|
| |
Hoe die Goeds Soen Marien gheboetscapt wart. Dat ander capittel
Na dien dat ghecomen was volheit des tijts, in wilker tijt die heilighe Drievoudicheit gheordiniert hadde den menscheliken gheslachte overmids der gheboerten des Soens Gods te hulpe te comen, die almachtighe God den enghel Gabriel riep ende senden in die stat Nasareth totter maghet Marien, die Joseph ghetrouwet was, dat hi hoer boetscappen soude ende segghen dat die Gods Soen hoerre ghedaente begheert hadde ende hoer vercoren hadde tot sijnre moeder, ende dat hi hoer des vermanen soude ende segghen dat si hem blidelijc ontfenghe, want hi gheordiniert hadde overmids hoer salicheit des menscheliken gheslachtes te werken. Hier of sprect die leraer Sinte
| |
| |
Baernaert: "Die maghet Maria was gheciert mit ghesteenten der doechden, seer blenckende mit twivoudigher cierheit der sielen ende des lichaems, waer bi si overmids hoerre ghedaente ende scoenheiden bekent was inden hemel, so dat die borghers des hemels begheerden op hoer te sien, ende si den moet des conincs om hoer te begheren neder neyghede ende verdiende, dat die hemelsche bode van boven tot hoer ghesent wart. Die enghel dan inghinc tot hoer. Waer? Ic vermoede inder heymeliker slaepcamer, daer si bi aventuren beslotenre doren hoeren vader heymelike aenbede. Men en darf niet wanen dat die enghel die dore der maghet open vant, want haer opset was teghenwoerdicheit der menschen te vlien, kallinghe te scuwen, op dat hoer ghebet ende hoer swighen niet ghestoert en worde, noch oec hoer reynicheit niet becoert en worde. Si sloet dan hoer doer op hoer, mar den menschen, niet den enghelen. Waer of Sinte Jan Guldemont seit: "Die enghel en vant Marien niet buten ydelike gaende, mar hi vantse alleen in bescouwinghe becommert. Ende want si die gracie der werelt niet en sochte, so vant si die gracie
| |
| |
ons Heren".
Daer om ghinc die enghel in totter maghet, int besloten camerkijn hoers huuskijns, ende sprac: "Wes ghegruet vol ghenaden; die Heer is mit di; ghebenedijt bistu boven allen wiven." Si wart vervaert ende en antwoerde niet. Mar die vervaringhe en quam uut ghenen quade, noch en quam oec niet uut teghenwoerdicheit des enghels, want si dicwile enghelen te sien plach, mar si wart vervaert vanden woerden des enghels, denckende op die nuheit alsulker gruete, want hi en plach se so niet te grueten. Ende want si inder grueten van drien dijnghen so hoechlike gheprijst wart, so en mochte hoer die oetmoedighe maghet niet onthouden, si en worde vervaert. Want si wart gheheten vol ghenaden, ende dat die Heer mit hoer was, ende dat si ghebenedijt waer boven allen wiven. Daer om en mochte hoer oetmoedicheit sonder scaemte ende sonder vervaringhe dat niet horen. Si wart van loveliker scamelheit vervaert, ende als een vroede voerhoedighe maghet, die scamel was in allen dijnghen, soe en gaf si den enghel gheen antwoerde. Mar want die enghel die sake van hoerre vervaringhe bekende, so sprac hi tot hoer: "Maria, en wes niet beanxt, noch en
| |
| |
scame di niet vanden love dien ic di spreke. Wanttet waer is, dattu niet alleen vol gracien en biste, mar oec mede allen menscheliken gheslachte hebste gracie vercreghen ende weder vonden bi Gode. Want sich, du sulste ontfaen ende baren den Soen des alre oversten, die di vercoren heeft tot sijnre moeder. Ende hi sal alle die in hem hopen, salich maken".
Doe antwoerde si, niet beliende noch lochende dese voerseide doechden, mar begherende versekert te warden, hoet ghescien soude, dat si hoer reynicheit niet en verlore, daer si groten anxt voer hadde. Daer om vraghede si den enghel vander manieren deser ontfanghenissen ende seide: "Hoe sel dit gheschien? Want ic mijn reynichede Gode gheloeft hebbe ende inder ewicheit ghenen man bekennen en sel". Die enghel hoer antwoerde ende seide: "Het sel gheschien overmids toe doen des Heilighen Gheests, die di in eenre sonderlingher manier vervullen sel. Ende bi sijnre cracht so sulstu ontfanghen, behoudelic altoes dijnre reynicheit. Ende daer om so sel dijn soen hieten die Sone Gods. Want hem niet onmoghelic en is, want Elisabeth dijn nichte die out is ende ondrachtich, heeft bi der cracht Gods over
| |
| |
ses maende enen soen ontfanghen".
