Reynaert in tweevoud. Deel 2. Reynaerts historie

(2002)–Anoniem Reinaerts historie (Reinaert II)– rechtenstatus


Afrondingaant. ‘Heer’, sprac Reynaert, ‘my genuecht wel.aant. Mer ic vant hier mennich op my fel Doen ic hier aen u hoff eerst quam, Die nye scade van my en nam.Ga naar voetnoot7449 7450[regelnummer] Mer om dat hem luden dochtGa naar voetnoot7450 Dat men best over my mocht,Ga naar voetnoot7451 So riepen si mede over mijn scade,Ga naar voetnoot7452 Also mijn vianden daden, Ende om dat hem docht dat Ysegrim 7455[regelnummer] Bet myt u was dan ic mocht sijn.Ga naar voetnoot7455 Danders wair om en wisten si niet.Ga naar voetnoot7456 Sy en dochten niet als die wise pliet,Ga naar voetnoot7457 Wat dair off mocht bliken.Ga naar voetnoot7458 Heer, dese ende alle die hem geliken, 7460[regelnummer] Slachten wel een groot hoop hondenGa naar voetnoot7460 Die eens op eenre messen stondenGa naar voetnoot7461
[pagina 313]
Teens heren hove diese had onthouden.Ga naar voetnoot7462 Sy wachten als die gern souden Eten off men hem wat brochte.Ga naar voetnoot7464 7465[regelnummer] Doe sagen sy comen, al dat hy mochte, Enen hont gelopen uutter koken Dair hi vleisch in had geroken, Ende had een been dair vleisch aen claff,Ga naar voetnoot7468 Genomen eer ment hem gaeff, 7470[regelnummer] Ende pijnde hem heen dair mede wech te comen.Ga naar voetnoot7470 Mer die cock had vernomen Ende beliepen, eer hi ontquam.Ga naar voetnoot7472 Siedende water dat hi namGa naar voetnoot7473 Uut enen ketel in een plateelGa naar voetnoot7474 7475[regelnummer] Ende gaff hem dair mede sijn deel After op sijn lenden stiet,Ga naar voetnoot7476 So dat hijs hem en bedancte niet, Want hi hem so door scoude sijn vel,Ga naar voetnoot7478 Dat hem sijn hair al uut vel 7480[regelnummer] Ende hem die zwaerd al door scoot.Ga naar voetnoot7480 Doch hi ontquam al uutter noot Ende behielt dat hi dair nam. Doe hi biden honden quam Ende sy hem tvleisch brengen zagen, 7485[regelnummer] Riepen sy: “Dese can hem wel bejagen.Ga naar voetnoot7485 Hi heeft den koe wel te vriende 7486a[regelnummer] Die hem van desen been dus diende,Ga naar voetnoot7486a Dair so veel vleisch aen claff.” Die hont sprac: “Gi en weetter niet aff.
[pagina 314]
Ghi prijst my voor, dair ghi tbeen ziet,Ga naar voetnoot7489 7490[regelnummer] Mer noch en saechdi my after niet.Ga naar voetnoot7490 Siet my eerst after opten steert En prijst my dan off ics bin weert.” Na, doe sy hem achter besagen wel,Ga naar voetnoot7493 Hoe dat hem tvleisch ende vel 7495[regelnummer] Was doorsoden ende was al raeuGa naar voetnoot7495 Ende sijn hair uut gevallen caelu,Ga naar voetnoot7496 Gruwelde hem allen so voort scoudenGa naar voetnoot7497 So dat si ter costen niet en wouden.Ga naar voetnoot7498 Sy en wouden oec sijns geselscaps niet, 7500[regelnummer] Mer alle dese hoop doe van hem scietGa naar voetnoot7500 Ende lieten hem varen als hi mochte.Ga naar voetnoot7501 Her coninc, heer, dus hebben noch tgerochteGa naar voetnoot7502 Die lose ghier, als sy sijn herenGa naar voetnoot7503 Ende sy