De Revisor. Jaargang 10

[p. 34]

Over Delmore Schwartz

Child labor! The child must carry
His fathers on his back.
uit The Ballad of the Children of the Czar, 1938

In de herfst van 1937 brachten twee kort tevoren wegens trotskisme uit de Amerikaanse communistische partij geroyeerde schrijvers het eerste nummer uit van een nieuw - links maar verklaard antistalinistisch - literair-politiek tijdschrift, Partisan Review. In dit eerste nummer van hun tijdschrift hadden de redacteuren als openingsstuk, vóór bijdragen van gerenommeerde schrijvers als Edmund Wilson, Lionel Trilling en James T. Farrell, een kort verhaal geplaatst van de hand van een volslagen onbekende 23-jarige student. Het verhaal heette ‘In Dreams Begin Responsibilities’ en de auteur was Delmore Schwartz.

Rond dezelfde tijd zond Schwartz drie gedichten en een tweede verhaal naar een jonge uitgeverij, New Directions. Die uitgeverij was een jaar tevoren opgezet door James Laughlin, 25-jarig ‘wonderkind van de uitgeverswereld’ zoals Schwartz hem later zou noemen, en kon nu al bogen op een fonds met auteurs als Ezra Pound, William Carlos Williams en e.e. cummings. Laughlin accepteerde zowel de gedichten als het verhaal voor de tweede aflevering van zijn literair jaarboek.

Het volgende jaar, in 1938 dus, verscheen van Schwartz bij New Directions een bundel In Dreams Begin Responsibilities, waarin behalve het titelverhaal gedichten en een toneelstuk waren opgenomen. Die bundel werd met zoveel lof ontvangen dat Schwartz' naam op slag gevestigd was. In het daarop volgende tiental jaren publiceerde hij een indrukwekkende hoeveelheid literaire kritieken en artikelen, losse gedichten en verhalen, werkte hij als redacteur voor Partisan Review, als adviseur voor New Directions en gaf hij les op universiteiten, Colleges e.d. In die periode kwamen er van Schwartz, altijd bij New Directions, een bundel Rimbaudvertalingen, vier bundels gedichten en verhalen, een toneelstuk en een epos in versvorm uit. Elders (en later) verschenen bij zijn leven een verzamelbundel dichtwerk (1959) en een verhalenbundel (1961).

Na deze bloeiperiode, eigenlijk al vanaf 1949, kwam Schwartz geleidelijk-aan in de versukkeling. Hij leed steeds meer aan depressies en op den duur zelfs aan een vervolgingswaan die hem zich volledig van zijn oorspronkelijke omgeving deed afsluiten.

Ondanks dat alles liep zijn literaire carrière min of meer autonoom door. Zijn verhalen werden in bloemlezingen en zijn gedichten in tijdschriften e.d. afgedrukt, de verzamelbundel uit '59 werd met gejuich ontvangen en in 1960 kreeg hij als jongste dichter in de geschiedenis de befaamde Bollingen Prize. Hij bleef doorschrijven en in de pakken manuscript die hij her en der dumpte zocht en vond bijvoorbeeld de redactie van The New Yorker telkens nog weer publicabel werk. Verder leefde hij van uitgeversvoorschotten en een baantje als filmrecensent.

Rond 1961 zat Schwartz echter volledig aan de grond. Hij begon te zwerven, dook als merkwaardige zonderling nog in kroegen op, en stierf in 1966 aan een hartaanval.

Een bewogen leven. Saul Bellow, die vanaf het midden van de jaren veertig in dezelfde kringen verkeerde als Schwartz

[p. 35]

en onder meer op de universiteit van Princeton met hem heeft samengewerkt, dacht er net zo over en nam Schwartz als model voor de briljante maar gepijnigde hoofdfiguur Von Humboldt Fleischer in zijn succesroman Humboldt's Gift. Maar wat is de literaire betekenis van Delmore Schwartz en het hier opgenomen ‘In de droom begint de verantwoordelijkheid’? Schwartz schreef het verhaal in 1935 en plaatste zich ermee als koploper van de rond de Tweede Wereldoorlog opgekomen groep joodse schrijvers die men ‘the New York intellectuals’ heeft genoemd: de intellectueel ontwikkelde tweede-derde generatie Oosteuropese joden in de Verenigde Staten, waarvan de ouders min of meer gebrekkig Engels spraken en jiddisch lazen en schreven, terwijl zij zelf in het Engels schreven. Een groep die worstelde met een generatieconflict en tegelijk in het reine moest zien te komen met de bevrijding (maar ook culturele ontworteling) die de stap naar buiten het getto met zich meebracht. Tot in de oorlog stond bovendien de economische crisis de verwezenlijking van hun ambities en idealen in de weg.

