Queeste. Tijdschrift over middeleeuwse letterkunde in de Nederlanden. Jaargang 2008

[p. 1]

[Nummer 1]

Tweespraak
Het continuüm van Middelnederlandse literatuur en Latinitas

Woord vooraf

Op 23 en 24 maart 2007 organiseerde de vakgroep Nederlandse Literatuur van de Universiteit Gent, vertegenwoordigd door Joris Reynaert en Youri Desplenter, in nauwe samenwerking met Paul Wackers en Orlanda Lie van de Universiteit Utrecht, in Het Pand (Gent) de wetenschappelijke bijeenkomst ‘Tweespraak. Het continuüm van Middelnederlandse literatuur en Latinitas’. Centraal in de opzet stond de voortdurende wisselwerking en complementariteit die er in de laatmiddeleeuwse Nederlanden tussen de volkstalige letterkunde en de Latinitas is geweest. Beide domeinen hebben in ons taalgebied gedurende langere periode immers samen het culturele leven vorm gegeven. Uit alles is duidelijk dat de wisselwerking evoluties heeft gekend en ook verschillen, al naargelang van bijvoorbeeld de regio of het milieu waar de beide met elkaar in contact kwamen.

Dertien sprekers stonden op het programma, in volgorde van verschijnen:

Janet van der Meulen (vu Amsterdam), Gravin Jeanne en de vijf droefheden van Maria. Een nieuw gebed bij een beschadigd beeld

Charles Caspers (Titus Brandsma Instituut, Nijmegen), De zeven boetpsalmen: hun status in het Latijn en in het Middelnederlands

Katty De Bundel (ku Leuven), Van woerde tot woerde oft van synne te sinne of van beiden ondermenghet. Over de vertaaltechniek van de bijbelvertaler Petrus Naghel († 1395)

Youri Desplenter (Universiteit Gent), Lang leve(n) de middeleeuwen! Vroegmoderne Nederlandse bijbelvertalingen middeleeuwser dan vermoed

Geert Warnar (Universiteit Leiden), Leesmeesterliteratuur? Theologie in het Middelnederlands

Esther Jonker (Universiteit Leiden), Vitrines vol wijsheid. Middelnederlandse exposities als boodschappers van de Latinitas

Kees Schepers (Universiteit Antwerpen), Kortsluiting tussen Beda en Brugge. De Middelnederlandse vertaling van het Apocalyps-commentaar van Beda

Dirk Kinable (inl, Leiden), Latijnse en Middelnederlandse disputaties. Babelse tweespraak en lexicale analyse

Petty Bange (Radboud Universiteit, Nijmegen), Moraliteit alom!

Ludo Jongen (Universiteit Leiden), De zegen na. Over de Middelnederlandse vertaling(en) van de benedictie en het testament van Clara van Assisi

Dirk Geirnaert (inl, Leiden), De kok goes latin. Een opmerkelijk rapiarium met Latijnse Van Leeuwen-excerpten

[p. 2]

Sabrina Corbellini (vu Amsterdam), Een oceanische vertaalbeweging. Vertalingen van religieuze teksten in internationaal perspectief

Geert Claassens (ku Leuven), Vertalen in veelvoud. Over meervoudige vertalingen van Latijnse literatuur in de late middeleeuwen

Het voorliggende nummer van Queeste biedt, samen met bijdragen in een volgende aflevering van dit tijdschrift, de neerslag van een deel van de lezingen op de Gentse bijeenkomst. Niet alle bijdragen worden afgedrukt, omdat een aantal reeds elders verschenen is of deel uitmaakt van een ruimer onderzoek dat (hopelijk) later zal worden gepubliceerd. De reeks Tweespraak-artikelen zullen de gastredacteuren van dienst afsluiten met een beschouwing waarin de resultaten van zowel het colloquium als de artikelen in Queeste onder de loep worden genomen.

We hopen met Tweespraak een uitgangspunt te bieden voor verdere reflectie op en onderzoek naar de laatmiddeleeuwse meertaligheid in de Nederlanden, een van de meest complexe, maar tevens meest centrale fenomenen uit de toenmalige cultuur.

Youri Desplenter

Paul Wackers