Stephen Watson
De Engelstalige Zuidafrikaanse dichter Stephen Watson publiceerde in zijn bundel Return of the Moon (1991) gedichten die gebaseerd zijn op verhalen van de /Xam, in Nederland beter bekend als ‘Bosjesmannen’.
De /Xam waren aan het einde van de negentiende eeuw vrijwel uitgestorven - waarbij ‘uitgestorven’ natuurlijk een eufemisme is voor uitgemoord. ‘Verjaagd van het land waardoor ze eeuwenlang hadden rondgetrokken als jagers en verzamelaars, als wilde beesten achtervolgd door de blanke kolonisten, zo ongeveer als ongedierte beschouwd door de zwarte stammen om hen heen, waren ze als slachtsoffers van genocide tegen het eind van de negentiende eeuw vrijwel uitgestorven,’ schrijft Stephen Watson in zijn inleiding.
Van hun cultuur zou niets zijn overgebleven zonder een Duitse linguïst, W.H. Bleek, die samen met zijn schoonzuster Lucy Lloyd in 138 aantekenboekjes gesprekken met drie overlevende /Xam vastlegde. Ze moesten daartoe eerst de ‘kliktaal’ van de /Xam leren en een fonetisch systeem ontwikkelen om de ‘klikken’ weer te geven (zoals de / voor Xam).
Stephen Watson gaf een aantal van de thema's uit de /Xam-overlevering vorm in de gedichten in Return of the Moon. In veel verhalen worden kennis en ervaring doorgegeven, zoals die nodig voor de leeuwenjacht en het vangen van het stekelvarken. Het ‘Lied van het gebroken koord’ weerspiegelt de schok van het dagende inzicht dat ‘de andere mensen’ (dwz. de blanken) de lange lijn van de geschiedenis van de /Xam zullen breken.
Stephen Watson publiceerde verder o.a. Poems 1977-1982, In This City, Cape Town Days en Presence of the Earth (gedichten), en Selected Essays 1980-1990.
W.v.T.
Auteursrechtelijk beschermd