Proeve van oudheid-, taal- en dichtkunde

[p. 26]

V. Begaden.

Spiegel historiael, III, 42, 11, bl. 200:

Sine liede, ende sine cnapen mede
Die dreuen grote serichede,
Ende begadene na sine doet;
Ende brachtene met rouwen groet
Te Brucele binnen -

Wat is hier begadene? Le Long zegt, Beweenden, of vercierden hem. Dat verschilt noch al wat, beweenen, of versieren. Huydecoper, in de byvoegsels op zyne aanteekeningen in het I. deel van Melis Stoke, bl. 606, verklaart het niet te weten, en meent, dat begaan hier beter te pas zoude komen, dan begaden. Wat begaden zy, had hy getoond in de aanteek. op II, 92, daar dit byvoegsel by behoort. Eenen dooden begaan is zyne gedachtenis plechtiglijk vieren: zie hem op IV, 1151. Dus vatte ik niet, hoe begaan hier te pas zoude komen. Want, behalve dat begaan in praesenti hier niet vallen kan, maar begingen zoude moeten zijn, wegens het voorafgaande dreuen en volgende brachten, zo schijnt het my tevens toe, dat men

[p. 27]

nimmer eenen dooden beging voor zyne begravenis, gelijk hier begadene voorafgaat voor het vervoeren van het lijk naar Brussel. Wat zal dan begadene zijn? In Melis Stoke vindt men eene plaats, die met deze uit den Spiegel vele overeenkomst heeft, t.w. V, 85-95:

Doe si den Grave vonden doot,
Hadden si alle rouwe groot,
Ende namen den doden met zericheden;
Si droegene van deer stede
Tere ander stat, daer sine ontcleden,
Ende balsemden ende bereden,
Ende leidene in een scrine,
Daer menich mede doghede pine;
Ende scepeden kortelicke daar naer,
Ende voerdene tote Alcmaer;
Daer settemen in den chore.

My dunkt, er komt eenig licht, wat begadene zy. Zoude het wel veel verschillen van balsemden en bereidden hem? Immers begaden met goud is vergulden, begaden met slijk vuil maken. Begaden is dus een onverschillig woord, (Huyd. op Stoke, II. 92.) en zo veel als toestellen. Dit komt hier zeer wel te pas, het zy dan dat zy het lijk toestelden met balsem, dat is balsem-

[p. 28]

den, of dat zy het op eenige andere wyze bereidden, of opschikten met kleederen. Ik wete er geen beter woord toe te bedenken, dan dat onze bybelvertalers gebruikt hebben, Hand., V, 6: Ende de jonghelingen opstaende schickten hem toe; - dat is, zy maakten hem gereed ter begravenisse. Dit enkel, om het woord te verklaren; schoon ik wel gelooven wil, dat er vry wat meerder omslag gebruikt is, om het lijk van hertog Jan I, van wien de Spiegel spreekt, dan om dat van Ananias toe toe te schikken.