omhaal, zonder woorden, door middel van een revolver, deed hij haar de doodschrik aan en hem de dood. Men zegt, eveneens, dat hij haar licht verwondde, opperhuids.
Jó Joaquim, neerstortenderwijs overrompeld, zag ervan af te geloven in het absurde en verkoos de rugligging, in pijnen, koudegolven, hittegolven, wellicht tranen, weergekeerd tot leem, tussen het onzegbare en het onuitsprekelijke. Hij kon zich haar niet voorstellen met ooit nog de voeten in alle drie de stijgbeugels; hij vervloekte zelfs zijn eigen zo geliefde vruchtmisbruik. Weerhield zich ervan haar te zien. Verbood zichzelf pseudopersonage te zijn, in een crisis van zo rode en zwarte spanuwijdte.
Zij - ver weg - steeds of in de hoogst mogelijke mate mooier, alreeds reeds genezen en gezond. Hij oefende zich in lijdzaamheid, in zijn gebrekkige emoties.
Terwijl, middelerwijl, de zaken tot rijpheid kwamen. Is elk einde onmogelijk? Vluchtige ongeluksvogel, of zoals het de Voorzienigheid behaagde, kwam de echtgenoot te overlijden, verdronken of aan de tyfus. De tijd is vernuftig.
Jó Joaquim vernam het meteen, in zijn franciscanaat, gepijnigd, maar reeds onder medicatie. En zo, dus, had hij een weerzien met zijn geliefde - zij fijngevoelig als een lepeltje suiker, lijm van lokspijs, de taaie betovering. In haar geloofde hij, in een mum van tijd en een eeuwigheid. En toen, plotseling, trouwden ze. Vreugdevol, zeker, tot vrolijk algemeen schandaal, hoe het ook zij.
Maar.
Komt het verfoeibare altijd onvoorzien? Of: de tijden volgen op elkaar en parafraseren elkaar. Hier volgde de opkomst der demonen.
Dit keer was het Jó Joaquim die haar aantrof, in het kwaadste uur: bedrogen en bedriegster. Hij doodde haar niet uit liefde, want hij was niet iemand om voor leeuw of tijger te spelen. Hij verstootte haar slechts, zichzelf aanroepend, als een onuitgegeven dichter en als mens. En zij vertrok en vluchtte, de vrouw, naar onbekende lotsbestemming.
En dit alles toegejuicht en afgekeurd door de mensen, in verdeeldheid. Door het gebeurde voelde Jó Joaquim zich historisch, bijna misdadig, recidivist. Treurig, want zo zwijgzaam. Zijn tranen stroomden achter haar aan, als witte mieren. Maar, in deze breuk van het schip, opnieuw geacht, een rustig man. Het hemd kan verloren gaan, maar niet haar wezen daarbinnen. De zijne was een weloverwogen liefde, bestand tegen wroeging. Hij wijdde zich aan zijn betering.
Meer.
In het verloop der tijd en in die tussentijd, ging Jó Joaquim zich merkbaar meer toeleggen op, met doelgerichte, progressieve passie.