Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 2003 (nrs. 101-104)

[p. 175]

Bernlef
Gedichten uit Kiezel en Traan

Hij knipt gaten in zijn zakken
trekt rafels uit zijn pijpen
zo krijgt hij greep en weet hij zeker
wat hij heeft: een broek, een jas

Pas als hij voelt hoe alles slijt
bij iedere aanraking verder verloren gaat
kijkt hij blijmoedig om zich heen.

In de verte trekken bekeerlingen
naar de berg van de benevelde rede
zij dragen het bruine en zwarte boetekleed
bol van zonden naar het eind van de eeuw
waar de verlossing gloort van al het aardse
alle winkelhaken, afgerukte knopen, kogelgaten.

Net als zij voelt hij zich verlaten
maar vastberaden blijft hij staan
met beide benen op de kale grond en koestert
tussen sterk vervuilde handen
het kapotte kopje, het verlaten vogelnest
zo op de tast zoekt hij zijn weg

En zo ook zal hij sterven, ver van de berg
zijn handen niet in gebed maar
midden in een handeling afgebroken
tot aan zijn laatste ademtocht trouw
aan wat hij zag, aan wat hij voelde.

[p. 176]

Het laatste woord

 

Wantrouwen in grote woorden

 

in kleine woorden, voegwoorden

 

tussenwerpsels, in het laatste woord

 

dat iedereen wil en niemand krijgt.

 

 

 

Een totale gespreksstop

 

met strenge straffen

 

tong uitrukken wel het minste.

 

 

 

Het paard langs de spoorbaan

 

staart de sneltreinen na

 

het gras wacht op de vallende nacht

 

de steen koestert zich in het lage licht.

 

 

 

‘Waarom hebt u mij verlaten?’

 

 

 

Wat een lachwekkende klacht!

[p. 177]

Grote onbekende

 

Ik zat terzijde van het landschap waarin zij liep

 

in het midden een brede rivier

 

die nauwelijks leek te bewegen

 

 

 

Zij struinde door ritselend riet, over graspollen

 

die straks onder water zullen staan,

 

met haar rug naar mij toe liep zij

 

steeds verder van mij vandaan

 

 

 

Ik zat terzijde van het landschap

 

als de vreemdeling op de vakantiefoto

 

die later alle betekenis tot zich trekt

 

 

 

(Er valt niets te zien dan deze onbekende)

 

 

 

Zij loopt met haar rug naar mij toe

 

steeds verder van mij vandaan

 

 

 

Er wordt beweerd dat de rivier stilstaat

 

er wordt beweerd dat de rivier stroomt

 

 

 

(Er valt op den duur niets te zien dan deze grote onbekende)

[p. 178]

Schaduwtheater

 

De wijze die zei dat van

 

alle schilderijen ooit gemaakt

 

maar een klein deel bleef bewaard

 

dat het werkelijk genie schuilgaat

 

in wat voorgoed is zoekgeraakt.

 

 

 

Zo met alles.

 

De doden, de gebeurtenissen

 

die niemand onthield of net niet

 

aan de oppervlakte kwamen,

 

zij vormen ons schaduwtheater.

[p. 179]

Ghostnote

 

Wat het fruitvliegje ziet?

 

Vrijwel niets of alles

 

wat voor een fruitvliegje van belang is,

 

zo weinig dat het voor ons onzichtbaar is

 

 

 

Het koerst door de kamer

 

zoals wij door de ruimte

 

van hot naar her, schijnbaar zonder doel

 

 

 

Wij horen niets

 

toch maakt ook het fruitvliegje geluid

 

 

 

Oneindig versterkt zou het klinken

 

als een noot door de voorgaande opgeroepen

 

maar slechts in gedachte gehoord.

[p. 180]

Blinddruk

 

Stemmen die wilden klinken

 

maar in stilte steken bleven

 

 

 

Dooierloos ei

 

onverpopte vlinder

 

 

 

De gedroomde aanzet tot het begin

 

van een eerste aarzelende zin

 

 

 

Maar de lippen alweer gesloten

 

dooft het denken

 

 

 

Onbegonnen werk licht op.