Och lieve mensche, sich ende merc dese dijnghe, hoe dat die heilighe Drievoudicheit hier is wachtende antwoerde ende dat consent deser sijnre sonderlingher gheminder dochter, ende hoe begheerlijc si aensiet hoer schaemte, hoer seden ende hoer woerde. Want dat hoghe werc der ontfanghenisse ons Heren wrochte die heylighe Drievoudicheit, al wast dat alleen die persoen des Soens menschelike natuer aendede, ghelijc of si drie enen van hem enen roc aen deden; die drie deden een werc, mar die een alleen doet den roc aen. Och wat husekijn was dat daer al sulken werc in ghewrocht wart, want al is die heilighe Drievoudicheit over al, nochtan moghestu dencken dat si in eenre sonderlingher manieren daer teghenwoerdich was om des sonderlinghen wercs willen, dat si daer wrochte. Sich oec ende dencke, hoe dat die enghel mit reverencien ende mit enen bliden aenschijn sijn Vrouwe daer toe pijnt te brenghen, dat si daer toe consent gheve, ende merc hoe minnentlic ende wijslic hi sijn woerde ordeniert, op dat hi in desen wonderliken werc den wille ons Heren volbrenghen mochte. Sich oec hoe die
| |
| |
maghet Maria hoer hevet schamelic ende oetmoedelic mit enen vermiden aensicht als of si onversien vanden enghel onbehoet ware ghevonden, ende hoer inden woerden des enghels niet en verhoef, noch oec daer om hoer niet en achte, al hoerde si groete dijnghe tot hoer spreken, wes ghelike nye menschen toe en was ghesproken, mar dit alder godliker gracien toe scrijft.
Ende ten lesten die vroede maghet, als si alle sake ghehoert hadde, gaf si hoer consent. Ende, so wi lesen inder vertoninghen voerseit, so viel si mit groter ynnicheit op hoer knien ende mit ghevouden handen sprac si: "Siet hier die dierne Gods, na dinen woerden moet mi gheschien". Ende altehants quam die Gods Soen gheheel in den lichaem der joncfrouwen sonder merren ende ontfenc een vleischelic lichaem van hoer ende bleef gheheel inden schoet sijns Vaders. Ende inden selven nu so was sijn siel ghescapen ende in dat lichaem ghestort ende also een volcomen mensche in siele ende inden lichaem na allen leden des lichaems, mar seer cleyn, so dat die vergaderinghe sijnre ledekijn so cleyn waren, dat mense claerlijc niet en hadde moghen sien noch ondersceiden. Mar daer na wies hi
| |
| |
natuerlike in horen lichaem ghelike anderen kinderen. Mar alst voerseit is, daer en was gheen meerren der sielen in te storten of die lede te formieren ghelike alst in anderen kinderen pleecht te wesen. Hi was oec volcomen God ende volcomen mensche, also wijs ende also machtich als hi nu is. Men vermoet dat Cristus op die achtiende kalende van April ontfanghen was ende daer na over drie ende dertich jaren starf.
Van deser ontfanghenisse sprect die leraer Ancelmus dus: "O Criste, wi offeren di sacrificie des loefs om die menichvoudicheit dijnre goedertierenheit die du bewijst heves ons, den schalken gheboerten, den besondichden kinderen, want doe wi noch dine viande waren ende die oude doot hoer bose heerscap bedreef in allen menschen ende al Adams gheslacht bevlect was om die eerste misdaet, doe ghedachtstu dijnre ontfermherticheit ende sagheste neder van dijnre hogher woninghe in desen dale des wenens ende der onsalicheit. Du aensaechste die bedroefnisse dijns volcs ende wortste van binnen beroert mit sueticheden der minnen ende ghewaerdichste op ons te dencken ghedachten des vreden ende der verlossinghen. Ende al bistu die ghewa\righe
| |
| |
Sone Gods, mede ewich God mitten Vader ende mitten Heilighen Gheest, ende mit hem beiden een wesen, inwonende inden lichte daer niement toe ghegaen en kan, draghende alle dinc mitten woerden dijnre machten, nochtan en versmaetstu niet dijn hoecheit te bughen tot desen kerkenaer, daer du onse onsalicheit woutste smaken ende of doen. Cleyn wast dijnre minnen Cherubin of Seraphin of enen vanden enghelen neder te senden, op dat overmids hem volbrocht worde dat werc onser salicheit. Mar du ghewaerdichste selve te comen tot ons overmids den ghebode dijns Vader, wes grote minne wi ondervonden hebben in di, wanttu quaemste, niet dattu wandelinghe deetste van dijnre stat, mar dattu dijn yeghenwoerdicheit ons vertoendes overmids den vleische. Du biste neder ghecomen vanden conincliken stoele dijnre hogher glorien in een oetmoedighe verworpen dierne in horen oghen, die beseghelt was mitter beloeften der reynicheit. In wilker maghets lichaem du ontfanghen ende gheboren wortste bider onvertelliker macht des Heilighen Gheests in warigher natueren der menscheit, so dat die sake dijnre ghebo\erte
| |
| |
niet en besmitte die moghentheit dijnre godheit in di noch die maghedelike reynicheit in dijnre moeder". Dit sijn Ancelmus woerde.
