|
| |
Hoe die scaren onsen Heer coninc maken wouden. Dat .xx. capittel
Als onse Heer die scaren ghesaet hadde, wouden si hem nemen ende coninc maken. Want si mercten, dat hi hem te hulpen mochte comen in haerre noot, ende hem dochte, dat si onder sulken coninc gheen ghebrec hebben en mochten. Mar onse Heer bekende horen wil ende vloech van hem op enen berch dat si des niet en
| |
| |
mercten noch hem niet ghevinden en consten, want hi tijtlijc niet en woude wesen gheeert. Sich hoe hi inder waerheit, ende niet ghevensdelijc dese eer ontvloech, want hi sende sijn discipulen ter zee ende hi clam alleen opten berch beden, op dat, of si hem voert onder sijn discipulen sochten, dat sijs niet vinden en souden, ende so ontghinc hi horen handen. Sich mit hoe groten aernst ende hoeden hi die eer schuwede des rijcs, ons exempel ghevende, dat wi oec so doen souden, want hi niet om sinen wille, mar om onsen wille vloech. Want hi bekende, hoe grote sotheit het is na eren te staen. Want eer is vanden meesten stricken die ic weet die siele mede te vanghen ende vanden swaersten boerden die siele mede te valle te brenghen, anter dat het eer is van prelaturen of van machten of van consten. Want het qualijc wesen mach die hem verblijt in eren, hi en si in groten perikel of in groten valle, of, dat quader is, thants seer ghevallen. Want begheerte der eren die alre quaetste sonde is ende een wortel ende een sake van veel anderen sonden. Waer of die leraer Sinte Barnaerdus seit: "Begheerte der eeren is een subtijl quaet ende een heymelijc venijn ende een be\decte
| |
| |
siecte, meestersche der bedrieghenisse, een beghin der ghebreke, wortel der sonden, voetster der misdaet, roest der dogheden, een made der ghesontheit, verblintster des herten, suucte makende vanden arsedye ende van medicinen siecte winnende. Wie mach desen verrader ondervinden ende doden, ende wie mach desen boetscopbrengher der duusternissen berespen dan die waerheit alleen? Voer waer si is die gheen alleen, die seghet: Wat batet den menschen, dat hi alle die werelt winnet, ende hem selven verliest ende sijns selfs dinc verquadet? Het is recht, sprect si, dat die machtighe machtelijc pine liden sullen. Si is die gheen, die den menschen stadelijc dencken doet, hoe ydel die ghenuechte der eren is, hoe swaren oerdel daer na coemt, hoe cort dat ghebruken is ende hoe onbekent dat eynde." Dit seit Sinte Barnaert.
Mar bi aventueren sommighe die eer begheren, besmeyken hem selven onder den schijn des ghewins der sielen, als of si also bet mochten ander lude salicheit aendencken. Mar hoer wat hem antwoerde Sinte Bernaert, aldus sprekende: "Vergave God, dat een yghelijc mensche mit sulker meninghen in staet quame, ende
| |
| |
oft wesen mocht also trouwelic diende, als hi koenlike hem selven daer in ghedronghen heeft! Mar het is swaer ende machschien onmoghelijc, dat vander bitter wortel der hoverdien zuete vruchte der caritaten voert comen souden." Dit seit Bernardus.
Mar daer toe, dattu alle eer versmades, also alst behoerlic is, soe is di noot die hoghe doghet der groetmoedicheit, want als die lerar Crisostomus seit: "Also ist wel te bruken der eer, als of een om ghinghe mit eenre schoenre maghet ende dat hi in ghebode hadde nummermeer onkuusch oghe op haer te slaen." Daer om sonder twivel ist een werc van groeten moede, dat yement macht of eer bruket also alst behoerlijc is.
Mar leider, men aendenct ghemeenlijc huden die eer ende niet den last, ende men aendenct die glorie ende niet die pine, waer of Bernaerdus seit: "Onder clerken loept men van allen ouder ende van ordinen, van gheleerden ende van ongheleerden, tot curen der Heiligher Kerken, als of hi dan sonder sorghe leven soude, als hi ten curen comen is! Veel lude en liepen niet mit groten betrouwen ende haesten totter eren, ghevoelden si oec mede den last der eren. Voer waer si souden
| |
| |
hem ontsien te warden beswaert, also, dat si mit so groten arbeide ende vresen die infule enigher hoecheit niet begheren en souden. Mar want men nu alleen die eer aendencket ende niet die pine, so scamen si hem inder kerken slechte clerke te wesen, ende houden hem selven snode ende sonder eer, ist dat si niet in enigher hogher schinender stat verheven en warden."
Die selve lerar Sinte Barnaert als bespottende dien die na hoecheden staet, spreket aldus tot hem: "Stant dan zeer na hoecheit, want over die gheen die boven sijn, sel dat alre hartste oordel gaen, ende die machtighe sullen machtelike tormenten liden. Laet dijn hovaerdicheit op climmen, volch altoes na dinen coninc, laet dijn oghen alle hoecheit sien, pijn di mit haesten te menichvoudighen dine proeven, vliet tot proestien, set dine begheerte tot bisscopdoem, ende du en salste oec daer gheen rust hebben, want also gaet men voert totten sterren. Warwaerts ghaestu, onsalighe? En bekennestu niet, dat vanden hogheren graet die val swaerre is? Du en salste oec niet allenken vallen, mar ghelijc enen blixem mit groten gheruusch. Als een ander Sathanas sulstu haestelic neder gheworpen warden." Dit seit Ber\naerdus.
