De Revisor. Jaargang 11

[p. 36]

Herodotus van Halicarnassus
Zeer korte verhalen I

Het aardoppervlak

Ik vind het een belachelijk idee dat al zoveel mensen de omtrekken van de aarde hebben getekend zonder dat iemand een verstandige uiteenzetting heeft gegeven. Op hun tekeningen laten ze de Oceaan rond een aarde stromen die cirkelvormig is alsof hij met een passer is getrokken, en Azië maken ze even groot als Europa.

In het kort zal ik daarom zelf de omvang van beide werelddelen duidelijk maken, evenals de vorm die elk op een tekening zou moeten hebben.

Het gebied waar de Perzen wonen loopt tot aan de zuidelijke zee die de Rode wordt genoemd. Boven de Perzen wonen in de richting van de noordenwind de Meden, boven de Meden de Saspiren en boven de Saspiren de Colchen tot aan de noordelijke zee waarin de Fasis uitmondt. Deze vier volkeren wonen in Azië, van de ene tot de andere zee.

Aan de avondzijde van dit gebied steken dan twee landmassa's in zee uit, die ik nu eens zelf zal beschrijven.

De ene begint aan de noordzijde bij de Fasis en loopt langs de Zwarte Zee en de Hellespont tot de zee bij Sigeum in Trojaans gebied; in het zuiden strekt deze zelfde landmassa zich in zee uit vanaf de Myriandische Golf bij Foenicië tot aan Kaap Triopium. In dit gebied wonen dertig volkeren.

De andere landmassa begint in Perzië en loopt tot aan de Rode Zee. Hij bestaat achtereenvolgens uit Perzië, Assyrië en Arabië. Deze landmassa eindigt - traditioneel tenminste - bij de Arabische Golf die Darius door een kanaal met de Nijl heeft verbonden. Van Perzië tot Foenicië is het een uitgestrekte vlakte maar vanaf Foenicië loopt deze landmassa door onze zee, als Palestijns Syrië en Egypte, en daar houdt hij op. Hier leven maar drie volkeren.

Tot zover het gedeelte van Azië dat zich aan de avondzijde van Perzië bevindt.

Het land voorbij Perzen, Meden, Saspiren en Colchen, naar de dageraad en de opgaande zon, wordt aan de ene zijde door de Rode Zee begrensd en in het noorden door de Caspische Zee en de Araxes die naar de opkomende zon stroomt. Tot en met India is Azië bewoond, maar verder naar de dageraad is het een woestenij en niemand kan vertellen hoe het er daar precies uitziet.

Tot zover aard en omvang van Azië.

Afrika maakt deel uit van die tweede landmassa, want het is het land dat volgt op Egypte. Die landmassa is bij Egypte smal (vanaf onze zee tot de Rode Zee is het honderdduizend vadem, dat wil zeggen ongeveer tweehonderd kilometer) maar wordt na dat smalle gedeelte juist weer heel breed en daar heet hij Afrika.

Ik ben dus verbaasd over de manier waarop men de grenzen heeft getrokken, waarbij men een verdeling maakte in Afrika, Azië en Europa, want de verschillen tussen die gebieden zijn niet gering. In de lengte loopt Europa helemaal langs de twee andere en wat betreft de breedte lijkt zelfs elke vergelijking zinloos.

Van Afrika is bijvoorbeeld duidelijk dat het - behalve waar het aan Azië grenst - door water is omgeven. De Egyptische koning Necho is, voorzover wij weten, de eerste die dat heeft aangetoond.

Toen hij het idee had opgegeven om een kanaal te graven dat vanaf de Nijl dwars door het land naar de Arabische Golf moest lopen, besloot hij schepen uit te sturen, door Foeniciërs bemand, met de opdracht achterom door Heracles' Zuilen heen te varen tot in de noordelijke zee en op die manier weer in Egypte aan te komen. Nadat zij vanuit de Rode Zee waren vertrokken, voeren de Foeniciërs dus over de zuidelijke zee. Telkens wanneer het herfst werd gingen zij aan land, bezaaiden de grond in dat deel van Afrika waar ze dan op hun tocht waren gekomen en wachtten op de oogst. Dan maaiden ze de tarwe en voeren weer verder. Zo verliepen twee jaren en in het derde jaar rondden zij Heracles' Zuilen en bereikten op die manier Egypte.

