Pharmacopaea Amstelredamensis, of d'Amsterdammer apotheek

(1683)–Anoniem Pharmacopaea Amstelredamensis– rechtenstatus

Auteursrechtvrij

in welke allerlei medicamenten, zijnde tot Amsterdam in 't gebruik, konstiglijk bereid worden

Vorige Volgende

Sectio III. Van de Syropen, Honing en Rob.

Syrupus aceti.

Recipe geklarificeerde zuiker, kooktse tot de dikte van tabellen een pond.

Giet en mengt hier by in een steene pot.

Aceti vini albi twee pond.

Laat dit sonder koken tot een Syroop gebragt worden.

Het suiker te klarifieeren geschied aldus, men neemt de zuiker, en men doet daer soo veel regen water by, datse genoegsaam kan smelten; neemt dan tot yder pond zuiker twee hoender eijeren, doet daar de doiren uit, slaat het wit met een weinig van 't suiker mengsel of kooksel tot schuim, en giet het by uw zuiker, roert het ter degen om, en laat het eens louter opkoken, soo sullen de gestremde deeltjes van 't ei de vuiligheit van uw kooksel of suiker met sig slepen, want die eenigsins met elkander vereenigen; dit giet men dan door een schoone wolle lap, die op een raam gespannen is, door, soo blijft alle vuiligheit daar in sitten, en het kooksel loopt klaar

door. Dit werd in alle Syroopen gedaan, behalven wanneer sy purgeren, item niet in de Syrupus violarum, limonum &c.

De wijze om tot de dikte van tabellen te koken, ziet hier na, alwaar wy van de tabellen spreken.

Dese Syroop is selden in gebruik, maar is goed in gorgel dranken gedaan, wanneer de keel ontsteken is. Item is doorsnijdende, en de verstopte ingewanden ontstoppende.

Merkt dat men alle Syropen en Apozemaas of Juleppen, van xx en xxx oncen, van een tot vier oncen gebruiken kan. In een mixtuur van een half tot anderhalf en twee oncen. Voor een Linctus tot twee oncen alleen, of met andere gemengt. De purgerende Syropen geeft men alleen van een dragme tot een once in kinderen, indien 't noodig is, gemengt.

Syrupus succi acetosae.

Neemt geklaarde zuiker, gesuivert als gesegt is, en in dikte van tabletten gekookt vier pond, mengt daar onder in een steene pot sap van zuuring, dat door nedersinken geklaart en doorgegoten is twee pond.

Laat die sonder koken tot een Syroop gebracht werden.

Sy doorsnijd, verdrijft de gal in koorsen,

pest, beneemt de hitte der mond en ingewanden.

Syrupus agrestae, oft Syroop van Verjuis.

Recipe Sacchari clarificati tot een dikte van tabellen gekookt vier pond.

Giet en mengt daar onder in een steene pot Verjuis dat versch geperst is, sonder sout daar by twee pond.

Roert dit met elkander om, en laat het sonder koken een Syroop werden.

Sy verslaat alle brand, en brengt alle swaveligheit, vlugge en vaste zoutigheit in 't lighaam t' onder: en daarom goed in heete koorsen, gal, pest, heete maag, dorst, bort, braken en innerlijke ontstekingen.

Op de zelve wijse maakt men ook:

Syrupus Cydoneorum.

Granatorum acidorum.

Limonum.

Merkt aan dat alle Syropen, welke zuur zijn, zeer vlugtig, of eenige schoone koleur hebben met geklaarde zuiker tot de dikte van tabellen gekookt, moeten gemaakt werden, of anders verliesen zy haar kragt en koleur. Als van de zuure zijn Syrupus aceti, acetosae, agrestae, berberorum,

granatorum acidorum, limonum, citri. van de vlugge als Syr. Cochleariae, julapii rosacei, rubi idaei, fragorum, en diergelijke. Van de gekoleurde is Syr. violarum simplex.

Syrupus Cochleariae.

Recipe Sacchari clarificati; tot een konsistentie van tabellen gekookt vier pond.

Aquae stillatitiae cochleariae q. s. twee pond.

Laat het sonder koken allenxkens al roerende tot een Syroop gebragt werden.

Men gebruikt de zelve in scheurbuik, om in dranken of conserven te doen.