crigen hair begeren, 7505[regelnummer] So warden si machtich ende ontsien.Ga naar voetnoot7505 Sy slachten desen, si scattense mittien,Ga naar voetnoot7506 Recht als een verhongert hont.Ga naar voetnoot7507 Dese dragen tbeen in haren mont. Niement en der tegen hem kyven.Ga naar voetnoot7509 7510[regelnummer] Men prijst hem al dat si bedriven. Elc seit hem dat sy gern horen, Op dat hi blijft ongescoren, Ende die sulc om dat sy leckenGa naar voetnoot7513 Ga naar voetnoot7513-
[pagina 315]
Mede vanden ase, ende helpense deckenGa naar voetnoot7514 7515[regelnummer] Ende onsculdigen hoor bose dade. Aldus stercken sise int quade. Doch, heer, die geen die des plien,Ga naar voetnoot7517 Hoe luttel si after ten stert waert sien.Ga naar voetnoot7518 Dats na teynde, alst Gode verdrietGa naar voetnoot7519 7520[regelnummer] Ende die aventuer langer nietGa naar voetnoot7520 Hoor regnaci en wil gedogen.Ga naar voetnoot7521 So vallen sy neder vanden hogen In groter scande ende in scaden. So warden openbaer hair daden. 7525[regelnummer] Nyement hoors lidens dan verdriet.Ga naar voetnoot7525 Men vloecse, machmen hen anders niet.Ga naar voetnoot7526 Sulc wart bescoren en so beschout,Ga naar voetnoot7527 Dat hi noch goet noch eer en hout. Het haer valt hem uut aen beiden ziden. 7530[regelnummer] Dat sijn hair vrienden die hem ontgliden, Die hair boosheit verhuut hebben mede,Ga naar voetnoot7531 By dage, by nachte, tot alle stede,Ga naar voetnoot7532 Ende hebbense onsculdicht ende bedect. Mer nu myt screyen ellic van hem trect, 7535[regelnummer] Als sy hair ondaet moeten becopen. Recht als die honden gingen lopen Vanden hont die dair was versoden,Ga naar voetnoot7537 Also laten sise inden noden. Lieve heer, dit exempel sel diGa naar voetnoot7539
[pagina 316]
7540[regelnummer] By uwer genaden onthouden van my. Ten sel uwer wijsheit niet scaden. Wat waendi hoe mennigen scalcken quaden Vijnt men noch arger dan een hont, Diet tzuge been dragen in horen mont,Ga naar voetnoot7544 7545[regelnummer] In heren hove ende in stede, Die myt onrecht die vrihedeGa naar voetnoot7546 Ende gemeen recht vercopenGa naar voetnoot7547 Ende overgeven, om dat sy hopenGa naar voetnoot7548 Dair off te hebben hair genot.Ga naar voetnoot7549 7550[regelnummer] Alle moetse scenden GotGa naar voetnoot7550 Die des plegen, wie sy sijn. Mer my noch die geslachte mijn, God danck, en selmens niet verwiten.Ga naar voetnoot7553 Dair off wil ic ons wel quitenGa naar voetnoot7554 7555[regelnummer] Ende des comen in die lucht.Ga naar voetnoot7555 Ic en heb voor nyement ducht.Ga naar voetnoot7556 Reynaert die sel Reynaert bliven. Dat en sel hem nyement connen of vriven,Ga naar voetnoot7558 Al haddent al sijn viande gesworen. 7560[regelnummer] Her coninc, mijn hert heeft u vercoren In ganser mynnen boven allen heren Ende nye en woud ic van u keren, Al is u anders doen te verstaen.Ga naar voetnoot7563 Ic heb altoos u best gedaenGa naar voetnoot7564 7565[regelnummer] Ende sal voort meer doen dair ic kan.’ ‘Reynaert, gi zijt mijn homan,Ga naar voetnoot7566 aant.