Overigens vertelden zij iets wat ik niet kan geloven, maar iemand anders misschien wel, namelijk dat zij op hun tocht rond Afrika de zon aan hun rechterkant hadden gekregen.

Zo werd dit voor het eerst over Afrika bekend.

De volgende mensen die het vertelden waren de Carthagers, want de Pers Sataspes Teaspis, een Achaemenide, is niet om Afrika heen gevaren, hoewel hij juist voor dat doel was uitgezonden. Uit angst voor de lengte van de tocht en de eenzaamheid kwam hij terug zonder de taak te volbrengen die hem door zijn moeder was opgelegd. Sataspes had namelijk een dochter van Zopyrus Megabyzus verkracht en zou daar-

[p. 37]

om door koning Xerxes worden gespietst. Maar zijn moeder, een zuster van Darius, had gratie voor hem gekregen. Zij had gezegd dat zij hem zelf een nog zwaardere straf zou opleggen dan de koning: hij zou verplicht zijn Afrika rond te varen totdat hij op zijn tocht rond dat land in de Arabische Golf was aangekomen. Op die voorwaarde had Xerxes toegegeven.

Sataspes was naar Egypte gegaan en nadat hij daar een schip en een bemanning had gekregen, had hij koers gezet naar Heracles' Zuilen. Daardoorheen was hij de Oceaan opgevaren, hij had Afrika's kaap Soloeis gerond en was in de richting van de middag gekoerst. In veel maanden liet hij veel zee achter zich, maar omdat er steeds nog meer overbleef keerde hij om en voer terug naar Egypte. Toen hij vandaar bij koning Xerxes was teruggekomen, beweerde hij dat ze op het verste punt van hun reis langs kleine mensen waren gevaren die palmboomkleren droegen. Wanneer ze waren geland, hadden die steeds hun toevlucht genomen in het gebergte en hun steden achtergelaten. Zijzelf waren daar dan binnengegaan zonder schade aan te richten en hadden alleen het vee meegenomen. Voor het feit dat hij Afrika niet helemaal rond was gevaren gaf hij als reden op dat zijn schip was blijven steken en niet verder vooruit had kunnen komen. Xerxes weigerde aan te nemen dat hij de waarheid sprak en omdat hij de hem opgelegde taak nu eenmaal niet volbracht had, liet hij hem spietsen, waarmee hij de oorspronkelijke straf ten uitvoer legde.

Een slaaf van deze Sataspes, een eunuch, wist zodra hij vernam dat zijn eigenaar was overleden naar Samos te ontsnappen met een grote som geld die een inwoner van dat eiland zich toeëigende wiens naam ik ken maar bewust verzwijg.

Van Azië werd het grootste deel ontdekt door Darius. Hij wilde weten waar de rivier de Indus - de tweede rivier op de wereld die krokodillen kent - in zee uitmondt, en stuurde een aantal schepen uit met mensen van wie hij vertrouwde dat zij de waarheid zouden spreken, onder anderen Scylax van Caryanda. Zij vertrokken vanuit de stad Caspatyrus in Pactye en voeren de rivier af naar zee in de richting van de dageraad en de zonsopgang. Over zee zetten zij hun tocht voort in de richting van de avond en na dertig maanden kwamen zij aan op dezelfde plaats vanwaar die Foeniciërs over wie ik heb verteld door de koning van Egypte waren uitgestuurd om rond Afrika te varen.

Nadat deze mensen om Azië heen waren gevaren, onderwierp Darius India en in het vervolg maakt hij van die zee gebruik. Zo werd ook van Azië - afgezien van het gedeelte bij de opkomende zon - ontdekt dat het dezelfde kenmerken vertoont als Afrika.

Wat Europa betreft is duidelijk dat geen mens weet, niet van het gedeelte bij de opgaande zon en evenmin van de noordzijde, of het door water is omgeven.

