|
| |
| |
| |
Maarten Asscher
Gelukwens bij een benoeming
Laat me je om te beginnen van harte feliciteren met je benoeming. Al voordat mij
het officiële bericht ervan bereikte, was het mij bekend dat jij een zeer goede
kans maakte, en het verheugt me dat je deze positie nu daadwerkelijk gaat
bekleden. Het is een prachtige stap die je hiermee zet, en bovendien een stap
die - mits gevolgd door de juiste vervolgstappen - een weg naar de absolute top
voor je openstelt. Waar het nu op aankomt is om vanaf heden in je gedragingen
slechts die top voor ogen te houden en jezelf geen zijstappen of omwegen meer
toe te staan. Het lijkt misschien alsof je vanaf nu een hele toekomst tegemoet
gaat, maar de waarheid is dat die toekomst al begonnen is. Dat degenen die jouw
verdere leven meebepalen je vanaf vandaag extra op de proef zullen stellen, al
was het maar omdat niet weinigen van hen liever zelf op jouw plek zouden zijn
terechtgekomen.
Je bent misschien vergeten dat wij enkele jaren geleden al eens contact met
elkaar hadden, en dat ik je bij die gelegenheid een voorstel deed waar je toen
niet op kon ingaan. Nu neem ik graag nogmaals de gelegenheid te baat je mijn
diensten aan te bieden. Als blijk van mijn welwillendheid wil ik je om te
beginnen enige wenken meegeven die je op je toekomstige weg van dienst zullen
kunnen zijn. Als je die trouw navolgt, zullen wij daar beiden veel plezier van
kunnen hebben. Ik heb ze ondergebracht in tien punten, zodat je ze des te
gemakkelijker kunt onthouden, temidden van de vele verplichtingen en
verantwoordelijkheden die vanaf heden op je schouders rusten.
| |
Een: Leer te zwijgen
Je bent een intelligent en welbespraakt persoon, die over alles een mening
heeft en die mening ook het liefst direct uitspreekt. Beteugel jezelf
daarin. Dwing jezelf om je oordeel over zaken en mensen voor je te houden.
Niet omdat je oordeel niet waardevol zou zijn, nee juist omdát je oordeel
waardevol is. Het is dus onverstandig om dat waardevolle oordeel zomaar
prijs te geven. Peil eerst wat anderen vinden, laat ze hun onzekerheid
tonen, laat ze gissen naar wat jij ervan vindt. Voel je in gesprekken, ook
in gesprekken á deux, niet zo snel geroepen om een | |
| |
stilte te verbreken. Zorg dat de ander zich ongemakkelijk gaat
voelen, maar leer om zelf te blijven zwijgen. Stel eventueel nog enkele open
geformuleerde vragen, dat wil zeggen vragen die niet met een enkel ‘nee’ of
‘ja’ kunnen worden beantwoord. Op een gegeven moment zal het probleem
zichzelf zo aan je presenteren dat je het kunt laten oplossen. Of het
probleem blijkt niet goed oplosbaar, en dan zorg je ervoor dat je
gesprekspartners het probleem zelf weer mee naar buiten nemen, in de
wetenschap dat het hun eigen verantwoordelijkheid is en blijft om het uit de
wereld te helpen.
| |
Twee: Wees onvoorspelbaar
Wees constant in je onvoorspelbaarheid en zorg dat mensen, ook je getrouwen,
altijd onzeker zijn over wat ze precies van je kunnen verwachten.
Onvoorspelbaarheid zorgt ervoor dat de mensen in je omgeving waakzaam
blijven en opletten of je tevreden over ze bent. Het is bovendien een
garantie dat je altijd op de hoogte gehouden zult worden van belangrijke
zaken en ontwikkelingen, aangezien mensen immers niet willen riskeren dat
jij hun gedrag of hun wijze van behandeling plotseling zult afkeuren. Als je
gedrag te voorspelbaar is en als je niet af en toe in besloten kring iemand
afsnauwt, dan riskeer je dat je op een zijspoor terechtkomt, dat men ophoudt
om je te informeren of om je toestemming voor dingen te vragen, omdat men er
te gemakkelijk van uitgaat dat je er wel mee akkoord zult zijn. Vergeet
nooit dat het toppunt van onvoorspelbaarheid het orakel is, en een orakel
spreekt uitsluitend in machtswoorden. Voor die machtswoorden wordt het
orakel nooit verantwoordelijk gehouden, omdat het anderen zijn die op basis
van het gesproken machtswoord aan de gang gaan.