| |
| |
Na dien dat onse Heer op desen berch clam als voer seit is, stont hi daer in bedinghen totter vierder waken des nachts, want die drie deel des nachts gheleden waren ende dat vierde deel toecomende was. Sich onsen Heer hier aen, hoe hi die enighe steden sochte ende daer toe gaet ende hem castiet ende langhe waect vernachtende in sinen ghebede ende hem oetmoedicht voer sinen Vader ende bidt als een trouwe hierde voer sine scape. Want hi en bidt niet voer hem selven, mar voer ons als onse advocate ende middelaer bi sinen Vader. Hi bidt oec om ons exempel te gheven van bidden. Hi vermaende oec stadelijc sijn discipulen tot den ghebede ende bewijsde dat in sinen werken, want hi seide hem, dat behoerlijc ware altoes te bidden ende nummermeer of te laten, ende hoe creghelheit der bedinghe vercrighet dat si begheert. Ende hi leide hem oec voer dat exempel vanden rechter ende vander weduen, ende een ander exempel van den vrient, die sinen vriende broet leende also veel als hem noot was om creghelheit sijns biddens. Hi vermaendese oec betrouwen te hebben, te vercrighen dat si baden, ende hi seide: "Bidt ende u sel ghegheven warden." Ende dat seide hi hem, om dat hi ons tonen woude die cracht
| |
| |
der bedinghen, wilke cracht ondenckelijc groet is ende machtich alle oerbaerlike dijnghen te vercrighen ende alle scadelike dijnghen te verjaghen. Want wilstu jeghenheit duldelike verdraghen, so bidt. Wilstu becoringhe ende tribulacie verwinnen, so bidt. Wilstu quade begheerte onder die voete treden, bidt. Wilstu blidelic inden dienste Gods leven, ende aen den arbeit noch die castijnghe niet dencken, bidt. Wilstu schalcheit des viants bekennen ende sijn bedriechnisse schuwen, bidt. Wilstu di in gheesteliken weghe oeffenen, ende sorghe des vleischs in begheerten niet vervullen, bidt. Wilstu die vlieghen ydelre ghedachten verjaghen, bidt. Wilstu dijn siel mit heilighen gueden ghedachten, mit vuerigher begheerten ende devocien vermaken, bidt. Wilstu dijn herte, mit enen manliken gheest, mit stadighen opset, inden liefsten wille Gods stadighen, bidt. Wilstu sonden uut di doen, bidt, ende doechden in di, bidt. Wilstu op climmen tot beschouwen ende omhelsinghe dijns brudegoms ghebruken, bidt. Wilstu soeticheit des ewighen levens ende ander grote dinghe van Gode smaken, bidt. Sich van hoe groter machten dat bedinghe is. Ende op dat wi al dese voerscreven dijnghen proeven ende
| |
| |
nochtan achter laten bewisinghe der Heiligher Scrift, so neme dat voer een starcke proevinghe, dat wi daghelijcs horen ende sien overmids ondervinden, dat ongheleerde ende simpele menschen dit dat voer seit is ende veel meer daer toe overmids bedinghen vercreghen hebben. Ghif di daer om tot bedinghen ende, noetlic sorghe alleen uutghenomen, so en sel di niet anders behaghen te doen dan te bidden. Want di gheen dinc soe ghenuechlic wesen en sel als mit Gode te wonen, dat di gheschiet overmids der bedinghen.
Als onse Heer biddende was opten berghe, dat schepkijn, daer hi sijn discipulen mede hiet over varen, wart gheslaghen mit vloeden. Sich die discipulen nu aen ende doech mit hem, want si sijn in groter tribulacien ende vresen. Want si die tempest begrepen heeft, ende het is nacht, ende si sijn sonder horen Heer. Ende als onse Heer sijn discipulen dus sach arbeiden, inder vierder waken des nachts clam hi neder vanden berghe ende wanderde op die zee ende quam tot hem. Sich onsen Heer nu hier aen, hoe hi vermoeyt was in langhen waken ende van langher bedinghen ende alleen nederclam inder nacht vanden arbeideliken berghe, die bi aventuren vol steens was, mit sinen bloeten voeten. Ende hoe hi op
| |
| |
die zee gaet mit vasten voetstappen als op der aerden, want die creatuer sinen Scepper bekende.
Ende als hi den scepe ghenakede, worden die discipulen versaecht ende riepen ende waenden dattet een gheest ware. Ende die goedertieren Heer en woude niet, dat sijn discipulen langher ghemoeyt worden ende versekerdese ende seide: "En ontsiet ju niet, ic bint." Alte hants Sinte Pieter, betrouwende vander moghentheit Gods, naden ghebode ons Heren begonste oec op die zee te wanderen, mar want hi daer na twivelde ende anxt hadde, so begonste hi te verdrencken. Mar die rechterhant ons Heren halp hem op, op dat hi niet en verdroncke.
Die Glose sprect hier op: "Onse Heer dede Sinte Pieter op die zee gaen, op dat hi toende die moghentheit sijnre godheit. Hi deden sinken, op dat hi sijn crancheit niet en vergate ende niet en waende ghelike Gode te wesen ende verhovaerde". Onse Heer ghinc int scip ende die storm liet of ende alle dijnghen worden te rusten. Dicwile lesen wi der discipulen scheepken ghejaghet vanden vloeden ende wijnden, mar nye versonken, want onse Heer is altoes sinen vrienden bi in tribulacien. Waer of die leraer Sinte Barnaert sprect: "Onse Heer seit inden salm: Mit hem bin ic in tribulacien, ende wat mach
| |
| |
ic dan anders begheren dan tribulacie? Het is guet, Heer, dat ic tribulacie hebbe, op dattu mit mi biste, ende dat is mi beter dan regnieren sonder di, werscappen sonder di, glorieren sonder di."
|
|
Auteursrechtelijk beschermd