Wel is over de lengte bekend dat het zich langs beide andere werelddelen uitstrekt.

[p. 38]

Een heilige vogel

Een van de heilige vogels in Egypte is de zogenaamde foenix. Zelf heb ik hem alleen op afbeeldingen gezien: hij bezoekt de Egyptenaren nu eenmaal zelden, volgens de inwoners van Zonnestad eens in de vijfhonderd jaar. Dat bezoek brengt hij volgens hen wanneer zijn vader is gestorven.

Als hij op de afbeeldingen lijkt, heeft hij de volgende kenmerken. Zijn veren zijn gedeeltelijk goudkleurig, gedeeltelijk rood, en zowel in bouw als in grootte lijkt hij bijzonder veel op een adelaar.

Van deze vogel vertelt men dat hij iets zeer vernuftigs doet, iets wat ik niet kan geloven. Vanuit zijn basis in Azië zou hij zijn vader, ingekapseld in mirre, naar het heiligdom van Zon vervoeren en hem in Zons heiligdom begraven.

Dat vervoer zou zo in zijn werk gaan. Eerst boetseert hij van de mirre een ei zo groot als hij in staat is te dragen, dan probeert hij of hij het inderdaad kan tillen en pas wanneer hij dat heeft uitgeprobeerd, holt hij het ei uit, zet zijn vader erin en plak het weer met mirre dicht op de plaats waar hij een holte in het ei had gemaakt om zijn vader erin te zetten. Wanneer zijn vader er dan in ligt, blijft het gewicht gelijk. Nadat hij hem heeft ingekapseld, zou hij hem richting Egypte vervoeren naar het heiligdom van Zon.

Dat zou die vogel volgens hen doen.

Zalmoxis

De Geten in Thracië geloven in een eeuwig leven, dat zij zich als volgt voorstellen. Zij denken dat ze niet sterven maar bij hun dood naar de god Zalmoxis gaan. Soms noemen ze datzelfde wezen Gebeleïzis. Eens in de vier jaren sturen zij iemand die dan door het lot wordt aangewezen naar deze Zalmoxis toe met de opdracht hun behoeften van dat moment aan hem voor te leggen. Dat sturen gaat als volgt in zijn werk.

Enkele mensen worden neergezet met drie speren en dan pakken een paar anderen de man die naar Zalmoxis wordt gestuurd bij armen en benen, tillen hem op en gooien hem in die lansen. Als hij doorboord wordt en sterft geloven zij dat hun god genadig is. Als hij niet sterft geven ze de afgezant zelf de schuld en beweren dat hij een slecht mens is en na die beschuldiging sturen zij een ander.

De opdracht geven zij wanneer hij nog leeft.

Diezelfde Thraciërs schieten bij donder en bliksem pijlen de lucht in en bedreigen de god van de hemel, want zij geloven dat niemand anders een god is dan die van henzelf.

Volgens mijn inlichtingen - en die kreeg ik van de Grieken die aan de Hellespont en de Zwarte Zee wonen - is die Zalmoxis echter een mens geweest en als zodanig slaaf op Samos, en wel van Pythagoras Mnesarchus. Op een gegeven moment zou hij vrij zijn gekomen, een enorm vermogen hebben verdiend en met het verdiende geld zijn teruggekeerd naar zijn land. En omdat de Thraciërs in armzalige omstandigheden leven en bovendien nogal onnozel zijn, was die Zalmoxis - die vanwege zijn contact met Grieken en dan nog wel met Pythagoras, niet de eerste de beste geleerde, met de Ionische levenswijze en een hogere beschaving dan de Thracische bekend was - een restaurant begonnen waar hij de vooraanstaande leden van de burgerij ontving en onder het genot van een goede maaltijd aan het verstand bracht dat hijzelf, zijn gasten en alle generaties die op hen zouden volgen geen van allen zouden sterven, maar zouden aankomen op een plaats waar zij voor altijd in leven zouden blijven en alles zouden hebben wat hun hart maar begeerde.