| |
Drie: Communiceer in het openbaar eenvoudig en direct
Zo goed als het in besloten sfeer verstandig is om niet te veel te spreken,
en al helemaal niet in ondubbelzinnigheid, zo dien je in het openbaar je
woorden juist zo helder en eenduidig mogelijk te kiezen. Stel je je gehoor
altijd voor als soldaten, die precies moeten weten wat ze moeten doen. Houd
je woorden eenvoudig en direct. Geef geen ingewikkelde uitleg. Als je iets
nader wilt toelichten, gebruik dan simpele vergelijkingen, bij voorkeur
ontleend aan de seizoenen of de zeevaart. Verwijzingen die iedereen kan
begrijpen, zodat men het idee heeft dat jij de taal van de mensen spreekt en
goed weet hoe het in het gewone leven van alledag toegaat. Maar vervul je
woorden wel altijd van een vurige gedrevenheid en zorg dat in alles wat je
in het openbaar zegt een duidelijke urgentie meeklinkt. Je woorden moeten
altijd tot daden oproepen en die daden dienen nu ter hand
te worden genomen, niet pas morgen of overmorgen.
| |
| |
| |
Vier: Zorg voor een permanente sfeer van verandering
Ieder verband van mensen, of het nu een organisatie is of een hele
samenleving, heeft de neiging om zich te richten op zijn eigen veiligheid,
zijn eigen onbedreigde voortbestaan. Dat kweekt een passieve mentaliteit,
die jij permanent moet zien te doorbreken. Mensen houden niet van
verandering, en wanneer jij je dus als hun leider wilt opstellen, moet je
continu wijzen op de noodzaak tot verandering. Maak van die noodzaak tot
verandering je belangrijkste programma, en geef dat programma een herkenbare
naam en een doelstelling die zo algemeen is geformuleerd dat er aan die
benodigde verandering nooit een eind zal komen. Zorg wel dat in het door jou
gepropageerde veranderingsprogramma juist voldoende aantrekkelijke punten
zitten, die mensen voor dat programma gemotiveerd houdt. Dat geeft je de
mogelijkheid om steeds weer een beroep op mensen te doen om ter wille van de
noodzakelijke verandering iets te doen of na te laten waar ze uit zichzelf
eigenlijk geen trek in hebben, maar waarvan jij wil dat het gebeurt.
| |
Vijf: Benadruk een gezamenlijke identiteit
Je krijgt mensen alleen definitief aan jouw kant, wanneer ze het gevoel
hebben dat dat ook hun kant is. Benadruk dus vanaf het begin dat jullie
eigenlijk allemaal één grote familie zijn, verbonden door een verwantschap
van belangen, achtergronden en doelstellingen. Maak die verwantschap niet
alleen materieel - materiële prikkels zijn als de sporen die je aan een
paard geeft, ze duren maar een paar meter - maar benadruk steeds de
bijzondere gemeenschappelijkheid, de onvervreemdbare band die jouw
mensen.als één hechte eenheid met elkaar verbindt. Zorg dat je voor die
eenheid voldoende symbolen ontwikkelt, waarin jouw mensen zichzelf en dus
ook gaandeweg elkaar herkennen. Symbolen die ze steeds sterker met jouw
persoon zullen identificeren. Jij wordt dan bij uitstek zelf de
verpersoonlijking van hun onderlinge gezamenlijkheid en trouw.
| |
Zes: Presenteer ieder standpunt als onderdeel van een visionaire
beweging
Wees heel zuinig met je standpunten en nog zuiniger met je beslissingen. maar
als je zeker genoeg bent van je zaak en met je oordeel of aanwijzingen naar
buiten treedt, zorg dan dat je standpunten en instructies direct herkend
worden als onderdeel van de grotere visie waar jij de pleitbezorger van
bent. Vermijd dat mensen het gevoel krijgen dat ze iets moeten doen dat ze
niet goed kunnen plaatsen, iets dat los staat van het grotere programma waar
jij voor staat. De visie waar je telkens op hamert - liefst in eenvoudig te
onthouden woorden of leuzen - moet | |
| |
het effect hebben van een
beweging, een beweging waar mensen bij willen horen. Die beweging verschaft
mensen een collectieve identiteit, iets waar mensen - ongeacht of ze het
zich bewust zijn - nu eenmaal allen behoefte aan hebben.
| |
Zeven: Beperk zoveel mogelijk je afhankelijkheid
Geen enkele positie is onafhankelijk. Dat heb je misschien gemerkt aan de
manier waarop je nu je benoeming in de wacht hebt gesleept. Of denk je soms
dat je het in je eentje ook wel had gered? Ik verzeker je dat dat een
misvatting is en je zult daar snel genoeg achterkomen. Maar waar je voor
moet zorgen is dat je je afhankelijkheid uitsluitend betrekt op de paar
mensen die jou werkelijk in je nieuw verworven positie zullen kunnen
beschermen. Tegenover alle andere mensen moet je zoveel als je kunt je
onafhankelijkheid tonen, ook als teken van je integriteit. Weet dat iedere
afhankelijkheid een risico vormt en beperk je afhankelijkheden dus tot de
strikt noodzakelijke. Het beste is, maar ook het moeilijkste, wanneer je
weet te bereiken dat de mensen van wie jij afhankelijk bent ook - desnoods
op een heel ander vlak - weer afhankelijk zijn van jou.
| |
Acht: Verhef jezelf door complimenten aan anderen
Zorg ervoor dat je jezelf nooit prijst; dat is een teken van zwakte en
onzekerheid, alsof er een misverstand over je kwaliteiten mogelijk zou zijn.
