Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1986 (nrs. 37-40)

[p. 48]

Hans Arp
Zeven gedichten
Vertaling: Peter Nijmeijer en Laurens Vancrevel

•

wee onze goede kaspar is dood.
wie zal nu het brandende vaandel in de wolkenstaart verbergen en ons

elke dag weer een zwarte hak zetten.

wie zal nu de koffiemolen draaien in het oervat.
wie zal nu de idyllische ree uit de versteende puntzak lokken.
wie zal nu de schepen paraplu's winduiers bijenhouders ozonspoelen

snuiten en de piramiden fileren.

wee ach wee onze goede kaspar is dood. god nog 'an toe kaspar is

dood.

de hooivissen snateren hartverscheurend van verdriet in de klokke-

schuren wanneer zijn voornaam wordt uitgesproken. daarom

zal ik voortaan alleen nog zijn achternaam zuchten kaspar kaspar

kaspar.

waarom heb je ons verlaten. welke gedaante heeft je mooie grote ziel

aangenomen. ben je een ster geworden of een ketting van water in een

hete wervelwind of een uier van zwart licht of een doorzichtige bak-

steen in de kreunende trommel van de rotsachtige inborst.

nu zijn onze kruinen en voetzolen uitgedroogd en liggen de feeën

halfverkoold op de brandstapel.

nu dreunt achter de zon de zwarte kegelbaan en is er niemand meer

om de kompassen en de wielen van de kruiwagens op te winden.

wie zal er nu met de fosforescerende rat aan de op blote voeten

staande eenzame tafel eten.

wie zal nu de sirocco-duivel verjagen wanneer hij de paarden probeert

te verlokken.

wie zal nu de monogrammen in de sterren verklaren.
zijn borstbeeld zal de schoorsteenmantels van alle waarlijk nobelen

[p. 49]

 

onder ons sieren al zal dat een schrale troost en snuiftabak zijn voor

 

zijn doodshoofd.

1920-1953 (pn)

[p. 50]

 

draagt de hoed een hoed

 

dan moet de hoed zich hoeden voor de hoed

 

hij groet u en vraagt naar de weg die naar de ogen leidt

 

de ogen spreken met elkaar als pitten op golven

 

ze willen uit de bomen trekken

 

voordat de vleugels bladeren voorstellen

 

het licht loopt de hele wereld af en aan

 

tussen de regels van de tijd

 

 

 

de ziel schreeuwt in haar harnas

 

de klauwen houden de wortels van het vuur vast

 

de vlammen dragen geen naam

 

iedere vlam heeft vijf vingers

 

de handen strelen de vleugels in de hemel

 

ze groeten u en vragen naar de weg die naar de lippen leidt

 

 

 

mijn naam is vuur

 

mijn naam is licht

 

mijn hoed zijn golven

 

ik groet de pitten de bomen de vleugels de klauwen

 

de pitten van de slangen zijn zijden woorden

 

zijden woorden lopen slechts voorlopig

 

als sprookjes zonder navels die hun wandelstok vergeten zijn

 

zonder stok geen borst

 

zonder borst geen tanden

 

haar om haar en hoed om hoed

 

hoed af voor de hoed

 

ogen op voor de hoed

1924-1930 (pn)

[p. 51]

Maar wie zal het vervangen

maar wie zal het vervangen

van de top van de tafel vallende vleugels
als blaadjes van aarde
vlak voor de lippen
in de vleugels is het nacht
en tussen de vleugels ontbreken de zingende ketens

het skelet van het licht maakt de vruchten leeg

het lijf van de zoenen wordt nimmer wakker
het was nooit reëel
de zee van de vleugels wiegt deze traan
de klok praat met het hoofd
en de vingers voeren ons dwars door de velden van lucht
naar de nesten van de ogen
daar worden de namen gesticht

maar wie zal het vervangen
in de hoogte der hemelen
geen slaap en geen waken
want de zerken zijn lichter dan de dagen

1929 (lv)

[p. 52]

Mijn eigen gezicht

In de schemerige grijze straten
trokken grijze massa's heen en weer.
Ze neurieden en zongen psalmen als samovaren.
Ik kon aan hen geen details meer herkennen.
Toen losten ze zich op
en veranderden in een grijze ruimte.
De ruimte scheen een brede eindeloze gang te zijn
die in de verte donkerder en donkerder werd
en in de diepte in het inwendige neerdaalde.
Ik sliep en werd wakker
en was in de slaap al begonnen
grijze eieren uit onooglijke grijze dobbelstenen te halen.
Eenmaal glipte zo'n ei uit mijn handen
viel op de grond en brak in stukken
en uit zijn binnenste vielen vele grijze kubusjes
waarop veelkleurige fonkelende dromen stonden afgebeeld.
Achter een verduisterde vensterruit zag ik mijn eigen gezicht
tegen het glas gedrukt
mij nieuwsgierig gadeslaan.

1939-1945 (pn)

[p. 53]

Zwarte aderen

in mijn hart van nevel
sterft het droombeeld van de rozen
een hemellichaam zit neer aan mijn bed
het is oud en hagedissig

grijze spinnen gaan achter elkaar weg
naar de horizon met zijn zwarte aderen
ze gaan weg als voor de begrafenis van een fee
de leegte slaakt een zucht

mijn arme dromen zijn hun vleugels kwijt
mijn arme dromen zijn hun vlammen kwijt
zij drukken elkaar de elleboog
op de doodskist van mijn hart
en dromen van grijze kruimels

de dag verschijnt opnieuw
maar ik heb geen krachten meer
de hemel zakt omlaag en overdekt me
ik open mijn ogen voorgoed

1945 (lv)

[p. 54]

Verkeerd op een stoel

Een mens breekt in tweeën.
Een stuk hemel breekt uit de hemel.
Een stuk hemel breekt in tweeën.
Een oude man
zit verkeerd op een stoel.
De benen naar boven
de armen naar beneden.
Op zijn voeten draagt hij voorzichtig
een klein stukje hemel.
Voorzichtig voorzichtig
houdt hij het stukje hemel tussen zijn voeten
opdat er niets van zal afbrokkelen.
In zijn handen daarentegen
verkruimelt hij met grote ijver
een klein stukje hemel.
Hij drukt het plat tussen zijn handen.
Hij wrijft het fijn tussen zijn handen.
Uit zijn handen vloeit heet woestijnzand.

1955 (pn)

[p. 55]

Hemden

Hemden van massief mahonie
afgezet met een fijne massa
van fijne vezels en toefjes veren.
Vervelingshemden
met grote leegtevlekken
door de radde tong van het muscadinisme.
Doorkijkhemden
die het opensperren teweegbrengen
van ogen, monden, benen, vlaggen, direct na het aantrekken.
Hemden voor de val
van kristallen luchters tegen een modderig zwarte achtergrond.
Hemden voor een roodhuidenslaapje
op een zilte wei en groen zo groen
dat de rode lippen van de rode zee
wel groen lijken naast dat rood.
Snorrende hemden.
Hemden met gepommadeerde hellingen.
Afgevijlde hemden om het professioneel te maken.
Hemden van vlokken ontzetting
bedekt met zachte planten.
Hemden voor stillevens
in de somber kosmogonische stijl.
Hemden die met zorg horizontaal zijn geëtaleerd
in de gesteven lucht.

1966 (lv)