[pagina 317]
Van my beleent als edel baroen.Ga naar voetnoot7567 Dair om si dijt sculdich te doen. Oec wil ic dat gi vroe ende spadeGa naar voetnoot7569 7570[regelnummer] Coomt tot mynen secreten rade.Ga naar voetnoot7570 Ic set u weder in al u macht. Siet dat gi u voor misdoen wacht. Helpt alle saken ten besten keren. Dat hoff en mach u niet ontberen.Ga naar voetnoot7574 7575[regelnummer] Als gi u wijsheit set ter duecht,Ga naar voetnoot7575 So en is dair nyement die u verhoochtGa naar voetnoot7576 Van scerpen raed, van nauwen vond.Ga naar voetnoot7577 Ic sel dair om dencken lange stond, Om dat exempel dat gi my seit. 7580[regelnummer] Siet dat gi alle rechtveerdicheit Hantiert ende my getruwe sijt.Ga naar voetnoot7581 Ic wil voort meer tot allre tijt Altoos wercken bi uwen rade. Hy en leeft niet die u mysdade,Ga naar voetnoot7584 aant. 7585[regelnummer] Ic en sout scerpelic over hem wreken,Ga naar voetnoot7585 Op dat gi laet u quade treken. Ghi selt over al mijn tael houdenGa naar voetnoot7587 Ende in mijn lant van als gewoudenGa naar voetnoot7588 Als mijn sovereyn baelyoen.Ga naar voetnoot7589 7590[regelnummer] Dese offici geef ic u te doen.Ga naar voetnoot7590 Ghi moechse myt groter eren ontfaen.’ Alle Reynaerts magen die by hem staen,
[pagina 318]
Dancten den coninc hier off zeer. Die coninc sprac: ‘Ic soud veel meer 7595[regelnummer] Doen doer u allen, dan gi waent.Ga naar voetnoot7595 Ic bid u dat ghijt hem vermaent,Ga naar voetnoot7596 Dat hi my ummer sy getrouwe.’ ‘Seker’, sprac Rukenau die vrouwe, ‘Dat sal wesen, zijt niet in vaer.Ga naar voetnoot7599 7600[regelnummer] Ende waert oec dattet anders waer, So en wair hi niet van onss geslacht, Ic en wouden oec krencken mitter machtGa naar voetnoot7602 Ende ewelic sijns missaken.’Ga naar voetnoot7603 Reynaert dancte myt huesscher sprakenGa naar voetnoot7604 7605[regelnummer] Den coninck hier off ende knyelde voor hem. ‘Lieve heer’, sprac hi, ‘ic en ben Der eren niet weert die gi my doet. Ic sel dair om dencken, bin ic vroet, Ende u getrou sijn al mijn leven 7610[regelnummer] Ende altoos sulcken raet u geven Alsoot betaemt uwer eren.’ Hier mede dede hi sijn kerenGa naar voetnoot7612 Mit sinen magen vanden coninck. Hoort hoet myt Ysegrim verginck. 7615[regelnummer] Bruun, Tybert ende vrou Eerswind, Sijn kijnder, sijn mage ende haer gesindGa naar voetnoot7616 Ga naar voetnoot7616 Haelden uuten krijt mit erren ende clagenGa naar voetnoot7617 Ende hebben op een lettier gedragen Van hoy, dair in hi warm was ende lach. 7620[regelnummer] Sijn wonden die men sach,Ga naar voetnoot7620
[pagina 319]
Diemen dair vant wel vijftien.Ga naar voetnoot7621 Dair quamen mesters van surgienGa naar voetnoot7622 Diese verbonden ende wiecten.Ga naar voetnoot7623 Hi was so cranc van ziecten, 7625[regelnummer] Dat hi dat vuelen had verloren,Ga naar voetnoot7625 Mer si wreven hem myt cruut die oren, So dat hi vander onmacht onscoot Ende gaff enen creet so groot, Dat al verscoot dat by hem was dair,Ga naar voetnoot7629 7630[regelnummer] Ende waenden dat hi verwoet was claer,Ga naar voetnoot7630 Eer die meysters hem gaven dranck Die hem dat hert, dat zeer was cranck, Stercten ende hem dat rusten dede. Sy troosten sijn vrienden oec mede. 7635[regelnummer] Sy