De Revisor. Jaargang 13

[p. 48]

Marjoleine de Vos
Fragmenten

Haaien

Mevrouw Corrie knoopte haar sjaaltje los en keek zoekend rond. Helemaal achterin het restaurant zat een opvallend groen overhemd. Mevrouw Corrie stapte er beslist op af.

‘Dag Joost,’ zei ze. ‘Wat zit je hier gek. Zullen we niet bij het raam zitten?’ Ze nam voorzichtig haar hoedje van haar hoofd en ging zitten.

‘Dag Joost, dag Corrie,’ zei Zus. ‘Wat zitten jullie hier gek in het donker. Maar goed dat Joost zijn lichtgevende overhemd aan heeft.’ Zus lachte.

Neef Joost streek onderzoekend over zijn mouw.

Er kwam een ober aan hun tafeltje, die hen na een groetend knikje vragend aankeek.

‘In Austreelië zeggen we altijd goeiendag,’ sprak neef Joost opvoedend.

‘Ga uw gang meneer,’ zei de ober beleefd. Zus giechelde. Mevrouw Corrie bloosde.

‘Drie vruchtensap graag ober,’ zei ze snel. Neef Joost herstelde zich.

‘Oho nee,’ riep hij. ‘Geen kangoeroepis. Drank! Drie whisky!’ De ober boog. Mevrouw Corrie en Zus protesteerden zachtjes tegen neef Joost. Maar ze keken er helemaal niet boos bij. Ze vroegen neef Joost om nog eens iets te vertellen. Neef Joost vertelde.

‘Bij ons in Austreelië heb je de hoogste golven ter wereld. Zo hoog als een flatgebouw. Een Austreelisch flatgebouw dan. Iedereen gaat daar met een plank op de golven staan en dan over zee glijen, weet je. Heel moeilijk. Denk niet dat het makkelijk is, oho nee. Voor je het weet lig je in de golven. En die zijn hartstikke nat bij ons in Austreelië. En haaien hè, elke dag wordt er iemand opgegeten. Waanzinnig gevaarvol, haaien.’ Hij nam een flinke slok. Zus en mevrouw Corrie luisterden ademloos. Af en toe nipten ze aan hun whisky.

‘Ik had talent voor dat zeeglijen hè, omdat ik heel sportief ben. Er kwam een kampioen naar me toe en die zei “Djoost, waarom doe je niet een wedstrijdje met me.” Wij die planken op hè, en ik dacht ik zal hem eens iets laten zien! Dus ik glij een golf op zo hoog als de eifeltoren en zo over de top heen aan de andere kant weer naar beneden. Toen was ik ineens heel ver op de oceaan, waar de haaien zijn. En daar komt me toch een monster aan zwemmen! Daar is een gewone haai een dwergschildpadje bij.’ Hij zweeg even om nog een slok te nemen. Mevrouw Corrie keek zo angstig alsof ze verwachtte te zullen horen dat neef Joost toen opgegeten was. Ze omknelde haar glas met twee handen.

‘Ik denk: wegwezen!’ vervolgde neef Joost. ‘Maar die haai komt heel dichtbij hè, die probeert mijn plank om te gooien. Hij zwemt vlak onder me en ineens laat ik me op mijn knieën vallen en ik geef 'm zo'n klap voor z'n snufferd dat ie zinkt. Ik peddel terug naar de branding en ik laat me met een golf zo op het strand af zetten. Niks aan de hand hè, net zo makkelijk.’ Hij blikte triomfantelijk om zich heen.

‘En wat zei die kampioen?’ vroeg Zus.

‘O, of ik geen vóórglijder van hun club wilde worden. Maar ik had het wel weer gezien. Ik had wel weer trek in iets anders. Joostje houdt wel van afwisseling.’

‘Wij maken nooit iets mee,’ zei mevrouw Corrie treurig. Ze dronk het laatste druppeltje whisky. Zus keek haar bezorgd aan. Ze hoorde wel dat mevrouw Corrie weer last kreeg van haar losse tien.

‘Nooit,’ zei mevrouw Corrie. ‘Altijd thuis. Altijd gordijnen naaien en taart bakken. Nooit eens naar het carnaval of iets met haaien.’ Ze zuchtte nog eens. Neef Joost bestelde drie nieuwe whiskies.