Terwijl hij op bovengenoemde wijze actief was en hun die dingen vertelde, legde hij in de tussentijd voor zichzelf een onderaardse kamer aan. Toen hij zijn kamer helemaal af had verdween hij, tenminste voor de Thraciërs. Hij daalde naar beneden in die onderaardse kamer af en verbleef daar drie jaar lang.

De Thraciërs misten hem en namen de rouw aan, in de mening dat hij was gestorven. Maar drie jaar later vertoonde hij zich weer en zo kwamen de Thraciërs ertoe geloof te hechten aan de dingen die Zalmoxis hun steeds had verteld. Zo zou hij dat hebben aangepakt.

Ikzelf zeg niet dat ik het verhaal over die man en zijn onderaardse kamer niet geloof, maar erg waarschijnlijk lijkt het mij toch ook weer niet. In elk geval moet die Zalmoxis veel eerder hebben geleefd dan Pythagoras.

Maar of er nu een mens Zalmoxis heeft bestaan of dat het een of andere inheemse godheid van de Geten is, genoeg over hem.

De geur van Arabië

In de richting van de middag ligt aan het uiteinde van de bewoonde wereld Arabië, het enige land waar wierook groeit en mirre, casia, kaneel en gom. Behalve mirre worden deze specerijen door de Arabieren met veel moeite gewonnen.

Om bijvoorbeeld wierook te verzamelen branden ze die styrax die vanuit Foenicië in Griekenland wordt geïmporteerd. Die branden zij omdat de bomen die daar wierook opleveren bewaakt worden door gevleugelde slangen, klein van gestalte en bont van uiterlijk, in een grote massa rond elke boom, diezelfde slangen die steeds aanvallen op Egypte doen. Die styraxrook is het enige waardoor ze uit die bomen verdreven kunnen worden. Volgens de Arabieren zou de hele wereld van deze slangen wemelen, als er niet net zoiets mee aan de hand was als met adders.

Het is een feit dat de goddelijke voorzienigheid, zoals trouwens te verwachten was, wijs als zij is, op een of andere ma-

[p. 39]

nier de wezens die een laffe ziel hebben en eetbaar zijn, allemaal zeer vruchtbaar heeft gemaakt om te voorkomen dat zij door dat voortdurende opgegeten worden zouden opraken, en alle lastige en schadelijke wezens onvruchtbaar.

Zo is aan de ene kant de haas omdat iedereen - het grotere landdier, vogel en mens - jacht op hem maakt, zo vruchtbaar dat hij als enige van alle dieren nog tijdens de zwangerschap opnieuw bevrucht wordt. Het ene jong in de buik is behaard, het andere kaal, een derde wordt juist in de baarmoeder gevormd en een vierde ontvangen.

De leeuwin daarentegen, zeer sterk en moedig dier als zij is, baart maar eenmaal in haar leven één welp, want bij het baren werpt zij tegelijk met het kind de baarmoeder uit. Dat heeft de volgende oorzaak. Wanneer het jong in zijn moeder begint te bewegen, met zijn nagels die verreweg de scherpste zijn van alle dieren, rijt het de baarmoeder open en naarmate het groeit komt het met dat gekrab natuurlijk veel verder, zodat wanneer tenslotte de geboorte op handen is, er niets van heel is gebleven.

Zo is het ook met adders en met die gevleugelde slangen bij de Arabieren. Wanneer zij volgens hun natuurlijke mogelijkheden geboren zouden worden, zou de mensheid geen leven hebben. Maar nu is het zo geregeld dat wanneer zij elkaar bij de paring bespringen en het mannetje midden in zijn verwekkingsdaad is, het vrouwtje hem op het moment dat hij zijn zaad laat stromen bij de hals pakt en haar greep niet loslaat voordat zij er dwars doorheen heeft gegeten. Het mannetje sterft dus op bovengenoemde manier maar het vrouwtje doet wel boete voor het mannetje, want om hun verwekker te wreken eten de jongen terwijl ze nog in de buik zijn door hun moeder heen en banen zich door het gat dat zij in haar buikwand eten een weg naar buiten.

Maar andere slangen, die voor mensen niet schadelijk zijn, leggen eieren en broeden een hele massa jongen uit.

