzet

 

tot eenzaamheid.

 

 

 

Ik klamp mij vast aan wat mij bindt -

 

bloed brengt de dageraad. Tweespalt

 

 

 

tussen wat niet breken mag;

 

 

 

het wordt verbroken. Ogen

 

keren zich af, vreemde handen

 

dragen offers op aan de god

 

van het ijs. Op een schots

 

drijft het kind

 

- voorbij.

 

 

 

Wij zijn verbonden door de god

 

van de woestijn. De gele stenen

 

komen heet tot leven en

 

vatten vlam; zie toch ons

 

gruwelijk branden en opgaan

 

in elkaar.

 

 

 

Dan de straal van de zon

 

die ons splijt. Scherpe schaduw

 

van het verschil in

 

omtrek, en eigenheid.

 

 

 

Door de hitte van een hel

 

raasde het paard

 

omhoog. Alleen

 

 

 

vleugels schroeien

 

als paarden

 

onschuldig zijn.

 

 

 

De gletsjer smelt. IJs-

 

water stroomt uit in de zee

 

van vergetelheid, stroomt

 

van ver

 

 

 

naar de tijd waarin wij

 

twee afzonderlijke fakkels zijn

 

en neemt ons mee:

 

 

 

één, en kind. Woord

 

in water

 

 

 

stof

 

in wind -