Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1997 (nrs. 77-80)

[p. 165]

Guy Commerman
Drie inleidende voorbereidingen op onvermijdelijk verdwijnen

I

Een zwarte jutezak met twee touwen over de schouder
en klepperend in blokken gevuld met volksgazetten,
rode handjes wannblazend, volgde ik de trage tred
van opa in grijze moddersneeuw op spoorwegpad.

De machinist op rust scharrelde vierklauwens tussen
de afgedankte cokes en wat nog stookbaar was
verdween in de zwarte jutezak, kachelklaar
en hartverwarmend voor een avond winters kaarten.

Na de aardappelen met haring en rode bessen
als uitzonderlijk dessert, het dagelijks slapengaan
samen met oma en opa in hetzelfde oorlogsbed,
pispot op de kamer, zurige stank van oude lijven.

Een stoomtrein razend door mijn wakker waken;
mijn kleine, warme adem klevend aan de grijze sprei.

En kinderdromen opgeborgen in de zwarte jutezak.

[p. 166]

II

Allebei ruggelings in het ovenhete zomerzand
de ogen in de jachtige wolken verdwaald:
slagschepen, dolle draken, afweergeschut,
legers paddestoelen, gescheurde zakdoeken,
alles en iedereen dreven roekeloos voorbij.

Stille hitte van ons hemelbed, zachte zon,
wind zonder haast, een boodschappende ooievaar:
het zeer kleine landschap van opa's vlucht
in elke gestolen dag die zijn sterven aankondigde.

Onze geheime diefstal op de domme dood
van een uitgesleten man die me leerde kijken:
hoe braambessen groeien, hoe grassen fluisteren,
hoe de koekoek braakt, hoe genadeloos water vloeit.

Elke dag dezelfde trage terugweg naar zijn huis
waar de erosie van gefeilde liefde zieltoogde.

Elke stap dichter bij een afscheid dat hij wist.

[p. 167]

III

Een kleine hersenbloeding zonder heel veel erg:
hij zat op zijn aftandse stoel op het achterkoertje
nog net niet in de tuin, want zon was schadelijk;
onbeweeglijk, verstard starend, spaarzaam tranend,
niet wetend of hij nog leefde, een stil standbeeld,
onherroepelijk verloren voor mijn zachte aandacht,
mijn hand op zijn koude hand die weigerde.

De poes maakte een ommetje, de haren opwaarts
op de hoge schuwe rug, naar het rubarberbos.
Ze keek nog even om, een blik vol verachting
voor ons samenzijn, miauwde niet, verdween.

Moeder aan het keukenraam: ik zag genadig
dat ze zich herkende in dit scherpe lichtbeeld
van ons aller einde, glimlach voor een dodenmasker.