Nu zijn adders over de hele wereld te vinden, maar die gevleugelde slangen leven samen in Arabië en nergens anders. Daarom lijken het er ook zoveel.

Zo wordt dus door de Arabieren wierook gewonnen.

Met cassia gaat het weer anders. Daarvoor wikkelen ze hun hele lichaam en gezicht met uitzondering van de ogen in runderhuiden en andere stukken leer, en zo gaan ze dan op de cassia af. Die groeit in een ondiep meer waaromheen en waarin een soort gevleugelde dieren bivakkeren die nog het meest op vleermuizen lijken. Ze krijsen ontzettend en beschikken over grote kracht. Deze dieren moeten zij van hun ogen afhouden wanneer ze cassia willen verzamelen.

Kaneel verzamelen ze op een nog vreemdere manier. Over de wijze waarop het groeit en het land waar het vandaan komt, kunnen zij niets zeggen. Wel achten sommigen het waarschijnlijk dat het groeit in de streek waar Dionysus is opgegroeid. Die stokjes die wij van de Foeniciërs kaneel hebben leren noemen, worden door grote vogels aangevoerd, vertellen zij.

Door die vogels worden ze naar nesten gebracht die met leem tegen steile bergwanden zijn gebouwd waar mensen onmogelijk tegenop kunnen komen. Nu hebben de Arabieren daarop het volgende verzonnen. Wanneer er een koe of een ezel doodgaat of een ander lastdier, snijden zij de lijken in zeer grote stukken. Die brengen ze naar die streek en leggen ze dichtbij de nesten neer, en dan trekken ze zich op een afstand terug. De vogels komen naar beneden vliegen en brengen de lichaamsdelen van de lastdieren naar hun nesten omhoog, maar die zijn niet sterk genoeg om ze te houden. Ze breken af en vallen op de grond en dan komen die mensen erop af om de kaneel te verzamelen. Zo wordt deze specerij verzameld en via hen komt hij in de andere landen.

Met gom - door de Arabieren gam genoemd - is het nog merkwaardiger gesteld. Het ontstaat in de grootste stank maar heeft een verrukkelijke geur. Het wordt namelijk gevonden in de baard van de geitebok, waar het ontstaat zoals hars aan hout. Het is bruikbaar voor allerlei soorten zalf en wordt door de Arabieren bij voorkeur bij hun brandoffers aangestoken.

Tot zover over de reukwerken, die uit het Arabische land een werkelijk heerlijke geur doen opstijgen.

Verder kent men daar twee soorten schapen die een merkwaardige eigenschap hebben en nergens anders voorkomen. De ene soort heeft een lange staart van niet minder dan anderhalve meter. Als men zou toelaten dat zij die achter zich aan sleepten, zouden ze door de wrijving van de staart tegen de grond verwondingen oplopen. Maar gelukkig heeft elke herder wel zoveel verstand van timmeren dat hij een wagentje kan maken om onder de staart te bevestigen. Elk dier in de kudde krijgt onder zijn staart zijn eigen wagentje.

De andere soort heeft een platte staart van wel een halve meter breed.

Waar de middag naar de avond neigt, strekt zich naar de ondergaande zon aan het uiteinde van de bewoonde wereld het land van de Ethiopiërs uit. Daar vindt men veel goud, machtige olifanten, alle mogelijke wilde bomen, ebbenhout en zeer grote, zeer mooie en zeer lang levende mensen.

Een koningin

Op grond van een orakel werd in Lydië de heerschappij toevertrouwd aan het Huis van Heracles waarvan de stammoeder een slavin was van Jardanus. Tweeëntwintig generaties, vijfhonderdvijf jaar lang, bleef het aan de macht en ging het koningschap over van vader op zoon, tot aan Candaules, de zoon van Myrsus.

Deze Candaules had een hartstochtelijke liefde opgevat voor zijn eigen vrouw en in zijn verliefdheid dacht hij dat hij verreweg de mooiste vrouw van de hele wereld had. Hij was daar zo sterk van overtuigd dat hij aan een zekere Gyges, een

[p. 40]

lid van zijn lijfwacht op wie hij bijzonder gesteld was, niet alleen de belangrijkste staatszaken voorlegde maar vooral ook het figuur van zijn vrouw, in de meest enthousiaste bewoordingen.