Julapium Rosaceum.

Recipe Sacchari clarificati, in consistentie van tabellen gekookt twee pond.

Mengt daar onder alroerende

Aquae rosarum q. s.

Laat het al roerende sonder koken tot een dunne Syroop gebragt werden.

Men gebruiktse in hartsterkingen en julapien, om de kragten wat te herstellen, en om een goede geur te geven,

Syrupus violarum simplex.

Recipe Sacchari tot dikte van tabellen gekookt twee pond.

Giet daar by zoo veel infusie van verse violen als het genoeg is. 't Welk al roerende zonder koken tot een Syroop gebracht werd.

De wijse om de infusie te maken gaat aldus toe: men neemt de beste blauwste en grootste violen, van welke men de blauwste blaadjes afplukt, dese stampt men fijn in een steenen mortier, over welke men soo veel heet water giet als het genoeg is om de tinctuur uit te trekken; dit laat men soo warmtjes sonder koken 24 uuren staan toegedekt in een kom of andere verglaasde nieuwe pot, dan soo perst men het uit door een doek. Zoo de tinctuur nog niet genoeg uitgetrokken is, stamp-menze nog eens, daar over wat warm water gietende; dit laat men dan weder wat staan, en perst het uit. Giet dan dese laatste tinctuur eerst by de zuiker en daar na de blauwste, soo hebt gy een seer blauwe Syroop.

Op volgende wijze heb ikze dikwijls gemaakt. Neemt de afgeplukte violen stampt die fijn, perst daar het sap uit; 't geen overig is, stampt wederom met een weinig warm viole water, of bernagie water, laat het een tijd staan, perst dit weder uit, doet dit nog eens, soo hebt gy dry bezondere uitpersingen. Neemt dan de witste broodzuiker, want hoe witter hoe blauwer Syroop, stampt en sift die seer fijn: giet by

dese fijn gestampte zuiker uw laatste tinctuur, laat het wat warm werden op het vuur, op dat de zuiker smelte, gesmolten zijnde, giet daar de middelste tinctuur by, altijd met een tinne lepel omroerende, als de Syroop nu begint kout te werden, sult gy 'er het sap, dat de hoogste tinctuur heeft, onder roeren, soo hebt gy een schoone blauwe Syroop. Laat die heel kout worden, en doetse dan in flessen of kannetjens, en bewaartze in de kelder, of men begraaftse wel in d' aerd; hoe koelder die gehouden werd hoe beter; want by aldien hy in de winkels geset werd, wort hy paers. en krijgt een leelijke smaak.

In plaats van Violen gebruiken sommige de penseen oft Viola tricolor, 't welk niet quaad is. maar dat men daar 't vergiftige Indigo by doet of ze van kool-sop maken, kan ik niet voor goed keuren, gelijk zommige Apothekers dat soo aardig weten te doen.

N B. Sommige drogen de groene huisjes, en gebruiken die in plaats van viole bloemen in de dranken, of zy maken daar haar oly af, dog ik misprijs dit, zijnde de viole blaadjes van veel vlugger en rijper deelen, dan de agsterste huisjens, ook zoo kan men de oly daar zoo blauw niet mede maken. Men kanse liefst bewaren om de Syr. Violarum compositus te maken, want het voegt niet qualijk dat men by de bladen de bloemen doet.

De gematigheid deser Syroop, segt men verkoelende te zijn, maar die eenige bloemen knauwt, sal wel eenige brandende scherpigheit op de tong gewaar werden, die seker niet na de kouwe kant is. Ik ben van gevoelen dat dese bloemen eenige fijne deeltjes hebben, trekkende na den Sal. armoniak, en daarom niet quaad tegen de droogheit en sprouw der tong, want dese fijnigheit is doordringend, ontdoende al die taye en slijmige vogten; als ook in de koorsen onder de juleppen gedaan. Men schrijftse toe de gal te temperen en tegen te gaan, maar ik mein dat syde gal eer vermeerdert en scherper maakt, want alle vlugge souten (waar uit ook de violen bestaan) de gal vermeerderen.

Syrupus absinthii Compositus.

Recipe Absinthii Romani gedr. ses oncen.

Rosarum rubrarum twee oncen.

