Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1997 (nrs. 77-80)

[p. 67]

Kees Nieuwenhuijzen
Noot

Kaalhoofdigheid

Noot bekeek zichzelf langdurig kritisch in de spiegel van de openbare toiletruimte en keek daarna naar de haren die in de kam waren achtergebleven. Toen haalde hij opnieuw de kam door zijn haar en zette de haren weer terug op hun plaats.

Tevreden stak hij de schone kam in zijn binnenzak. Wreef met de handdoek zijn handen nat, draaide de kraan open, liet het water uit de afvoerbak langs zijn handen de kraan in stromen en draaide hem met droge handen dicht. Hierna liep hij achterwaarts de w.c. binnen en sloot de deur.

Nadat hij het licht had aangeknipt draaide hij zich om. In de toiletpot welde water op, verdween in de stortbak en liet te midden van besmeurd papier een keurig gedraaide drol achter. Na doorgetrokken te hebben knoopte hij zijn broek los, liet hem zakken, ging zitten en veegde het besmeurde papier schoon aan zijn gat om het daarna aan de rol te hechten. Vervolgens produceerde hij een licht, nauwelijks hoorbaar slurpend geluid. Na even gezeten te hebben ging hij staan, hees zijn broek op, knoopte hem dicht en verliet - enigszins bezwaard - het brandschone toilet. Achteruitlopend bereikte hij het terras en juist toen hij wilde gaan zitten stootte hij bijna het glas uit de hand van de man die aan het tafeltje naast hem zat.

Meneer, zei de man woedend, u lijkt wel gek! U loopt maar als een idioot achteruit over het terras, u botst tegen tafels op, struikelt over de drempel; wat bezielt u in godsnaam?

Noot verontschuldigde zich op alle mogelijke manieren. Hij stelde zich aan de man voor, bood een nieuw glas aan, zei dat hij het zo niet bedoeld had. Dat dit wel het laatste was wat hem voor ogen stond, maar ja dat iedereen zo z'n eigenaardigheden had. Maar dat het toch niet zo mocht zijn dat hij iemand tot last was. Zeker niet zo'n buitengewoon vriendelijke, wellevende man als meneer overduidelijk was. Nogmaals duizend excuses en laten wij het toch afdrinken. Jazeker, gezamenlijk het glas heffen op de gezondheid van meneer. Ober - ober! Een nieuw glas voor mijn voortreffelijke buurman en brengt u mij ook nog een schoon glas - jazeker.

[p. 68]

Als de ober de glazen heeft gebracht heft de buurman het zijne en zegt; Proost Toon!

Stroop! zegt Noot, spuugt voorzichtig in zijn glas, houdt het tegen het licht, ruikt er aan en braakt dan in twee golven zijn glas half vol. Trefzeker zet hij het op tafel terug.

De laatste sigaret

Toen Noot het vuur in zijn peuk wreef door hem door de asbak te halen moest hij erkennen dat het hem niet meegevallen was. Hij wist dat het moeilijk zou worden. Iedereen had hem gewaarschuwd. Wilskracht daar kwam het op aan. Maar hij had het zich heilig voorgenomen: dit zou onherroepelijk zijn laatste zijn.

Zo ontspannen mogelijk zoog hij de rook die om zijn hoofd kringelde naar binnen en perste die in het peukje dat hij uit de asbak had opgevist. Fel lichtte het puntje op terwijl het eindje sigaret een paar milimeter groeide en de askegel verdween.

Weer bood een van de mannen aan de bar hem een drankje aan, Weer bedankte hij beleefd doch kordaat. Pas als het volbracht was, als hij het gehaald had, als hij er echt van af was. Dan - als beloning - wie weet - een borreltje. Maar nu: geen drank.

Opnieuw zoog hij wat rook naar binnen, bracht de peuk naar zijn mond en blies er de rook in. Beetje bij beetje groeide de sigaret. Hij zette wat as uit de asbak vast aan het gloeiende uiteinde. Het bijbehorende gevoel van tevredenheid overviel hem bijna.

Zo ging het een tijdje door: rook uit de ruimte inademen, goed in de sigaret uitademen, as aantikken om die tabak te laten worden. Het eindje groeide gestadig tot het een vrijwel complete sigaret was.

Noot pakte een afgebrande lucifer uit de asbak die hij aanzoog tot hij brandde en hield die bij de sigaret, die hij krachtig aanblies tot hij uit was. De brandende lucifer doofde hij door hem langs het strijkvlak van een luciferdoosje te halen waar hij hem vervolgens in opborg. Het doosje verdween in Noots broekzak waar hij nu een pakje sigaretten uit opdiepte.

Noot haalde de sigaret tussen zijn lippen vandaan, stak hem bij de negentien andere in het pakje, sloot het en ritste met zijn duimnagel de banderol dicht.

Noot bleef even stil zitten, keek naar het pakje sigaretten in zijn hand. Haalde diep adem, stond op en liep - deze keer zonder ongelukken - achterwaarts naar de automaat in de hoek van het café. Draaide zich om, concentreerde zich, opende de schuif, deponeerde daar het pakje, sloot de schuif, drukte op de knop en trok de guldens uit de sleuf, legde het geld op de tap en zei: Teuntje!

[p. 69]

Volmaakt

De huiskamer zat vol. Vol met vrienden, kennissen en familie. Ze waren uitgenodigd om de vakantiefilms van het afgelopen jaar te komen bekijken.

De meeste bezoekers stonden zelf op de films. Alle gelegenheid dus om herinneringen op te halen aan de ‘onbezorgde vakantietijd’. Een genoegelijke avond leek verzekerd. Maar op de een of andere manier wilde de stemming er niet inkomen. Als er een filmpje was gedraaid en het licht werd aangeknipt om de film terug te spoelem en een volgende in te leggen, bleef de vrolijke conversatie die zich ontspon een beetje geforceerd. Natuurlijk sprak men over de voorbije vakantie, het gezamenlijke plezier, het wisselende weer, enzovoorts. Maar het was maar een flauwe afspiegeling van het plezier wat men toen had gehad.

Misschien kwam het doordat wat men zag niet echt overeenkwam met de eigen herinneringen? Die herinneringen waren leuker of beter: levendiger. Eigenlijk levensechter dan de getoonde filmbeelden. Misschien drukte dat de stemming?

De gastheer, tevens de operateur, voelde dat er iets moest gebeuren, wilde de avond nog een beetje slagen. Iets aardigs, iets onverwachts. En zo kwam hij ertoe - bijna aan het eind van zijn laatste film - de terugspoelknop om te zetten. Daar sprong oom Gijs hup uit het water zo de springplank op. Holde tante Zus met aan de lijn haar keeshondje achteruit de trappen op het hotel binnen (ook de snelheidsknop stond op full-speed) en vlogen de tennisballen keurig over het net terug op Wims racket. Dat was lachen! Toen de film aan zijn eind was of eigenlijk aan zijn begin en het licht aanging was de stemming weer als vanouds - gezellig. Het was weer één grote vriendenkring.

Alleen die man in de hoek, die daar nu wat stilletjes op zijn stoel zit, zijn mond vertrokken tot een lach, zijn ogen vochtig glinsterend en zijn wangen nog maar net droog. Dat is Noot, u kent hem wel.