[p. 49]

Visite

Zus en meneer Robert waren op de koffie bij mevrouw Corrie en meneer Arnold. Na de koffie namen ze sherry. En na de sherry nog een sherry. Iedereen raakte heel erg bevriend en meneer Arnold smeerde boterhammen omdat het zo gezellig was. En toen dacht hij dat hij wel alles kon zeggen en hij zei: ‘Nu moeten jullie mij toch eens uitleggen wat er zo leuk is aan die neef van jullie, want ik zie het niet. Ik zie alleen maar een kwal.’

‘Een kwal uit Austreelië,’ zei meneer Robert.

‘Hij kan erg interessant vertellen,’ zei mevrouw Corrie. ‘Hij heeft een heel bijzonder leven. Laatst vertelde hij over de tijd dat hij cowboy was geweest.’

‘Met een lange lasso,’ zei Zus. ‘Zo lang dat je hem wel over een schoorsteen op het dak van een huis kon gooien zei hij.’

‘O ja?’ zei meneer Robert. ‘En toen vertelde hij zeker een spannend verhaal over hoe hij de snelste schoorsteenvanger van Austreelië was.’

‘En hoe zijn baas tegen hem zei: “Djoost, wil je geen vóórschoorsteenvanger worden?”’ zei meneer Arnold. ‘Potje schaken Robert?’ Meneer Robert schoof zijn stoel bij.

‘Ik wist niet dat je in cowboys geïnteresseerd was,’ zei hij tegen Zus. ‘Cowboys hebben geen manieren, ook niet als ze een neef zijn. Een heer vangt geen schoorstenen, en zeker niet tegenover dames.’ Meneer Arnold knikte goedkeurend. Mevrouw Corrie was heel bleek geworden.

‘Het kan mij hoegenaamd niets schelen of neef Joost een heer is of niet,’ zei ze. ‘Neef Joost is een neef, van vroeger, toen hij nog te jong was om een heer te zijn. Neef Joost is een held, een pionier, iemand vol sportiviteit en avonturen. Als ik nog jong was ging ik ook sinaasappels plukken en over de golven glijen, maar nu ga ik naar Texel.’ Ze streek haar plooirok glad en keek meneer Arnold fier aan.

‘Texel. Leuk,’ zei Zus. ‘Alleen?’

‘Nee,’ zei mevrouw Corrie. ‘Met jou. Wij hebben behoefte aan verandering. Misschien wel iets met enge beesten. Dan wéét je tenminste waarvan je grijze haren hebt.’ Ze keek vastberaden naar Zus. Die keek vastberaden terug. Meneer Robert keek geschrokken. Meneer Arnold had spijt dat hij over neef Joost was begonnen. ‘Zal ik nog eens iets over mijn vader vertellen?’ vroeg hij snel. ‘Dat kan ook heel gezellig zijn.’ Mevrouw Corrie knikte.

‘Een goed idee,’ zei ze. Maar ze bleef er erg vastberaden uit zien.

[Vervolg Vroege Nederlandse kinderboeken]

j. hazeu czn.
Na van Alphen is Hazeu een van de meest gelezen auteurs geweest. Van zijn ongeveer twintig titels verscheen een kwart in de achttiende eeuw. Deze boekjes zijn - in afwijking van het gebruikelijke - geen leerleesboekjes, maar lopen al vooruit op de wat minder moraliserende produktie van de negentiende eeuw. Als Hazeu dan al een boodschap heeft, brengt hij die in grote variatie. De man was boekhandelaar in Amsterdam, niet geheel vrijwillig, maar door een gebrekkige schoolopleiding was het hem niet mogelijk ‘de keuze van zijn hart te volgen en zich te wijden aan het prediken’.
In Mijn laatste werk op aarde (na zijn overlijden uitgegeven door zijn zoon) schrijft hij dat zijn boekje Het lezen gemakkelijk gemaakt voor kinderen die in de spelling enigszins gevorderd zijn zeer dikwijls is herdrukt zo dat er meer dan 80000 exemplaren van in omloop zijn gebracht.
Hoewel Hazeu daar waarschijnlijk part noch deel aan had werden zijn boekjes mooi verzorgd uitgegeven. De beste kunstenaars maakten fraaie kopergravures, vaak werden die met de hand ingekleurd. Het spreekt vanzelf dat de prijs niet gering was: voor ‘Kinderpligt en zinnebeelden’ (1789) met gravures van B. de Bakker betaalde men f 2,20.

BRONVERMELDING ZIE P. 75