Het duurde niet lang of hij zei tegen Gyges (het moest kennelijk slecht met Candaules aflopen): ‘Gyges, ik krijg de indruk dat u me niet gelooft wanneer ik u over het figuur van mijn vrouw vertel. Een mens gelooft zijn oren nu eenmaal minder gauw dan zijn ogen. Zorg dus dat u haar eens naakt te zien krijgt.’

Gyges protesteerde heftig. ‘Heer,’ zei hij, ‘wat een onzalig plan is dat nu? Zou ik mijn meesteres naakt te zien moeten krijgen? Tegelijk met het afleggen van haar kleren legt een vrouw ook haar schaamte af. Sinds lang heeft de mensheid normen vastgesteld en daarvan moet men leren. Eén daarvan is dat men zijn hoofd bij zijn eigen zaken moet houden. Ik geloof u echt wel wanneer u zegt dat zij de mooiste vrouw van de wereld is en ik verzoek u verder geen onbehoorlijke verzoeken te doen.’

Zo probeerde hij Candaules' voorstel af te slaan, benauwd als hij was dat het kwalijke gevolgen voor hem zou hebben.

Maar Candaules zei: ‘Wees gerust, Gyges, u hoeft echt niet bang te zijn. Niet voor mij, want ik doe u dit voorstel niet om u op de proef te stellen, en ook niet voor mijn vrouw, want u zult geen moeilijkheden met haar krijgen. Ik zal het zelf zo regelen dat zij helemaal niet merkt dat zij door u is gezien. Ik zal u zelf in de kamer waar wij slapen achter de geopende deur zetten. Na mijn binnenkomst zal ook mijn vrouw verschijnen om naar bed te gaan. Vlakbij de ingang staat een stoel. Daarop zal zij haar kleren wanneer zij ze uittrekt één voor één neerleggen en u krijgt dan alle kans om op uw gemak toe te kijken. Wanneer zij dan van de stoel naar het bed loopt en u haar rug toekeert, moet u er verder voor zorgen dat u de deur uitkomt zonder dat zij u ziet.’

Gyges zag geen uitweg meer en verklaarde zich bereid.

Toen Candaules vond dat het tijd was om naar bed te gaan, bracht hij Gyges in de kamer en meteen daarop verscheen ook zijn vrouw. Gyges zag haar binnenkomen en keek toe hoe zij haar kleren neerlegde, en zodra de vrouw hem haar rug toekeerde en naar het bed liep, kwam hij voorzichtig te voorschijn en liep naar buiten.

En de vrouw ziet hem weggaan.

Toen zij begreep wat haar man had gedaan, gaf zij geen kreet van schaamte maar deed alsof zij niets had gemerkt, met de bedoeling Candaules te laten boeten. Want in Lydië en trouwens overal in het buitenland is naakt gezien worden zelfs voor een man al een grote schande. Op het moment zelf liet zij dus niets blijken en bleef rustig, maar zodra het dag was geworden, hield zij van haar personeel de mensen die zij naar haar idee het meest kon vertrouwen bij de hand en riep Gyges. Die had geen flauw idee dat zij van het gebeurde op de hoogte was en kwam zich melden, zoals hij altijd verscheen wanneer de koningin hem liet roepen.

Toen Gyges was aangekomen, zei de vrouw: ‘Er staan u nu twee wegen open, Gyges. Ik laat u de keus welke u wilt inslaan. Of u doodt Candaules en krijgt mij en het koningschap over Lydië of u moet nu meteen zelf sterven. Ik wil niet dat u maar alles doet wat Candaules vraagt en voortaan te zien krijgt wat u niet mag zien. Eén moet er dus gedood worden, ofwel hij, de man die dit plan bedacht heeft, of u, die mij naakt hebt gezien en daarmee iets gedaan hebt wat in strijd is met de goede zeden.’

