Spirochète
Je me faufilerai vers ta demeure
par les égouts, par la lèpre des murs,
lorsque l'après-midi baîlle sur l'heure
des vols furtifs dans les quartiers peu sûrs.
Tu seras seul. Ah, la trop belle cible...
La porte qui s'entr'ouvre. Et me voici.
Ton coeur s'arrête net quand l'impossible
A la mi-nuit, d'un déclic sourd, je flambe
ma torche: tu blanchiras sans un cri.
Une peur bleue te coupera les jambes.
Ton oeil se vide. - Je serai parti.
Tu ne m'échapperas pas davantage
en plein midi, traqué par mon regard.
Tu pars à ma poursuite, fou de rage,
les nerfs en boule du matin au soir.
Je frappe sec aux portes dans les pièces
que tu crois vides en sortant de là.
Retournes-y. Il faut que je te laisse.
Même en sifflant, jamais tu n'oseras.
O spirochète, inquiétude dans l'ombre,
sourde gangrène, arthrite des parois,
lancinantes pointes, de fond en comble,
rayon perforateur, brûlure à froid -
et la maison vouée à ses décombres.
Meer nog dan romans, vragen toneel en poëzie om een totale aanpak, op basis van kennis van zo mogelijk het gehele werk. De onderdelen daarvan (zoals losse gedichten uit een totaal-oeuvre) belichten elkaar, moèten elkaar belichten, en het te gebruiken vocabulaire ligt verankerd en verspreid in het gehele werk. Daarop alleen is stijl en woordselectie te baseren. ‘Oud licht’ bij Holst is niet, zoals een frans dichter lukraak probeerde, ‘antique’, maar ‘ancien’.
De vertaler van ‘Spirogeet’ is geconfronteerd met een dichter die zelf osmose toepast: m.a.w. die, zich inlevend zoals dat heet, zijn onderwerpen al zelf vertaalt, keihard en consequent, in beurtelings zakentaal, chemische termen en vele andere. Hier is de dichter hallucinerend in colloquiale taal, en bereikt het effect van een cinematografisch werkende angst. Het is een dialoog waarin de prooi, aanwezig en gaandeweg verlammend, zwijgt. De spirogeet spreekt en dreigt. Wie is de aangesprokene: man of vrouw? Technisch van belang voor een franse weergave. Nederlandse woorden: ‘naderen’, ‘lege’, ‘ergens’, krijgen een extra-lading mee, net genoeg. Er is beheersing, uit zekerheid. In het frans krijgen Achterberg's regelmatige hendecasylla ben hun beklemming door saccadé.
Slotcouplet andere stijl: beschouwelijk, geresigneerd, andere spreker (commentator), niet-colloquiaal: vertaling hier kan alle kanten uit; deze regels zijn niet wat de vertaler geboeid heeft; de voorafgaande coupletten tonen aan hoe de vertaler het gedicht ondergaat en weet hoe het op een franstalig publiek inwerkt. - Het is hier gekozen uit een selectie van 35 onderling geheel verschillende Achterberg-vertalingen, merendeels ongepubliceerd, en die de basis hebben gevormd voor de Achterberg-bundel in het spaans door Dr. Francisco Carrasquer. Op te merken valt nog dat de vertaler wat poëzie aangaat een voorkeur heeft voor weergaven juist van romaanse talen in germaanse, en omgekeerd.
Weglating van al wat, ook ritmisch, zou zwemen naar afgietsel of aftreksel: frans idioom, evidentie in reeds bestaande termen, als Achterberg gewend is. Voorbeeld: ‘voegen’ veronderstelt baksteen: de franse weergave gaat uit van de franse evidentie. Vertaling steunt op routine in spreektaal (toneel; hier: filmdialoog).
Auteursrechtelijk beschermd