seiden, hem en soude niet letten.Ga naar voetnoot7635 Doe sceide dat hoff; ellic ginck hem settenGa naar voetnoot7636 Thuus te keren daen hi was comenGa naar voetnoot7637 Ende Reynaert heeft oec oorloff genomen Aenden coninck ende synen wive, 7640[regelnummer] Die hem baden dat hi niet en bliveGa naar voetnoot7640 Lange, hi coom weder by hem.Ga naar voetnoot7641 Hy sprac: ‘Vrou ende heer, ic ben Tot uwen gebode altoos bereit.Ga naar voetnoot7643 Gebraeck u yet, dat wair my leit,Ga naar voetnoot7644 7645[regelnummer] Van dat ic mocht volbringen Mit lijff, myt goed, myt allen dingen, End dair toe al die vrienden mijn,
[pagina 320]
Die sellen u onderdanich sijn Tot allen tiden wes gi begeert.Ga naar voetnoot7649 7650[regelnummer] Wi hebben u lief, gi sijts wel weert. God geef u lange lijff myt eren. Ic wil tot mynen wive keren End tot mynen kijnderen, of gijs ghebiet.’Ga naar voetnoot7653 Ende aldus hi vanden coninc schiet 7655[regelnummer] Mit scoenre tael, myt groter gonst.Ga naar voetnoot7655 Die noch al kunnen Reynaerts constGa naar voetnoot7656 aant. Sijn wel geloeft ende liefgetalGa naar voetnoot7657 7657a[regelnummer] Biden heren over al. Ist geestelic off weerlic staet,Ga naar voetnoot7658 Aen Reynaert sluut men alden raet.Ga naar voetnoot7659 7660[regelnummer] Sy crupen al in Reynaerts hol. Aen sijn baen is al die sol.Ga naar voetnoot7661 Die stem die hem doe was gegeven, Die is hem ye synt gebleven.Ga naar voetnoot7663 Hy heeft gelaten een groot geslacht 7665[regelnummer] Die altoos risen ende wassen in macht.Ga naar voetnoot7665 Wie Reynaerts kunsten niet en pliet,Ga naar voetnoot7666 Die en dooch nu ter werelt nietGa naar voetnoot7667 In maet off staet van machten geset.Ga naar voetnoot7668 Mer kan hi crupen in sijn net 7670[regelnummer] Off heeft geweest sijn scolier,Ga naar voetnoot7670 So moet hi wonen wel hyer.Ga naar voetnoot7671 So weet hi wel wat dair toe hoort. So rijst hi ende men trect hem voort.
[pagina 321]
Van Reynaert is een groot zaetGa naar voetnoot7674 7675[regelnummer] Gebleven, dat dair nu zeer op gaet,Ga naar voetnoot7675 Want men vijnt nu meer Reynaerd - Al en hebben sy geen rode baerd - Dan men ye dede hier te voren. Gerechticheit blijft al verloren.aant. 7680[regelnummer] Trou ende wairheit sijn verdreven. Ende dair voor is ons geblevenaant. Ghiericheit, loosheit, hat ende nijt.Ga naar voetnoot7682 Dese hebbent al in hoor bevrijt.Ga naar voetnoot7683 Sy ende hair coninghinne hoverdyGa naar voetnoot7684 7685[regelnummer] Regneren nu op eerden vri, Al ist int paeus oft keysers hoff. Elck pijnt den anderen te steken offGa naar voetnoot7687 Van sijnre eren ende stemmen,Ga naar voetnoot7688 Ende selve myt vordel clymmen, 7690[regelnummer] Mit symonien ofte myt gewelt.Ga naar voetnoot7690 Men kent te hove niet dan gelt.aant. Tgelt isser meer gemynt dan Got Ende men doet meer door sijn gebot, Want wie geit brenct, is wel ontfaen 7695[regelnummer] Ende sijn begeren sel voort gaen,Ga naar voetnoot7695 Ist aen heren oft aen vrouwen.Ga naar voetnoot7696 Tgelt doet altijt veel ontrouwen Ende vrouwen scande bejagenGa naar voetnoot7698 Ende mennich valsch getuuch gedragen.Ga naar voetnoot7699 7700[regelnummer] Oncuuscheit, loosheit ende leckernyeGa naar voetnoot7700 aant.