Eerst was Gyges te verbaasd om een woord uit te brengen maar na een tijdje smeekte hij haar hem toch niet tot zo'n keus te verplichten. Toen hij er natuurlijk niet in slaagde haar te overtuigen, besefte hij dat hem werkelijk geen andere mogelijkheid openstond dan zijn meester te doden of zelf door anderen gedood te worden.

Hij kiest zelf in leven te blijven.

Daarop stelde hij haar de volgende vraag: ‘Nu u mij dwingt om tegen mijn wil mijn meester om te brengen, laat u mij dan eens horen op welke manier wij hem dan zullen overvallen.’

Zij had haar antwoord klaar: ‘Vanaf dezelfde plaats zal de aanval komen waar hij mij naakt vertoond heeft en die overval moet plaatsvinden terwijl hij slaapt.’

De voorbereidingen voor de aanslag werden getroffen en toen de nacht viel volgde Gyges, die men niet had losgelaten en voor wie er geen ontkomen was - het was zijn eigen leven of dat van Candaules - de vrouw naar de slaapkamer. Zij gaf hem een dolk en verborg hem achter dezelfde deur.

En daarna, toen Candaules in bed lag, kwam Gyges voorzichtig te voorschijn, doodde hem en kreeg zijn vrouw en zijn koningschap.

Archilochus van Paros, die in dezelfde tijd leefde, vermeldt hem nog in een iambische trimeter.

Nadat hij het koningschap had verkregen, werd hij in zijn macht bevestigd door het orakel van Delfi.

India's goud

Dat vele goud waarvan de Indiërs de korreltjes waarover ik sprak naar de Perzische koning brengen, winnen zij op de volgende manier.

India's grondgebied bestaat in de richting van de opgaande zon uit zand. Van de mensen die wij kennen en over wie ook iets nauwkeurigs wordt verteld, zijn de eerste die aan de kant van de dageraad en de zonsopgang in Azië wonen de Indiërs: het gebied aan de dageraadzijde van de Indiërs is verlaten vanwege het zand.

De Indiërs zijn verdeeld over een groot aantal volken die niet dezelfde taal spreken en waarvan sommige nomaden zijn, andere een vaste woonplaats hebben en weer andere in de moerassen van de rivier wonen en rauwe vis eten die ze van-

[p. 41]

gen vanuit rieten boten die ieder afzonderlijk zijn gemaakt van één lid van een rietstengel. Deze laatste Indiërs dragen ook biezen kleren. Daarvoor verzamelen zij eerst bies uit de rivier, die slaan zij plat en nadat ze hem vervolgens als een biezen mat ineengevlochten hebben, trekken ze hem aan als harnas.

De Indiërs die aan de dageraadzijde van hen wonen zijn nomaden, eten rauw vlees en worden Padaeërs genoemd. Men vertelt dat zij er de volgende gebruiken op na houden. Wanneer een van hun burgers ziek wordt, of het nu een vrouw is of een man, - de man wordt dan gedood door de mannen die het meeste contact met hem hebben, met het argument dat wanneer hij door zijn ziekte wegteert zijn vlees voor hen bederft. De betrokkene ontkent hardnekkig dat hij ziek is, maar zij willen daar niet van horen, doden hem en laten het zich goed smaken. Als een vrouw ziek wordt, gaat het net zo. De vrouwen die het meest met haar te maken hebben doen hetzelfde als de mannen. Want mensen die een hoge leeftijd bereiken worden geofferd en feestelijk opgegeten. Maar dat stadium wordt bij hen maar door een enkeling bereikt, omdat iemand die voor die tijd een ziekte oploopt altijd wordt gedood.

Andere Indiërs hebben weer andere gebruiken. Zij doden nooit iets wat een ziel heeft, zaaien niet en kennen geen huizenbezit, maar eten groente. Zij hebben iets zo groot als een gierstkorrel in kaf, dat vanzelf uit de aarde opkomt en dat zij verzamelen en met kaf en al koken en opeten. Als iemand bij hen een ziekte oploopt gaat hij naar de woestijn en blijft daar liggen en niemand bekommert zich dan om hem, niet wanneer hij gestorven is en niet wanneer hij ziek is.

