Pseudo-Bonaventura-Ludolfiaanse leven van Jesus

Hoe onse Vrouwe ghinc tot Elisabeth. Dat derde capittel

Hier na dochte Onse Vrouwe om die woerde des enghels die hi hoer seghede van hoerre nichten Elysabeth ende bereide hoer sie te vanden om mit hoer te verbliden ende hoer te dienen, want Jhesus, dien si ontfanghen hadde, haeste hem

[fol. 23v]

om Johannes in sijnre moeder lichaem te heilighen. Maria dan op stont mit Joseph horen brudegom ende ghinc van Nazareth totter stat daer Sacharias woende ende vier milen van Jherusalem ende mit haesten, want si hoer ontsach langhe te worden ghesien int openbaer. Ende oec en was si niet beswaert vander drachte des kints ghelijc anderen vrouwen, want also als Sinte Ambrosius seit, onse Heer Jhesus en was hoer niet swaer. Si ghinc dan tot Elysabethten, niet als mislovich vanden woerden des enghels, noch als onseker vander boetscap, noch als twivelachtich vanden exempel, mar als blide vander beloeften, als gheestelijc van op sette haers diensts ende als haestich van vrouden ghinc si int ghebercht.

Sich hoe die Vrouwe ende conincghinne hemelrikes ende aertrikes alleen mit horen brudegom Josep gaet, niet te paerde, mar te voete. Ende mit hoer gaen armoede, oetmoedicheit, scaemte ende eersamheit alre doechden. Onse Heer oec mit hoer gaet, mit hem hebbende een groet ende een eersam ghesinde, mar gheen ydel of hovaerdich gheselscap der werelt. Maria ghinc dan in Zacharias huus ende gruete Elizabeth. Ende altehant verblide hem dat kint

[fol. 24r]

in horen lichaem. Ende Elisabeth wart al verblijt ende ontsteken mitten Heilighen Gheest ende omhelsde Marien mit groter minnen ende riep van bliscapen ende seide: "Ghebenedijt bistu boven allen wiven ende ghebenedijt is die vrucht dijns lichaems. Ende waen coemt mi dat, dat die moeder mijns Heren tot mi comet?" Alsoe vroe als Maria Elisabethten gruete, so wart Johannes in horen lichaem vervult mitten Heilighen Gheest ende verblide hem in vrouden. Ende nu eerst so maecte onse Heer Jhesus sinen voerloper enen prophete. Die moeder Elisabeth wart oec mede vervult overmids verdienten des kints, want dat kint die gracie eerst bevoelde. Want ghelijc als Elisabeth Marien toecoemst bevoelde, also bevoelde Sinte Johannes ons Heren toecoemst. Ende daer om verblide hem Johannes ende Elysabeth, ende Elisabeth sprac prophecien.

Als Maria die antwoerde Elisabethten ghehoert hadde, en mocht si die gaven die sie ontfanghen hadde, niet langher verswighen. Ende want si die boetscap in maghedeliker scaemten heymelike ontfanghen hadde, alte hants in bequameliker tijt so openbaerden sise ende seide: "Mijn siel maket groet den Heer' ende voert al uut den salm

[fol. 24v]

Magnificat, dat vol ghenoechlicheden ende vrouden is. Hier of sprect Beda die leeraer inden persoen Marien: "Onse Heer heeft mi mit so groter ende so onghehoerder gaven verhoghet, datment mit gheenre tonghen uutspreken en mach ende datment nauwe mitten indersten affectien des herten begripen en mach. Daer om so offer ic hem in love der dancbaerheit al die crachten mijnre sielen, ende in bescouwinghe sijnre groetheit dier gheen eynde en is, so gheve ic hem mit bliscapen al mijn leven, al mijn onderscheiden ende al mijn bevoelen, want van des selven heilghevers ewigher godheit verblijt hem mijn gheest van wies tijtliker ontfanghenisse mijn vleisch is vruchtbaer gheworden'.

Maria dan ende Elisabeth verbliden hem beide ende loveden Gode vanden vruchten die si beide ontfanghen hadden, ende in dancsomheden so beghinghen si daer daghe der bliscappen.

Och wat huse was dat, daer te gader wonen alsulke moedere die mit sulken vruchten vruchtbarich waren, Maria ende Elisabeth, Jhesus ende Johannes, ende die eersam ouden Zacharias ende Joseph! Daer so bleef onse Vrouwe omtrent drie maende, dienende Elisabethten oetmoedelijc, devotelijc ende

[fol. 25r]

mit reverencien in al dien dat si mochte, als ofse vergheten hadde hoer te wesen een moeder Godes ende een conincghinne al der werelt. Maria bleef dan mit Elisabeth, tot dat die tijt der gheboerten des voerlopers hoers Heren volbrocht was, want si daer om sonderlinghe daer was ghecomen.

Ende als die tijt quam, so baerde Elisabeth horen soen, die des achtenden daghes besneden was ende Johannes gheheten. Ende doe wert op ghedaen die mont Zacharias ende prophetierde ende seide: "Ghebenedijt si die Heer God van Israhel, want hi ghevant heeft ende een verlossinghe ghemaket sijns volcs" ende dien salm voert uut. Also dat inden huse ghemaect worden dese twe love sanghe: Magnificat ende Benedictus.

Dat kint Johannes wies ende wart ghestarct inden gheest, ende was inder woestinen totter tijt dat hi hem openbaerde, predikende ende dopende dat volc van Israhel.

Merc in dien dat voerseit is die groetheit Johannes ende in veel anderen groten previlegien die men van hem vindet. Ende Maria ghesonde Elysabethten ende Zacharien ende ghebenedide dat kint Johannes ende ghinc weder tot horen huse toe Nazareth. In wilken wederkeren du weder dencken mogheste die armoeden Marien ende die totter

[fol. 25v]

herten trecken, want si ghinc tot horen huse waert, daer si noch broet noch wijn noch ander nootturfte vinden en soude. Ende dese drie maende was si biden ghenen die machschien ghenoech hadden, mar nu coemt si weder tot hoerre armoede, want si mitten arbeide hoerre hande hoer nootdurfte winnen moste. Daer om heb medeliden mit hoer ende ontstec in minnen der armoede.

Sich oec mede aen hoer grote oetmoedicheit in dien, dat si alleen ghinc te voete mit Joseph tot Elisabet om hoer mit oetmoedicheden ende devocien te dienen, van wilker doecht der oetmoedicheit si hoer sonderlinghe verblijt in horen salmen, sprekende: "Want hi aenghesien hevet die oetmoedicheit sijnre diernen, daer om segghen mi alle gheslachten heilich". Ay hoer, lieve mensche, si wart vercoren inder moeder Gods ende si seghet hoer een dierne; si was vol alre doechden ende bekent alleen die oetmoedicheit. Waer of Sinte Bernaert sprect: "Die oetmoedicheit alleen die doecht is van wilker Maria, vol alre doechden, alleen waende hoer te glorieren ende te verbliden". Want als si ghehoert hadde vanden enghel: "God gruet di vol van gracien", recht of si die oetmoedicheit alleen in hoer bekende van al

[fol. 26r]

der volheit der gracien, so scrijft men, dat si van anders gheenre doecht gheantwoert en heeft, van dien dat si sprect: "Die Heer die heeft aen ghesien die oetmoedicheit sijnre diernen". Leer oec du di daer om te oefenen in oetmoedicheden na horen exempel.