[pagina 322]
Is nu alt spul onder die clergye.Ga naar voetnoot7701 Ist paeus, keyser, al van Romen, Sijn al in Reynaerts oord gecomen.Ga naar voetnoot7703 Elc meent hem selven in allen saken.Ga naar voetnoot7704 7705[regelnummer] Ic en weet wat eynd hier of sel naken.Ga naar voetnoot7705 Elc mensch macht wel besorgen.Ga naar voetnoot7706 God diet al is onverborgen, Moettet op dat beste voegen. Hier mede laet ic my genoegen.Ga naar voetnoot7709 7710[regelnummer] Wat woudic veel die werelt berechten Van saken die my self aen vechten?Ga naar voetnoot7711 Dair ic ondanc toe off crege,Ga naar voetnoot7712 So waert beter dat ic swege. Dair om wil icket mede liden.Ga naar voetnoot7714 7715[regelnummer] Elc doet wel in synen tiden. Dat is best sijns selfs profijt,Ga naar voetnoot7716 Want na desen tijt coomt genen tijtGa naar voetnoot7717 Dat men orbair dair off scaffen machGa naar voetnoot7718 Ende elc moet sijns selfs dachGa naar voetnoot7719- 7720[regelnummer] Verwaren ende sijn woorde dragen. Reynaerts vrienden ende sijn magen Namen oec oorloff aenden coninck Ende gingen myt haren nevelinckGa naar voetnoot7723 Meer dan veertich tot eenre sommen.Ga naar voetnoot7724 7725[regelnummer] Reynaert was blide alhier omme,
[pagina 323]
Dat hem so breet was sijn steertGa naar voetnoot7726 Ende hem die coninc had so weertGa naar voetnoot7727 Dat hi en vercoos tot synen rade.Ga naar voetnoot7728 Hy docht: hier in en stect geen scade. 7730[regelnummer] Ic mach nu mitter macht mijns heren Mijn vrienden helpen, mijn viande deren Ende mijns willen veel bedriven Ende des al onbegrepen bliven,Ga naar voetnoot7733 Op dat ic selve wil wesen vroet.Ga naar voetnoot7734 7735[regelnummer] Ic prijss den coninc boven alle goet. Reynaert en sijn mage te samen Gingen so lange dat sy quamen Tot sijn borch tot Maperthuus. Dair namen sy oorloff voor sijn huus 7740[regelnummer] Mit bliden aenschijn, myt talen goet.Ga naar voetnoot7740 Reynaert viel hem allen te voet Ende dancten hem allen vriendelic zeer Der groter gunst, der groter eer, Die sy hem gedaen hadden in sijnre noot. 7745[regelnummer] Synen dienst hi elcken boot Mit lijff, myt goede, off sijs begeerden.Ga naar voetnoot7746 Hier mede brocht hise aen veerdenGa naar voetnoot7747 Ende schiet van hem; ellic ghinc te synen.Ga naar voetnoot7748 Reynaert ginc tot vrou Ermelynen 7750[regelnummer] Dien wel blidelic ontfenck.Ga naar voetnoot7750 Dair hi hair vertooch alle dinckGa naar voetnoot7751 Dat hem te hove was gesciet. Een woort en liet hi achter niet.
[pagina 324]
Hier off was Ermelyne vro 7755[regelnummer] Ende sijn kijnder oec also, Dat hair vader dus was verheven. In groter bliscap dat sy bleven, Reynaert, sijn wijff en sijn kynder. Wie u van Reynaert meer of mynderaant. 7760[regelnummer] Anders seit dan gi hebt gehoort, Dat sijn al gevensde woort.Ga naar voetnoot7761 Mer dat gi hebt gelesen hier boven Van hem, dat moech di wel geloven. Dies niet en gelooft, ist wijf oft man,Ga naar voetnoot7764 7765[regelnummer] En is niet ongelovich nochtan.aant. Doch tsijn veel lude, hadden diet gesien, Hem soude te myn twivelen aen dien.Ga naar voetnoot7767 Het sijn veel dingen gesciet Die men gelooft, al ziet mense niet. 7770[regelnummer] Mit sijn figuren ende bispeelGa naar voetnoot7770- Dic