Doe Gabriel sijn boetscap hadde ghedaen, neech hi mit reverencien Onser Vrouwen ende sceide van daer ende voer weder in dat ewighe leven ende vertelde daer dese dijnghe ende maecte daer een nuwe bliscap ende een nuwe feest.
Merc dan ende sich hoe groet die feest van huden is ende verblijt di in dijnre herten ende maec daghe der bliscap, want het van beghinne der werelt nye ghehoert en was noch nye des hoechtijts ghelike en was, want het is huden hoechtijt ende feest des vaders van hemelrike die huden bruloft sinen Soen maecte mitter menscheliker natueren die hi hem huden onscheidelic hevet verenicht. Huden is feest der bruloften des Gods Soens ende die dach sijnre gheboerten in sijnre moeder lichaem. Huden ist feest des Heilighen Gheests om des wonderlics wercs wille der ontfanghenisse ons Heren, dat hem toe ghescreven wart. Ende huden beghint hi te openbaren den menscheliken gheslachte sijn goedertierenheit. Huden ist hoechtijt ende feest der waerder maghet Marien, die huden van den Vader in eenre doch\ter,
| |
| |
vanden Soen in eenre moeder, vanden Heilighen Gheest in eenre bruut bekent ende ontfanghen is. Huden ist feest al des hemelschen heers, want hoer wedermakinghe beghint. Veel meer so ist oec huden feest der menscheliker natueren, want hoer salicheit ende verlossinghe huden beghint ende die versoeninghe huden beghint ende die versoeninghe alder werelt, want die menschelike nature huden verheven is ende gheheilicht is. Huden ontfaet die Sone Gods van den Vader een nuwe ghehoersamicheit, van onser salicheit te volbrenghen. Huden die Soen Gods, uutgaende vanden oversten hemel, heeft hem verblijt ghelijc enen ruese te lopen die weghe onser salicheit ende heeft hem inden lichaem der joncfrouwen besloten. Huden is hi gheworden een van ons ende onse broeder ende begonst mit ons pelegrimaedse te gaen. Huden is een waer licht vanden hemel neder ghecomen om te verdriven onse duusternisse. Huden is dat levende broet dat der werelt leven gheeft, ghemaket inden lichaem Marien, mar in den cruce als in enen oven ghebacken. Huden is dat ewighe woert vleesch gheworden, op dat hi in ons wonen soude. Huden is volheit
| |
| |
des tijts. Huden is dat roepen ende dat begheren der patriarchen ende der propheten ghehoert ende vervult die daer mit onvertelliken begheerten riepen ende naerstelike des daghes verbeiden. Huden is een beghin ende een fundament alre hoechtiden ende een beghin al ons guets, want tot noch onse Heer yeghens dat menschelike gheslachte vertoernt heeft gheweest overmids der sonden van Adam. Mar voert aen en mach hi niet toernich wesen als hi sinen Soen enen mensche siet. Sich hoe wonderliken werc ende hoe hoghen feest dat huden is. Het is al ghenoechlic, al blidelic, al begheerlic ende mit groter devocien te ontfanghen ende mit jubilacien ende waerdicheden te overdencken al dat in desen daghe is gheschiet. In desen dijnghen seltu dencken ende dijn ghenuechte setten ende bi aventuren onse Heer sel di meerre dijnghe vertonen dan ic di gheopent hebbe.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd