Raster. Nieuwe reeks. Jaargang 1984 (nrs. 29-32)

[p. 125]

Robert Bly
Vertaald door Irma van Dam

Een salamander gevonden op Inverness ridge

Lopen. Middag. De oorlog die voortduurt, en ik buk me om een salamander op te rapen. Hij is halverwege het mossige bospad. Hij is donkerbruin, fantastisch koud in mijn hand. Deze is nieuw voor me - de bovenste helft van zijn oogbol lichtgroen... vreemde kikkerogen. De buik hel oranje, kleur van vlammende vliegtuigbrandstof, de rug als zware zwarte rubber, met konstant kippevel van de kou. Ik maak een soort kansel van mijn hand en zet hem rechtop; zijn kop en voorpoten zijn naar mij toegekeerd, de handjes rusten op mijn dwars liggend duimgewricht. In de warmte van mijn hand wordt hij wat levendiger en valt op de grond, waar hij zijn kin uitdagend opheft. Ik raap hem weer op. Maar hij is geduldig deze oorlog, hij kan minutenlang tussen duim en wijsvinger worden gehouden, en de voorpoten houden gelaten je duim vast - voor uren misschien wel. Misschien zou hij zo dagenlang rustig kunnen worden vastgehouden totdat hij stierf, terwijl de groene ogen steeds open- en dichtgaan. Wanneer ik mijn hand draai, zie ik de lange oranje-zwarte staart in de kathedraal van mijn open handpalm hangen, heen en weer zwaaiend, als een slang die zich oprolt en weer uitrolt, of een of ander roer op een reusachtig lange boot, een roer onzichtbaar voor degenen aan boord, die op en neer lopen en over de reling kijken.

De dode zeehond bij Mcclure's beach

1.

Toen ik noordwaarts naar de landpunt liep, stuitte ik op een dode zeehond. Van een paar meter afstand lijkt hij op een bruine boomstronk. Het lichaam ligt op de rug, nog maar een paar uur dood. Ik blijf naar

[p. 126]

hem staan kijken. Er is een rilling in het dode vlees. Mijn God hij leeft nog. Een schok gaat door me heen, alsof een muur van mijn kamer was weggevallen.

Zijn kop is naar achteren gebogen, de kleine ogen gesloten, de snorharen bewegen soms op en neer. Hij gaat dood. Het is de olie. Hier op zijn rug zit de olie die onze huizen zo efficiënt verwarmt. Wind blaast fijn zand terug naar de oceaan. De vin vlak bij me ligt over de buik gevouwen en lijkt op een arm die niet af is, met een licht waas van zand langs de randen. De andere vin ligt half onder hem. De zeehondehuid lijkt op een oude overjas, hier en daar geschramd, door scherpe mosselschelpen misschien...

Ik raak hem even aan. Plotseling richt hij zich op, rolt om, slaakt drie kreten: Awaark! Awaark! Awaark! -als het geluid van speelgoedbeesten. Hij komt op me af. Ik schrik en spring weg, hoewel ik weet dat die kaak geen tanden heeft. Hij begint naar de zee te hobbelen. Maar hij valt om, op zijn snuit. Hij wil niet terug naar de zee. Hij kijkt op naar de hemel, en hij lijkt op een oude dame die geen haar meer heeft.

Hij legt zijn kin weer op het zand, schikt zijn vinnen, en wacht tot ik wegga. Ik ga.

2.

Vandaag ga ik terug om afscheid te nemen; nu is hij dood. Maar hij is niet dood - hij ligt een halve kilometer verder op het strand. Vandaag is hij dunner, zijn buik tegen de grond gedrukt, kop omlaag. De ribben zijn beter te zien - elke wervel onder het vel op de rug is nu zichtbaar, glanst. Hij ademt in en uit.

Hij komt half overeind en stopt zijn vinnen onder zich, alsof hij ze warm wil houden. Een golf rolt aan, raakt zijn neus. Hij draait zich om en kijkt naar me - de ogen tot spleetjes, de kruin van zijn kop lijkt een zwart leren jasje. Hij doet er lang over om te sterven. De snorharen wit als de stekels van egels, het voorhoofd wijkt... vaarwel broeder, sterf bij het geluid van de golven, vergeef ons als we je hebben vermoord, lang leve jouw ras, jouw binnenband-ras, zo onzeker op het land, zo zeker in de oceaan. Wees zeker dan in de dood, waar het zand niet meer in je neusgaten komt en je in lange lussen door de zuivere dood kunt zwemmen en onderduiken terwijl de aanslagen boven je hoofd uiteen

[p. 127]

spatten. Je wilt niet dat ik je aanraak. Ik klim op de rots en loop de andere kant uit naar huis.

Augustusregen

Na anderhalve maand zonder regen wordt het eindelijk op het eind van augustus om drie uur 's middags donker, een vrolijk gerommel begint en dan komt de regen. Ik zet buiten een glas op tafel om de regen te meten en ga, plotseling blij en vertederd, naar binnen om mijn kinderen te zoeken. Ze zijn boven, zitten rustig alleen te spelen in hun kamers vol poppen, hangen plaatjes op, verplaatsen aandachtig ‘de kleine dingen die hen gelukkig maken’ van de ene naar de andere kant van de kamer. Ik ben opgetogen, geld kan me niets schelen, het graf is nog ver. Ik loop over het gras, kijk naar de drijfnatte stoelen en de koele handdoeken, en ga op mijn veranda zitten, terwijl ik een stoel mee naar buiten sleep. De regen neemt toe. Hij stroomt van het afdak en vormt een grote plas vlak bij me. De luchtbellen glijden naar de rand van de plas, verdringen elkaar en verdwijnen. De zwarte grond wordt zwarter, hij neemt geluidloos de regennaalden op. De lucht is laag, alles stil, als wanneer ouders ontstemd zijn... Alle falen weer vergeven - de bladeren van vorig jaar, die droog onder de veranda dicht bij de fundering liggen, trekken zich verder in de schaduw terug, ze brengen een vaag geritsel voort, als van vogeleieren of de staart van een hond.

Hoe ouder we worden hoe vaker we falen, maar hoe vaker we falen des te meer voelen we ons een deel van het dode stro van het heelal, de stalhoeken met koemest van twintig jaar oud, de stoelen omver op hun kop in verlaten huizen, de ceintuurs die nog over de stoelleuning hangen nadat de vrijgezel op weg naar de stad in de ambulance is gestorven. Deze voorwerpen horen ook bij ons, ze beheersen ons zoals het kind dat op de rug van de hond rijdt; ze vertonen zich in onze dromen, ze komen steeds dichterbij, dringen langzaam door de lambrizering, ze vullen onze koffers, worden talrijker tussen de reizen, ze liggen langs de scheepswand, en zullen zachtjes het lek vergroten dat het water ten slotte binnenlaat.