Spicae nardi indicae drie drachmen.

Gestooten zijnde laatse vier en twintig uuren weiken in

Witte, oude en riekende wijn,

Gezuivert Quesap elks drie oncen.

Kooktse op een sagt vuurtjen tot op de helft doetse dan door een doek: mengt by het geklarificeerde doorsijgsel

Geschuimde honig, die tot een dikte gekookt is.

Witte zuiker, elx een pond.

Kooktse wederom tot de dikte van een Syroop.

Dese Syroop sterkt het bloed, en by gevolg de maag, lever en andere ingewanden; maakt appeteit tot eten dood de wormen: verdrijft de winden en pis, is ook goed in de geelsugt, en verstoppingen, men mengtse in eenige dranken tot een once of twee: of men geeftse tot een once meer of min, sonder yets daar by te doen.

Syrupus althaeae Fernelii.

Recipe Radicum althaeae twee oncen.

Cicerum rubrorum een once.

Rad. Asparagi

Glycyrrhizae rasae,

Graminis ana een half once.

Laat dese een uur met malkander in regenwater opkoken, doet dan daar by

Uvarum passarum van hare korrels gezuivert een half once.

Summitatum Althaeae.

Herb. Adianthi beide soorten,

Malvae,

Parietariae,

Pimpinellae,

Plantaginis, elks een hand vol.

Seminum quatuor frigidorum majorum, minorum, gestooten, elx een drachme.

Laat dese wederom te samen een half uur koken, of tot ontrent een derde van het vogt verkookt is, doet het door een doek, daar by mengende vier pond witte poeder suiker; neemt dan het wit van dry hoender eyeren, slaat die tot schuim, mengt daar een weinig van uw kookzel by, roert het dan alles onder een, laat het eens opkoken, giet het dan door een wolle lap, soo sal het vogt daar klaar doorlopen, welke gy tot een dikte van Syroop sult koken, 'twelk gy met geduurig wat in een kommetjen te gieten, ligtelijk oordeelen sult, wanneer het kout geworden is. Onder het koken van de Syroop, moet men geduurig het schuim afnemen.

Dese Syroop is openende ontrent alle ingewanden, drijft de etter en graveelig sand uit de nieren, stilt de pijn in de nieren, en bematigt de hitsige pis. Sy werd ook bequamelijk in de gelegentheden van 't bloedspuwen en andere borstqualen gebruikt.

Men mengt die onder de dranken van een tot twee of dry oncen, maar alleenig geeft men het in tot een once.

Syrupus Artemisiae Fernelii.

Recipe Rad. Foeniculi,

Paeoniae,

Rubiae tinctorum, elks een half once.

Laat dese een weinig met elkander gestooten zijnde, in een genoegsame quantiteit dunne mee opkooken, doet dan daar by.

Rad. Helenii,

Iridis,

Levistici, elks een half onc.

Herb. Artemisiae, twee handen vol.

Betonicae,

Calaminthae,

Chaemaedryos,

Chamaepytios,

Hyssopi,

Hyperici,

Majoranae,

Matricariae,

Mellissae,

Nepetae,

Origani,

Prassii,

Pulegii,

Sabinae, elks een hand vol.

Sem. Anisi.

Dauci,

Foeniculi,

Nigellae,

Ocimi,

Petroselini,

Rutae, elks dry drachmen.

Alles wel gesneden en gestooten zijnde, laatse met elkander vier en twintig uuren weiken, laat het dan eens sagjes opkoken, giet het kooksel door een seef, doet daar vijf pond witte poeder suiker by, klarificeertse als voren gesegt is; en kookse tot een Syroop, onder het kooken sult gy daar een sakjen inhangen met een once kaneel, en dry drachmen spicae indicae. De Syroop gekookt zijnde, sult dat popjen ook in uw Syroop pot hangen.

Zy is bequaam om alle verstoptheden t' ontdoen, welke uit taye, dikke, en lijmagtige vogten bestaan. want sy doorsnijd; opend, en verdunt seer krachtig; is seer dienstig tot de moeder-qualen, om de stonden te verwekken, of alle winden uit te doen losen.

De gifte is als voren.

Syrupus succi Betonicae.