Creëer echter wel voortdurend situaties waarin anderen jou lof toezwaaien.
En schep geregeld publieke gelegenheden waarbij je anderen complimenten
maakt. Daarmee druk je jezelf als het ware omhoog. Daarmee verduurzaam je je
machtspositie veel beter dan wanneer je zou trachten je op te trekken aan
hen die (nog) boven je gesteld zijn. Dat is een veel onzekerder zaak, omdat
je nooit weet hoe stevig de lijnen zijn waar je dan aan trekt. Door
regelmatig complimenten te geven (in het openbaar, niet in beslotenheid)
versterk je bovendien de aanhankelijkheid die mensen ten opzichte van jou
ervaren, want niets is zo verslavend als waardering. Dus zullen de mensen in
je nabijheid steeds in een onderlinge competitie verwikkeld blijven teneinde
jouw waardering deelachtig te worden.
| |
Negen: Cultiveer een vijandbeeld
Hoe consequent je ook probeert om jouw mensen in gezamenlijkheid achter jouw
doelstellingen te krijgen, het zal je niet lukken wanneer je ze niet ook
iets geeft om zich tegen af te zetten. Dat kan een reële bedreiging van
buitenaf zijn, een rivaal die het op jullie gemeenschappelijke succes of
welzijn gemunt heeft. Het kan ook in overdrachtelijke | |
| |
zin de
mislukking zijn van de doelen die jij voor allen hebt geformuleerd, een
mislukking die grote en desastreuze gevolgen zou hebben. Een gevoel van
geborgenheid en saamhorigheid kan niet bestaan zonder dat mensen
tegelijkertijd ook nog een zekere ongerustheid voelen. Zorg dat die
ongerustheid niet dooft, maar wakker hem af en toe aan, zodat ze naar jou
zullen blijven kijken als degene die het gevaar voor hen in de gaten houdt
en die ze daar bescherming tegen biedt.
| |
Tien: Creëer een zichtbaar persoonlijk kenmerk
Denk niet dat je ermee kunt volstaan je positie langs bovenstaande lijnen te
handhaven, en dat dan alles vanzelf in orde komt. Mensen geloven niet in
gezag dat zich louter functioneel aan hen vertoont, zij willen geloven in en
werken voor een mens van vlees en bloed. Een mens die schijnbaar is als zij,
maar die toch onmiddellijk herkenbaar is als degeen aan wie ze gewend zijn
te gehoorzamen en wiens visionaire kwaliteiten ze willen dienen. Creëer om
die reden in je persoonlijke verschijning een zichtbaar aspect dat direct
herkenning oproept en dat jou onverwisselbaar verbindt met de positie die je
bekleedt. Vertoon jezelf bijvoorbeeld altijd in dezelfde soort kleding,
zoals een bepaald opvallend type kostuum of uniform. Vermijdt markante
veranderingen in je uiterlijk of haardracht. Die kunnen je herkenbaarheid en
daarmee je gezag aantasten, en wekken de indruk dat je niet content bent met
je eigen persoonlijkheid.
Mijn beste, er zijn nog heel veel meer aanbevelingen te formuleren, die je
van pas zouden kunnen komen, maar ik wil het op dit moment bij deze eerste
tien wenken laten. Als je ze zorgvuldig uit het hoofd leert en dagelijks
toepast, dan zul je in je nieuwe rol een glanzende toekomst tegemoet gaan.
Als je mijn raadgevingen echter in de wind slaat, zal het net zo met je
vergaan als je voorganger. Daar had ik aanvankelijk ook hoge verwachtingen
van, maar tot mijn spijt bleek hij de afspraken die ik met hem had gemaakt
op een gegeven moment zogenaamd vergeten te zijn. Vandaar dat ik geen andere
keus had dan om ervoor te zorgen dat hij zijn functie moest neerleggen. Ik
vertrouw erop dat jij het in alle opzichten beter zult doen en ik zie met
veel genoegen uit naar onze toekomstige samenwerking. Over wat ik als
tegenprestatie precies van jou verwacht, kom ik op het juiste moment graag
met je te spreken. Voor nu wens ik je nogmaals heel veel succes toe op je
nieuwe post, en ik teken,
met zeer persoonlijke groet,
Je Slechte Geweten.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd