|
| |
Van ons Heren vasten ende sijn becoringhe. Dat xv capittel
Na dien dat onse Heer ghedoept was, altehants sonder meerren wart hi gheleit vanden Heilighen Gheest, die op hem quam inden doepsel inder woestinen, want die gheen die hi vervult, sent hi te stride ende gheeft hem cracht, ende leiden op enen berch .iiij. milen of daer bi van daer hi ghedoept was, welc berch gheheten was Quarentana ende is inder woestinen twis\schen
| |
| |
Jherusalem ende Jhericho. Daer om woude hi gheleit sijn inder woestinen ende daer bitterlike striden, want Adam inden paradise overvloedich van weelden verwonnen wart inder ghenoechten. Hi is dan gheleit inder woestinen, op dat hi becoert soude warden vanden viant. Ende daer om woude hi becoert sijn, op dat hi, sijn becoringhe verwinnende, ons macht gave alle becoringhe te verwinnen, ghelike als hi sterven woude, op dat hi mit sijnre doot onse doot of name; ende te hants na den doepsel ons daer in ghevende te bekennen, dat na der ontfanghinghe der gracien altehants volghet die becoringhe. Want als die leraer Sinte Gregorius sprect: "Die viant en acht niet die te becoren, die hi rostelike ende mit recht besit". Ende onse Heer vastede viertich daghe ende viertich nacht ende was daer mitten beesten.
Merket onsen Heer hier aernstelike ende sich hem aen, want hi hier wiset exempel van veel doechden. Want hi gaet inder enicheit, vast, bedet, waket, leit ende slapet op der bloeter aerden ende wandert oetmoedeliken mit den beesten. Doech daer om mit hem, want altoes over al ende sonderlinghe hier sijn leven
| |
| |
vol pinen is ende castiinghe des lichaems. Ende na sinen exempel so leer di oec oeffenen in desen dogheden.
Want vier dogheden hier gheroert warden, die tot gheesteliken oeffeninghe horen ende wonderlic seer hem onderlinghe helpen, als: enicheit, vasten, bedinghe ende castijnghe des lichaems. Ende overmids desen vieren so moghen wi alre best comen tot reynicheit des herten, die voerwaer alte seer is te begheren, want si in haer gripet alle doechden. Want si hevet in haer caritaet, oetmoedicheit ende verduldicheit ende ander dogheden, ende drijft van haer alle sonden, want mit sonden of mit ghebrec der dogheden so en staet niet reynicheit des herten. Ende daer om so staet inden Collacien der heiligher Vaderen, dat alle die oeffeninghe des monics wesen sel om te hebben reynicheit des herten. Want overmids haer so verdient die mensche Gode te sien, als onse Heer sprect inden ewangelie: "Salich sijn si die reyn van herten sijn, want si sullen Gode sien". Ende als die lerar Sinte Bernaert sprect: "Die alre reynste is Gode alre naest".
Tot deser doecht te hebben ende te crighen helpt seer vuerighe ende
| |
| |
stadighe bedinghe. Mar bedinghe mit leckeren spise in ghulsicheden des lichaems ende sachticheden ende ledicheden doech luttel. Ende daer om so hoert daer toe vastinghe ende castijnghe des lichaems, mar die sel bescheiden wesen, want onbescheiden castijnghe alle doghet hindert. Ende tot vervullinghe alle deser dogheden voerseit so moet wesen enicheit, want int gherucht ende in menichvoudicheit en mach tghebet niet tamelike wesen. Ende te horen ende te sien veel dijnghen mach nauwe wesen sonder onreynicheit ende moeyenisse, want die doot tot onsen sielen in gaet doer onse vensteren. Ende om die gheen die van buten comen, wort dicwile die abstinencie ende castijnghe des lichaems verlichtet. Ende daer om na den exempel ons Heren so ganc in enicheden, ende also veel als du mogheste, so scheide di van gheselscap der lude ende wes enich, wilstu Gode toe ghevoeghet warden ende hem in reynicheden der herten sien. Schuwe kallinghe ende sonderlinghe waerliker personen, ende en soec gheen nuwe vrientscappe ende vervul dijn oghen noch dijn oren niet mit ydelen fantasien. Ende alle dijnghe die die rust des gheests
| |
| |
ende stilheit des herten storen, die sulstu scuwen als venijn ende als viande dijnre sielen. Want sonder reden die heilighe vaders niet en toghen inden busschen ende in verren steden van alre wanderinghe der menschen. Ende sonder sake en gheboden si niet den ghenen die in vergaderinghe waren, dat si blint, doef ende stom souden wesen.
Johannes Guldemont sprect aldus: "Als die Heilighe Gheest op onsen Heer neder quam, altehants dreef hi hem inder woestinen. Och, hoe veel moniken wonen mit haren ouders! Waert dat die Heilighe Gheest op hem quame ende bleve, hi soudse driven uut den huse in enicheden. Want die Heilighe Gheest niet ghaern en is daer die scaren sijn ende toelopinghe des volcs, mar hi heeft sijn proper stat in enicheden". Waer of die leeraer Beda oec spreket op Apocalipsi: "Het is een bekende hystorie, dat Johannes van den keyser Domiciaen om des ewangelijs wille in dat eylant Pathmos ghesent was ende behoerlike wart hem doe ghegheven te ondervinden die heymelicheit des hemels, doe hem verboden was die spacien der werelt doer te gaen".
Daer om mit al dijnre begheerten ende na al dijnre macht soe pijn di te volghen onsen
| |
| |
Heer Jhesum inder enicheden, in vasten, in bedinghen ende in bescheiden castiinghe des lichaems. In dien dat hi wandert mitten beesten, so leer du onder ander menschen oetmoedelijc te wanderen, ende ghelikelic te verdraghen die gheen die hem nochtan onredelic schinen te hebben. Ende onsen Heer Jhesum selstu dicwijl vanden in deser enicheden ende sich hem aen, hoe hi wandert ende sonderlinghe hoe hi des nachts leit op der aerden. Want een yeghelike ghetrouwe siele soude hem te minsten visitieren eens des daghes, sonderlinghe van Dertiendendach tot viertich daghen daer na, die hi woende inder woestinen. Ende als onse Heer ghevast hadde .xl. daghe ende .xl. nachte, daer na hongherde hem. Ende na den exempel ons Heren so is inder Heiligher Kerken dese vasten gheset, mar si en beghint haer vasten niet te hants na Dertien dach, mar omtrent .xl. daghe daer na, bi wilken beteykent is, dat der Heiligher Kerken vasten na volghet der vasten ons Heren.
Ende als die viant bevoelde, dat onse Heer hongher hadde, ghinc hi tot hem om te besoeken, of hi hem te valle brenghen mochte in sonden ende hi oec ondervinden mochte of hi waer Gods Soen. Ende hi becoerden mit drien dijnghen, daer hi Adam mede verwan
| |
| |
. Ten eersten in der gulsicheit, sprekende: "Bistu die Gods Soen, so sech, dat dese steen broet warden", daer om, want onse Heer hongherde, als hi broet saghe, dat hi mit ongheordinierder lust der spisen ontsteken soude warden. Mar hi en mochte niet den meester bedrieghen, want hi hem so antwoerde ende hem so hadde, dat hi inder becoringhen niet verwonnen en wart noch die viant niet bekennen en conste dat hi begheerde. Want hi niet en lochende noch oec niet en beliede hem te wesen die Gods Soen, mar hi verwan hem mit der auttoriteit der Heiligher Scrijft. Het is te merken, dat men na desen exempel ons Heren weder staen sel der gulsicheit, want van haer moet wi ons onthouden, ist dat wi ander sonden willen weder staen, want die verwonnen wart van ghulsicheit, die wart cranc ander sonden weder te staen. Want die Glose hier spreket: "Het en si dat die kele eerst ghebreidelt si, so arbeit men te vergheves teghens die ander sonden".
Daer na nam die viant onsen Here ende droeghen in Jherusalem, dat van daer was .xviij. milen of daer bi. Merct hier die goedertierenheit ende die verduldicheit ons Heren, dat hi hem liet draghen ende han\delen
| |
| |
van den wreden beeste, die na sinen bloede ende al sijnre vrienden dorstich was. Ende daer sette hi onsen Heer op den pijnappel des tempels ende becoerden van hoverdien of ydelre glorien, om dat hi beromelic tonen soude, dat hi waer die Gods Soen, dat die viant begheerde te ondervinden. Ende hier wart die viant noch mit Scrijften so verwonnen, dat hi niet volbrenghen en const dat hi begheerde. Ende als die leeraer Sinte Bernaert seit, want onse Heer al noch gheen teyken en toende sijnre godliker natueren, so waende die viant voert aen dat het een puer mensche hadde gheweest. Ende becoerden ten derden male als enen mensche ende nam onsen Heer van daer ende droeghen weder op enen hoghen berch biden voerseiden berch Quarentane op twie milen ende toende hem alle die rike der werelt ende becoerden van ghiericheden. Mar die manslachter wart oec hier verwonnen, want doe verjaechde onse Heer den viant.
Ende doe hi al die becoringhen, daer hi om ghecomen was, ghedaen hadde, so scheide Lucifer van onsen Heer een wile. Ende inder tijt der passien quam hi weder ende waende, dat hi hem verwinnen
| |
| |
soude overmids anxt der doot. Mar doe wart hi te mael verwonnen ende ghebonden in die helle, ende in Entekersts tiden sel hi weder ontbonden warden naden woerden Sinte Johannes in Apocalipsi. Het is oec te gheloven, dat hi een forme eens menschen aenghenomen hadde, daer hi onsen Heer in ommeleiden ende toespreken mochte.
Van anderen becoringhen ons Heren seit Bernaerdus: "Die die vierde becoringhe ons Heren niet ghelesen en heeft, die en verstaet niet die Scrijft, die seit dat des menschen leven in der werelt al becoringhe is. Ende die apostel seit, dat onse Heer in allen dijnghen becoert was na onser ghelikenisse sonder sonde. Daer om want onse Heer dus ghehandelt ende becoert wart, so en sel ons gheen wonder wesen, of wi becoert warden. Ende want hi in allen saken verwan, so sel wi ons oec pinen mit sijnre hulpe te verwinnen. In allen saken maecte hi den viant confuus, op dat hi allen menschen afterliete een starc exempel, waer of Ancelmus seit: "Uut der dopen ghincstu inder woestinen inden gheest dijnre starcheit, op dat in di oec ware exempel des levens, dat men leidet in enicheden. Enicheit ende scarpheit des
| |
| |
honghers inder vasten van viertich daghen ende becoringhen des viants verdroechstu, om dattu ons alle dese dijnghen woudest verdrachlic maken".
Ende als onse Heer aldus den viant verwonnen hadde, quamen die enghelen ende dienden hem.
Ten lesten als onse Heer weder kieren woude tot sijnre moeder, begonste hi neder te clymmen vanden berghe. Sich onsen Heer nu wel aen, hoe hi, die Heer is der werelt, alleen mit bloeten voeten gaet, ende doech mit hem. Ic ghelove: waert, dattu onsen Heer nu ende inden dijnghen die voerseit sijn, mit begheerliker herten aensagheste ende hem yet minnedeste uut starcken mededoghen, soudestu screien. Onse Heer quam so weder totter Jordanen ende als hem Johannes sach comen tot hem, wijsde hi hem mit den vingher ende seide: "Siet dat lam Gods, siet den ghenen die die sonden der werelt op boert. Hi is die gheen, daer ic op sach neder comen ende rusten den Heilighen Gheest als ic hem dopede".
|
|
Auteursrechtelijk beschermd