Neemt dry pond sap van Betoni, dat door neersinken gesuivert is, of men clarificeert het wel met wit van een ei, men kan het selve ook filtreren. Doet daar by anderhalf

pond witte poeder zuiker, eens opgekookt hebbende, gietse door een wolle lap, kooktse dan tot een Syroop, onder het koken moet men geduurig het schuim afnemen.

Sy werd gebruikt in de hooft en moeder qualen: opent sagtelijk, is afvegende, en de stonden matig afsettende.

Men gebruikt die in quantiteit als voren.

Syrupus Boraginis.

Dese werd op dezelfde wijse gemaakt als Syrupus Betonicae: dog sommige maken die uit de bloemen.

Sy heeft haar gebruik in dolle en swaar moedige luiden, en schijnt te doen vervrolijken; hier uit komt het versje

Ik die hiet Bernagie;

Geef 't hert altijd couragie.

Zy is openende, het bloed zuiverende, alle verswaktheden te gemoet komende, verdrijft het hert-beven, hert-kloppen, hert-vangen en diergelijke.

De gifte is als voren.

Syrupus Cardui Benedicti.

Dese werd gemaakt als voren.

Sy is goed in quaadaardige en pestkoorsen; als ook alle andere koorsen, wederhoud alle bedervingen van vogten, verwekt

sweeten, dood de wormen, en ontdoet de geronnen Lympha in de zijde-wee.

De gifte is mede als voren.

Syrupus Cichorei simplex.

Men maakt dese als de Syrupus Betonicae.

Sy maakt de buik week, ontdoet de verstoptheden der lever, milt, scheil, doet de gal afscheiden, is bequaam in alle koorsen, en stilt de brand in de nieren.

De gifte is als voren.

Syrupus Scabiosae.

Dese maakt men als de vorige Syropen.

In de borstqualen bevind men dese Syroop seer goed te zijn, voornamentlijk in de engborstigheid, zijde-wee, long ontsteking, bloedspuwen uit de long, suivert alle etter en drijft die uit.

De gifte is als voren gesegt is.

Syrupus Botryos.

Recipe Herb. Botryos, dry handen vol.

Erysimi,

Urticae, elk twee handen vol.

Caulium rubrorum,

Tussilaginis, elks anderhalve hand vol.

Kookt dese in een genoegsame quantiteit waters, doet by het doorsijgsel twee pond en een half witte poeder suiker, klarificeert het vogt met eijer wit, laat het door een wolle lap loopen, en kookt het tot een Syroop.

Zy is goed in alle gebreken der borst, als hoest, engborstigheid, heesheid, bloed en etterspuwen.

Men gebruiktze voor een likking of in eenige borstdranken tot een once ofte twee.

Syrupus Byzantinus.

Recipe Succi Apii,

Intybi sativi, ana twe pond.

Buglossae,

Lupuli, ana een pond.

Schuimt de zelve door het koken, tot de sappen klaar werden, en kooktze dan zagjes met dry pond zuiker tot een Syroop.

Haar gebruik dient om alle verstoppingen weg te nemen, alle slijm te verdunnen en uit te jagen, is goed in de geelzugt, verharding der lever en milt, is goed in watersugt.

Men mengtze gemeenljk tot een of twee oncen in een drank.

Syrupus capillorum Veneris.

Neemt versche Capillus Veneris vijf on-

cen, doorsnijdse een weinig. Soethout, geschrabt en gestooten, twee oncen. Laatse samen 24 uuren in warm-water weiken: kooktse dan sagjes een half uur lang: het doorsijgsel door wit van een ei klaar gemaakt zijnde, doet daar by vier pond witte Poeder zuiker, en kooktse tot een Syroop.

Dit is een goede Syroop in de gelegentheden van de borst, neerdruppingen in de long, hoest, zijde wee, als ook om alle ingewanden t'ontsluiten. Men gebruikt haar in een likking alleen, of met andere Syropen gemengt. Men mengt die in borstdranken tot een en twee oncen.

Syrupus Cichorei cum Rhabarbaro.

Recipe Rad. apii,

Asparagi,

Faeniculi, die versch zyn, elks twee oncen.

Herb. Cichorei,

Endiviae sativae,

Taraxici, elks twee hand vol.