gevonden ende geseit veel, Die nye en waren noch en gescieden, Mer om exempel anderen liedenGa naar voetnoot7773 Te geven, dat sy dair bi mochten leren 7775[regelnummer] Duecht te doen ende quaet te keren. Licht also macht hier off wesen.Ga naar voetnoot7776 So wiet wel verstaet int lesen, Al ist zom boert, men vijnter ynGa naar voetnoot7778 aant. Wise leren ende goeden syn,Ga naar voetnoot7779 7780[regelnummer] Dat hem licht wel baten mocht. Dair en is nyement goedes in bedocht.Ga naar voetnoot7781
[pagina 325]
Het is int gemeen gebrocht voort.Ga naar voetnoot7782 Ellic treck hem aen dat hem toe hoort. Is dair oec yet in mysset,Ga naar voetnoot7784 7785[regelnummer] Diet beteren can, die maket bet.aant. Ic weets hem danck. Wie in sijn makenGa naar voetnoot7786 Sijn best doet, en is niet te laken. Mer wie alle dinck wil berichten,Ga naar voetnoot7788 Wie soud hem yet willen dichten?Ga naar voetnoot7789 7790[regelnummer] Doch wie dit gedicht laet so hijt vijnt, En mysdoet tegens my niet twijnt.Ga naar voetnoot7791 Hier neemt eynde Reynaerts hystorie. God geef ons allen die hemelsche glorie. Nu int gemeyn vijnt men certeynGa naar voetnoot7794 aant. 7795[regelnummer] Die Reynaerts ze nu volgen meGa naar voetnoot7795 Al sonder saeck. Ic geef die wraeck -Ga naar voetnoot7796 Hoe dattet ga - den heer hier na, Die coninck fijn, die alle pijn Sel rechten dra by synen ra.Ga naar voetnoot7799 7800[regelnummer] Dees Reynaerts nu dien sijn niet ruGa naar voetnoot7800 Als Reynaert is, mer zijt des wis,Ga naar voetnoot7801 Het sijn, al re, wi menschen, le,Ga naar voetnoot7802 Als ic versta, die uutten paGa naar voetnoot7803 Gedwaelt sijn snel. God brengse wel, 7805[regelnummer] Tsy cort off lanc, in themels sanc.Ga naar voetnoot7805
[pagina 326]
nota Elc merck en zueck in synen syn.Ga naar voetnoot7806 Dubbelt vijnt men sijn naem dair in, Diet boec screef, int voorgedicht.Ga naar voetnoot7808 Suecten wel, ghi vijntten licht.Ga naar voetnoot7809	voetnoot7449 van my en nam: door mij leed voetnoot7450 hem luden: hen, die lieden voetnoot7451 dat men goed de baas over mij kon spelen voetnoot7452 daarom probeerden ze mij ook in een kwaad daglicht te stellen voetnoot7455 Bet: meer geliefd voetnoot7456 Anders wair om: een andere reden voetnoot7457 pliet: gewoon is voetnoot7458 wat daaruit voort zou kunnen komen, wat de afloop zou zijn voetnoot7460 Slachten: lijken op voetnoot7461 messen: mesthoop voetnoot7462 had onthouden: hield voetnoot7464 off: als voetnoot7468 claff: zat voetnoot7470 pijnde hem: deed zijn best voetnoot7472 beliepen: haalde hem in voetnoot7473 Siedende: kokend voetnoot7474 plateel: schotel voetnoot7476 lenden stiet: stuit, achterste voetnoot7478 door scoude: zengde, schroeide voetnoot7480 zwaerd: behaarde huid; door scoot: verschroeide voetnoot7485 hem wel bejagen: goed in zijn levensonderhoud voorzien voetnoot7486a diende: gaf voetnoot7489 voor: aan de voorkant voetnoot7490 after: aan de achterkant voetnoot7493 Na: daarna voetnoot7495 doorsoden: verschroeid; raeu: rauw voetnoot7496 caelu: kaal voetnoot7497 voort scouden: voor het verzengen voetnoot7498 ter costen: voor die prijs; wouden: wilden (hebben) voetnoot7500 hoop: troep, groep voetnoot7501 varen: gaan voetnoot7502 hebben (...) tgerochte: worden toegejuichd voetnoot7503 ghier: hebzuchtigen voetnoot7505 ontsien: gevreesd voetnoot7506 zij slachten dezen en genen af, ze leggen hen daarbij schatting op voetnoot7507 Recht: net voetnoot7509 der: durft; kyven: protesteren voetnoot7513 die sulc: sommigen voetnoot7513- lecken Mede vanden ase: d.w.z. meeprofiteren voetnoot7514 decken: (hun daden te) verhullen voetnoot7517 plien: plegen, doen voetnoot7518 hoe weinig kijken zij naar achteren, naar de staart voetnoot7519 na teynde: naar het einde (d.w.z. naar het oordeel) voetnoot7520 aventuer: lot, de Fortuin voetnoot7521 regnaci: heerschappij voetnoot7525 hoors: hun; verdriet: bedroeft, erg vindt voetnoot7526 machmen: kan men (aandoen) voetnoot7527 zo iemand wordt verzengd en geschroeid (fig.: bespot en met schuld beladen) voetnoot7531 verhuut: verborgen gehouden voetnoot7532 tot alle stede: overal voetnoot7537 versoden: verbrand voetnoot7539 exempel: gelijkenis voetnoot7544 tzuge been: het zuigbeen, de mergpijp voetnoot7546 vrihede: privileges voetnoot7547 gemeen: het algemeen geldende voetnoot7548 overgeven: overdragen (aan iemand die er geen recht op heeft) voetnoot7549 genot: voordeel, winst voetnoot7550 scenden: in het verderf storten voetnoot7553 selmens: kan men het voetnoot7554 quiten: vrijspreken van voetnoot7555 lucht: licht voetnoot7556 ducht: angst voetnoot7558 of vriven: ontnemen voetnoot7563 doen te verstaen: te verstaan gegeven voetnoot7564 u best gedaen: tot uw voordeel gehandeld voetnoot7566 mijn homan: aanzienlijk persoon aan mijn hof voetnoot7567 door mij als rijksgrote (baron) met een leen begiftigd voetnoot7569 vroe ende spade: altijd voetnoot7570 secreten rade: besloten raadsvergadering voetnoot7574 ontberen: missen voetnoot7575 set ter: richt op de voetnoot7576 verhoocht: overtreft voetnoot7577 nauwen vond: slimme vondsten voetnoot7581 Hantiert: in acht neemt voetnoot7584 u mysdade: misdeed tegen u voetnoot7585 Ic en: of ik voetnoot7587 mijn tael houden: namens mij bevelen voetnoot7588 als: alles; gewouden: beschikken voetnoot7589 als mijn soeverein baljuw (rechterlijk ambtenaar) voetnoot7590 offici: ambt, waardigheid; doen: bekleden voetnoot7595 doer: terwille van voetnoot7596 ghijt: u het (nl. het trouw zijn) voetnoot7599 vaer: vrees voetnoot7602 wouden: zou hem; krencken: belemmeren in de uitoefening van zijn functie voetnoot7603 missaken: verloochenen voetnoot7604 huesscher: hoffelijke voetnoot7612 dede hi sijn keren: ging hij weg voetnoot7616 gesind: gevolg, gezelschap voetnoot7616 lettier: ligplaats voetnoot7617 erren: neerslachtigheid voetnoot7620 sach: onderzocht voetnoot7621 en men ontdekte dat het er wel vijftien waren voetnoot7622 mesters van surgien: (hooggekwalificeerde) chirurgen voetnoot7623 wiecten: van bloedstelpende stof voorzagen voetnoot7625 dat hij bewusteloos lag voetnoot7629 verscoot: schrok voetnoot7630 verwoet: waanzinnig voetnoot7635 niet letten: niets (blijvend) deren voetnoot7636 ginck hem setten: begaf zich op weg om voetnoot7637 daen: vanwaar voetnoot7640 blive: wegbleef voetnoot7641 hi: (eer) hij voetnoot7643 steeds geheel tot uw dienst voetnoot7644 Gebraeck: ontbrak voetnoot7649 wes: dat gij (het) maar voetnoot7653 of gijs ghebiet: als het u behaagt voetnoot7655 gonst: genegenheid voetnoot7656 Die nu noch: degenen die nog