Seksueel verkeer vindt bij alle Indiërs die ik heb opgenoemd net als bij vee in het openbaar plaats. Verder hebben zij allen dezelfde huidskleur, die veel op die van de Ethiopiërs lijkt. Het zaad dat zij in hun vrouw uitstorten is niet, zoals bij de andere mensen, wit maar evenals hun huidskleur zwart. Hetzelfde geldt voor het sperma van de Ethiopiërs. Bovengenoemde Indiërs wonen tamelijk ver van de Perzen in de richting van de zuidenwind en aan koning Darius hebben zij nooit gehoorzaamd.

Verder wonen er ook Indiërs in het gebied dat aan Pactye en de stad Caspatyrus grenst, ten opzichte van de andere Indiërs in de richting van de Grote Beer en de noorderwind. Zij hebben nagenoeg dezelfde levenswijze als de Bactriërs. Het zijn ook de meest krijgshaftige mensen in India en zij zijn het die de expedities organiseren naar dat goud.

In die streek is het land namelijk woest en verlaten vanwege het zand. In die woestenij en dat zand leven mieren die wel kleiner zijn dan honden maar groter dan vossen. De koning van Perzië bezit ook enkele exemplaren en die zijn daar gevangen. Die mieren richten onder de grond hun woning in en brengen daarbij net als de Griekse mieren het zand omhoog; ook uiterlijk vertonen zij er veel overeenkomst mee. Nu bevat dat omhooggebrachte zand goud en voor dat zand houden die Indiërs dus expedities naar de woestijn. Ieder spant daarbij drie kamelen in, aan weerszijden aan een touw een mannetje om te trekken en in het midden een vrouwtje waarop de Indiër zelf klimt en dat hij, toen hij het inspande, met opzet bij pasgeboren jongen heeft weggehaald. Hun kamelen doen namelijk in snelheid niet voor paarden onder en afgezien daarvan zijn zij veel beter in staat om lasten te dragen. Hoe een kameel eruit ziet als bij de Grieken bekend en hoef ik niet te beschrijven. Ik zal alleen vertellen wat men van dit dier niet weet. In zijn achterpoten heeft een kameel vier dijen en vier knieën en zijn schaamdelen staan tussen de achterpoten naar de staart toegekeerd.

Zo rijden de Indiërs dus uit om dat goud te halen. Zij berekenen het zo dat ze op het moment van de grootste hitte aan de roof toekomen, want door de hitte verdwijnen de mieren dan onder de grond.

Het warmst is de zon bij die mensen in de ochtend, niet zoals elders op de wereld 's middags maar vanaf het moment dat hij boven de horizon komt tot aan de sluiting van de markt; in die tijd brandt hij veel sterker dan 's middags in Griekenland en wel zo erg dat men zich volgens mijn inlichtingen gedurende die tijd in het water schijnt nat te houden. Midden op de dag brandt hij op de Indiërs ongeveer even fel als op de andere mensen. Wanneer de middag naar de avond neigt, wordt de zon bij hen net als elders op de wereld 's ochtends en vanaf dat moment wordt het, terwijl hij weggaat, steeds kouder, tot het bij zonsondergang werkelijk steenkoud is.

Wanneer de Indiërs ter plekke zijn aangekomen, vullen zij de zakjes die ze bij zich hebben met dat zand en rijden dan zo snel mogelijk weer terug, want aan hun geur merken de mieren hen meteen op, volgens de Perzen tenminste, en zetten de achtervolging in. Zij beweren dat hun snelheid zijn weerga niet kent, zodat als de Indiërs geen voorsprong zouden nemen terwijl de mieren zich verzamelen, niemand van hen het leven eraf zou brengen.

De mannelijke kamelen - die minder goed lopen dan de vrouwelijke - worden onderweg losgemaakt van het touw waaraan ze worden meegetrokken, niet allebei tegelijk. De vrouwelijke dieren daarentegen verslappen geen moment omdat ze zich de jongen herinneren die zij hadden achtergelaten.

Zo winnen de Indiërs dus het meeste goud, volgens de Perzen, en verder komt het in geringe hoeveelheid ook in hun eigen gebied voor, waar het gedolven wordt.

(wordt vervolgd)