Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 2001 (nrs. 93-96)

[p. 31]

Georges Perec
Kleber Chrome

Wat zijn appels? Waarom appels? Wat is het bestaansrecht van de appelboom? We weten best dat de appelboom meestentijds zeker is van zijn bestaansrecht, en dat het nutteloos, zoniet gevaarlijk is om je af te vragen wat de geldigheid, de relevantie is van je bestaan en je functioneren. Maar toch, vroeg of laat, komt er een moment waarop dat wat gewoonlijk zekerheid genoemd wordt niet meer werkt, en het niet meer voldoende is te lopen om te bewijzen dat beweging bestaat of te ademen om te leven. Vanaf dat moment wordt alles tot vraag, maar een vraag zonder antwoord: zodra het vragen begonnen is, lijkt het alleen nog maar een vernietigende uitwerking te hebben: op zoek naar de waarheid, het bewijs, komt de vragensteller alleen maar twijfel tegen. En trouwens, hoe moet je vragen stellen wanneer zelfs het ik dat vragen stelt niet meer helemaal zeker is van zijn bestaan?

Als de verkeerde drenkeling die wordt teruggevonden, als de verkeerde vermiste die als spion wordt gezocht door inlichtingendiensten die hun tijd voornamelijk besteden aan pogingen om enkel maar de realiteit te bewijzen van zijn identiteit (die toch sterk gedocumenteerd is, want we beschikken over een uittreksel uit de burgerlijke stand, een uittreksel uit het strafregister, een signalement, verslagen van afgeluisterde telefoongesprekken, het verslag van een huiszoeking en diverse getuigenissen van personen die als betrouwbaar bekend staan, bijvoorbeeld een kapper, een belastingontvanger, een ober), als de verkeerde journalist die onder pseudoniem artikelen heeft geschreven die later worden toegeschreven aan zijn patroniem, lijkt Kleber Chrome, ondanks de metalig-militaire, wat al te geruststellende klank van zijn naam, goede redenen te hebben om zich vragen te stellen, om de waarheid van zijn bestaan op de proef te stellen: een fascinerende onderneming, maar vaak teleurstellend: de sporenuitwisser, de rechtzager van herinneringen, de geschriftenzifter (dat zijn een paar van de bijnamen waarmee het personage zich tooit) kan nog zoveel vallen opzetten, kan alle mogelijke benaderingen proberen en zoveel omwegen en bedrieglijke voorwendsels gebruiken als hij wil, meestal boekt hij slechts een zo mager resultaat dat het hem soms potsierlijk maakt, niet door gebrek

[p. 32]

aan scherpzinnigheid of intelligentie, maar omdat het terrein waarop hij zich beweegt geen enkel houvast biedt: het lijkt er sterk op dat de oplossingen niet kloppen, dat de sleutels geen enkele deur openen. Met een vasthoudendheid die een zekere methodiek niet uitsluit, probeert Kleber Chrome niettemin zijn onderneming te volbrengen, maar hoe hij ook worstelt met zijn herinneringen, met de stad, met de tijd, met de ruimte, met de vriendschap, de liefde, het lijden, zelfs met de literatuur, hij draait slechts in kringetjes rond; alleen de dood lijkt uiteindelijk die vereiste limiet te vormen, op basis waarvan het leven zijn vanzelfsprekende karakter zal hervinden.

Het boek is het spoor van deze vruchteloze speurtocht, waarin dat parcours van het schrijven op zoek naar de eigen waarheid tussen de regels doorschemert: een spel met zulke simpele regels, maar niets is zo hopeloos gecompliceerd als het spelen van een partij.

vertaling: piet meeuse