steeds voetnoot7657 liefgetal: gezien voetnoot7658 Ist: of het nu gaat om; weerlic: wereldlijke voetnoot7659 naar het voorbeeld van Reynaert neemt men elk besluit voetnoot7661 iedereen spant zich in om zijn pad te banen (sol: inspanning) voetnoot7663 ye synt: sindsdien altijd voetnoot7665 wassen: toenemen voetnoot7666 pliet: toepast voetnoot7667 dooch: kan voetnoot7668 een machtspositie bekleden voetnoot7670 scolier: leerling voetnoot7671 dan kan hij ‘zijn plek vinden’ voetnoot7674 zaet: geslacht voetnoot7675 op gaet: opklimt voetnoot7682 loosheit: sluwheid, list; hat: haat voetnoot7683 bevrijt: macht voetnoot7684 hoverdy: hoogmoed voetnoot7687 pijnt: spant zich in; steken off: beroven voetnoot7688 stemmen: stem, d.w.z. invloed voetnoot7690 symonien: simonie (handel in geestelijke goederen) voetnoot7695 voort gaen: gerealiseerd worden voetnoot7696 Ist aen: of het nu... betreft voetnoot7698 Ende: en (doet) voetnoot7699 getuuch gedragen: getuigenis afleggen voetnoot7700 leckernye: lekkerbekkerij, vraatzucht voetnoot7701 alt spul: uitsluitend het gedrag; clergye: geestelijke stand voetnoot7703 hebben allemaal Reynaerts leefregel aangenomen voetnoot7704 meent: denkt aan voetnoot7705 naken: komen voetnoot7706 besorgen: bezorgd zijn voetnoot7709 laet ic my genoegen: ben ik tevreden voetnoot7711 aen vechten: verlokken voetnoot7712 daardoor zou ik onaangenaamheden krijgen voetnoot7714 mede liden: ondergaan, verdragen voetnoot7716 dat is het beste voor hem voetnoot7717 genen: die voetnoot7718 dat men moet zorgen voor zijn eeuwig heil voetnoot7719- en iedereen moet zelf verantwoording afleggen (voor zijn levenswijze) voetnoot7723 nevelinck: neef voetnoot7724 tot eenre sommen: bij elkaar voetnoot7726 d.w.z. dat het hem zo goed ging voetnoot7727 had so weert: zo hoog achtte voetnoot7728 en: hem voetnoot7733 onbegrepen: onbestraft voetnoot7734 Op dat: indien; wil: zal voetnoot7740 aenschijn: uiterlijk; talen goet: mooie woorden voetnoot7746 off: als voetnoot7747 hiermee deed hij hen uitgeleide voetnoot7748 schiet: nam afscheid; synen: zijn woonplaats voetnoot7750 Dien: die hem voetnoot7751 vertooch: vertelde voetnoot7761 gevensde: verzonnen voetnoot7764 Dies: wie het voetnoot7767 Hem soude: zij zouden voetnoot7770- ook zijn er vaak zinnebeeldige verhalen gedicht en voorgedragen, die nooit echt gebeurden voetnoot7773 Mer: maar (die gemaakt zijn); exempel: (een) voorbeeld voetnoot7776 Licht: wellicht voetnoot7778 boert: ‘scherts’ of ‘verzinsel’ (zie aantekeningen) voetnoot7779 syn: betekenis voetnoot7781 hierin wordt niets slechts gedacht van de goeden voetnoot7782 gemeen: openbaar voetnoot7784 mysset: verkeerd gesteld/gedaan voetnoot7786 weets hem danck: ben hem dankbaar voetnoot7788 berichten: bekritiseren voetnoot7789 hem: voor hem voetnoot7791 niet twijnt: in het geheel niet voetnoot7794 gemeyn: algemeen; certeyn: zeker voetnoot7795 ze: zeden, gedrag voetnoot7796 saeck: reden voetnoot7799 rechten: genezen; dra: vlug; ra: raad voetnoot7800 ru: ruigbehaard voetnoot7801 sijt des wis: weet dat voetnoot7802 al re: weet dat; le: helaas voetnoot7803 pa: pad, weg voetnoot7805 themels sanc: hemel voetnoot7806 syn: verstand voetnoot7808 voorgedicht: bovenstaand gedicht voetnoot7809 Suecten: zoek die

Vorige Volgende

Afrondingaant.