Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 2006 (nrs. 113-116)

[p. 57]

Uit Die molussiche Katakombe van Günther Anders, vertaald door Piet Meeuse.
Yegussa wordt geëerd. Prerevolutionaire notulen van het Vrijheidscomité
Günther Anders

Ter discussie staat: het dreigement van de regering om de 115 gekerkerde kameraden als gijzelaars te beschouwen en terecht te stellen wanneer de aangekondigde algemene staking niet wordt afgeblazen.

Lo: ‘Het is moeilijk wennen aan de gedachte dat deze honderdvijftien, van wie we sinds hun arrestatie dertig jaar en langer geleden niets meer gehoord hebben, nog in leven zouden zijn. We hebben ze sinds lang voor dood gehouden. Velen van ons herinneren zich hen nog slechts met moeite. En de jongsten onder ons weten waarschijnlijk helemaal niet om wie het gaat. De regering heeft ze aan de duisternis ontrukt om ze daar door ons in terug te laten stoten.’

(Onrust onder de comitéleden)

‘We zouden onszelf wijs kunnen maken dat de regering ons voorliegt. Dat ze gebruik maakt van een truc. Dat de honderdvijftien allang dood zijn, en dat ze dreigt met de terechtstelling van schimmen.’

(Hernieuwde onrust.)

‘Maar bewijzen kunnen we dat niet. Laten we dus aannemen dat de honderdvijftien nog in leven zijn.’

(Bijval.)

‘Kameraden! Jullie zouden graag bereid zijn honderd taken van de gekerkerden over te nemen, omdat zij ze niet meer kunnen uitvoeren. Jullie zouden voor hun kinderen zorgen. Jullie zouden hun schulden aflossen.’

(Bijval.)

‘Neem dan ook van ze over wat ze zelf verplicht zouden zijn te doen, als ze de vrijheid hadden daartoe te besluiten.’

(Zwijgen.)

‘Kameraden! Wie zichzelf opoffert doet dat niet omdat hij de verantwoordelijkheid op zich kan nemen, maar omdat hij het voor juist houdt. En omdat hij de zaak waardevoller acht dan zichzelf. Wij moeten leren om op grond van hetzelfde inzicht ook anderen prijs te geven. Indien jullie jezelf prijsgeven omdat jullie vervangbaar zijn,

[p. 58]

moeten jullie ook kunnen prijsgeven wie door jullie vervangen kunnen worden. Offer jullie naasten op zoals jullie jezelf opofferen.’

(Zwijgen.)

‘Maar hier, wie moet hier vervangen worden? Niemand. De mannen die wij voor de zaak prijs te geven hebben - hoe groot ook hun kwaliteiten zijn - tellen niet meer. Ze hebben zichzelf opgeofferd. Dertig jaar geleden. Zij zitten in het donker. Zij zijn als dood. Als we hen prijsgeven, bevestigen we slechts wat ze zelf gedaan hebben. En als ze sterven, vallen ze uit het donker in het donker.’

(Op Lo's redevoering volgt een langdurig zwijgen. Enkele kameraden melden zich om het woord te voeren, maar als ze worden opgeroepen, zien ze ervan af.)

‘Ik ken jullie kwelling. En die deel ik. Maar ik leg me er niet bij neer. Als jullie de gevangenen niet opofferen, dan offeren jullie die duizenden op die gered moeten worden door de al zolang en grondig voorbereide slag tegen de regering. Iets niet doen is ook een doen. Kies wie jullie liever opofferen.’

(Langzaam, en onder algemeen zwijgen wordt het voorstel van Lo om de oude kameraden prijs te geven aangenomen.)

‘Ons recht om ze prijs te geven is ons nu duidelijk. Maar welke innerlijke weerstand moesten wij - en ik beken: ook ik - niet overwinnen voor we bereid waren het argument als juist te erkennen? Het is onmogelijk om, in de weinige dagen die ons scheiden van de beslissende actie, de rechtvaardiging van dit prijsgeven te verduidelijken voor onze duizenden kameraden en aanhangers. Maar de regering zou het offer dat wij brengen maximaal uitbuiten. Ze zou een stortvloed van vlugschriften verspreiden: “Zo zijn jullie leiders dus. Zo bewijzen ze hun trouw. Bekijk ze eens goed. Hun principes zijn hun heiliger dan het leven van degenen die voor jullie leden,” enzovoort. Zo zou het heten in hun vlugschriften.’

(Bijval.)

‘Daarom moeten wij de schijn wekken dat de gevangenen zichzelf prijsgegeven hebben. We moeten dus beweren een door gevangenen ondertekende geheime boodschap in handen te hebben. Die boodschap zou moeten luiden: ‘WIJ KENNEN DE VOORWAARDEN VAN DE REGERING. ONS LEVEN HEEFT GEEN WAARDE. WIJ WILLEN STAKING.’

(Onrust.)

‘Ik ken jullie kwelling. En die deel ik. Maar ik leg me er niet bij neer. Duizenden die nog een leven voor zich hebben, wachten op jullie teken. En ze zijn bereid te volgen. Als jullie uit afschuw van de leugen

[p. 59]

van jullie actie afzien, liegen jullie tegen degenen die jullie een belofte hebben gedaan. Iets niet doen is ook een doen, Kies welke leugen je liever is.’

(Na deze woorden wordt de tweede motie zwijgend, maar met algemene stemmen aangenomen. De geheime boodschap wordt opgesteld en door Lo - met de eerste de beste naam die we op de lijst van gevangenen vinden - ondertekend. De naam luidt Kuru. Het comité gaat zwijgend uiteen.)

OFFICIËLE BEKENDMAKING
VAN DE MOLUSSISCHE REGERING

‘... De voor de geheime boodschap verantwoordelijke gedetineerde Kuru is onmiddellijk aan een verhoor onderworpen. Hij heeft toegegeven de tekst: WIJ KENNEN DE VOORWAARDEN VAN DE REGERING. ONS LEVEN HEEFT GEEN WAARDE. WIJ WILLEN STAKING te hebben opgesteld. Deze boodschap zou slechts een van de vele zijn. Op de mededeling dat zijn handelwijze 114 van zijn kameraden de dood in had gestuurd, reageerde hij gevoelloos. “Ieder van hen,” antwoordde hij, “zou de boodschap ook naar buiten gesmokkeld hebben als hij de mogelijkheid had gehad.”

Na het verhoor werd Kuru eveneens terechtgesteld.’

LAATSTE PREREVOLUTIONAIRE NOTULEN
VAN HET VRIJHEIDSCOMITÉ

Lo: ‘Kameraden, jullie hebben gelezen wat kameraad Kuru voor ons gedaan heeft. De last die wij hem oplegden, heeft hij op zich genomen; de ondertekening die wij vervalsten, heeft hij als de zijne erkend; de leugen die wij logen, heeft hij in waarheid veranderd. Het bedrog is goedgemaakt. Laten we opstaan ter ere van onze dode kameraad Kuru. En ter ere van de honderdenveertien, die hetzelfde gedaan zouden hebben.’

(De kameraden staan op.)

‘Kameraden, kameraad Kuru heeft de algemene staking uitgeroepen. Voorwaarts.’

De Nederlandse vertaling van Die molussiche Katakombe verschijnt eind van dit jaar bij uitgeverij Lemniscaat onder de titel De catacombe van Molussië.