Delmore Schwartz kreeg ook inderdaad erkenning als literair voorman van die ‘New Yorkse intellectuelen’. Nog na zijn dood werd hij in terugblikken de ‘most widely anthologized poet of his generation’ en ‘eens de meest veelbelovende schrijver in Amerika’ genoemd. Zijn grootste bekendheid had en heeft Schwartz als dichter, en van zijn proza wordt eigenlijk alleen het hier opgenomen verhaal nog met enige regelmaat geciteerd. Toch heeft hij alles bij elkaar een serie opmerkelijke verhalen geschreven, waarin steeds de generatie- en maatschappelijke conflicten van jonge Amerikaanse joden als hijzelf de toon aangeven en waarin die zichzelf ook herkenden. Het autobiografische en portretterende element is daarin altijd sterk aanwezig.

Toen ‘In de droom begint de verantwoordelijkheid’ klaar was schreef Schwartz' moeder achter op een kopie van het manuscript: ‘...kan me niet herinneren dat ik het je zó nauwkeurig verteld heb...’ En inderdaad krijgen de ouders in het verhaal bijna tastbaar gestalte.

Delmore Schwartz' ouders waren allebei heel jong uit Roemenië naar Amerika gekomen. Zijn vader - Harry Schwartz - zelfstandig, zij het op uitnodiging van een iets oudere broer, in 1893; zijn moeder - Rose Nathanson - samen met haar ouders, zes jaar later. Harry Schwartz werkte zich met straathandel, later als verzekeringsagent en tenslotte met handel in onroerend goed snel op - tegen zijn dertigste was hij een bemiddeld man en bij het uitbreken van de crisis was hij aan zijn eerste miljoen toe. Na de beurscrash was daar weinig van over; acht maanden later bleef hij in een hartaanval. In zijn epos Genesis schrijft Delmore:

You too
O New York boy,
Fell with the market that October day,
In new America in 1929!

Rose Nathanson en Harry Schwartz ontmoetten elkaar in 1909, toen zij 22 en hij bijna 30 was. Ze vormden wat men noemt een knap stel. Na wat aarzeling regelde Harry weldra een trouwvergunning en dat was dat, ondanks Rose's protesten over gebrek aan decorum. Het huwelijk was geen succes. Dat werd Delmore op dramatische wijze duidelijk toen hij op een keer, zes jaar oud, door zijn ouders uit bed gehaald werd en ze van hem eisten dat hij tussen hen koos. Een scène die bepalend is geweest voor Delmore's herinnering aan zijn kindertijd. In 1923 verliet Harry Schwartz definitief zijn gezin. De negenjarige Delmore bleef achter, met zijn jongere broer Kenneth en zijn klagerige, rancuneuze moeder, zonder zijn zeer bewonderde vader.

Henne van der Kooy

Uitgaven in boekvorm van Delmore Schwartz' werk:

A Season in Hell (Rimbaud-vertalingen), New Directions, Norfolk, Conn., USA 1939, herziene uitg. 1940.

In Dreams Begin Responsibilities (voornamelijk poëzie), id. 1939.

Shenandoah (toneel), id. 1941.

Genesis, Book One (poëzie), New Directions, New York 1943.

The World Is a Wedding (verhalen), New Directions, Norfolk 1948.

Vaudeville for a Princess, and Other Poems (proza, poëzie), New Directions, New York 1950.

Summer Knowledge: New and Selected Poems, 1938-1958 (poëzie), Doubleday, Garden City, New York 1959; nieuwe uitg. New Directions, New York 1967.

Succesful Love, and other Stories (verhalen), Corinth, New York 1961.

Selected Essays (artikelen), University of Chicago, Chicago/Londen 1970.

In Dreams Begin Responsibilities, and Other Stories (verhalen), New Directions, New York 1978.