Fumariae,

Hepaticae oft Lichenis,

Lactucae,

Lupuli,

Sonchi laevis, elks een hand vol.

Capilli Veneris,

Hordei integri, elks anderhalf once.

Fructuum alkekengi.

Glycyrrhizae rasae, elks ses drachmen.

Kooktse in een genoegzame quantiteit waters, tot een derde versoden is: gietze door,

doet daar by vier pond witte poeder zuiker, kloptze met wit van een ei, en kooktze tot een Syroop.

Neemt onderwijlen de beste Rhabarber, klein gesneden, vier oncen, Spicae nardi indicae, twee drachmen, weikt die 24 uren lang in een goed deel van het bovengeschreve kooksel, sijgtze warmtjes door, en giet des selfs tinctuur by de Syroop, wanneer hy by na hoog genoeg gekookt is, en kookt die dan tot een behoorlijke dikte. Sommige nemen de Spica wel, en hangen die in een sakje in de Syroop, maar tot wat voordeel weet ik niet.

De Syroop is goed in alle galziekten, als buik loop, roode loop, geelsugt, alle verstoppingen des levers, milts, scheils en andere deelen, cachexien en ongedaantheden, ze werd zeer nuttig in alle kinderziekten gebruikt, als ook tegen de wormen, braken, slijm en diergelijke.

Men mengtse in dranken van een half once tot twee, in conditen soo veel tot een bequame dikte genoeg is. Eerstgeboren kinderen geeft mense tot een pap lepeltjen of twee, wat ouder zijnde van twee dragmen tot een once, by welke men om een weinig te acueren eenige greinen Scammonii mengt.

Syrupus Diacnicu.

Recipe Rad. Angelicae,

Apii,

Asparagi,

Foeniculi, versch.

Glycyrrhizae ana een once.

Polypodii quercini. anderhalf once.

Cort. Tamarisci, een half once.

Herb. Adianti,

Buglossae,

Chamaedryos,

Chamaepytios,

Hyssopi,

Origani,

Scolopendrii,

Thymi ana een halve handvol.

Cuscutae,

Fruct. Alkekengi ana een half once.

Uvarum passarum van hare korrels gezuivert twee oncen.

Sem. cnici contusorum vier oncen en een half.

Anisi,

Amnios,

Dauci,

Foeniculi, ana een once.

De wortels, kruiden en zaden, geklopt, gesneden en gestooten zijnde: zult eerst

de wortelen koken, daar na de onruikende kruiden, en op het laatste de ruikende; een derde van 't water verkookt zijnde, sijgt het kookzel door, doet daar by twee pond witte Poederzuiker, geklarificeert zijnde kooktze tot een Syroop. Onderwijl neemt men een gedeelte van t'bovengeschrevene kooksel, en men weikt daar 24 uuren lang in

Recipe Fol. sennae mund. vier oncen.

Rhabarbari electi anderhalf once.

Agarici trochiscati een half once.

Zingiberis een drachme.

Des anderendaags drukt men dit weiksel sterk uit, eerst heet gemaakt zijnde, en men doetse op het laatste by de Syroop, en kooken het zelve met elkander tot een behoorlijke dikte.

Men gebruiktze in verouderde, dagelijkze en derdendaagse koorsen, tot alle verstoptheden, en slijmigheden, watersugt, en alle vogtige waterigheden, sy suivert alle ingewanden van hare vuiligheden.

Haar Dosis is als in de voorgaande Syroop gezegt is.

Syrupus Diacodii.

Recipe Capita Papaveris albi sonder saad, twintig.

Siliquarum dulcium (dat is St. Ians brood sonder zaad, dry oncen.

Rad. althaeae.

Glycyrrhizae razae ana unc. duas.

Alles gesneden en gestooten zijnde, kooktze in een genoegsame quantiteit waters, het zoethout op het laatste daar by doende, anders verliest het zijn zoetigheid: doorgedaan zijnde, doet daar anderhalf pond roode kandy zuyker by, na gedane clarificatie kooktse soo dik als honig, of een dikke syroop.

Dese syroop dient in alle hoest en long-ziekten gebruikt, voornamentlijck die des nagts daar van niet slapen konnen: is seer dienstig in kleine kinderen, zy verwekt ook eenigsints de slaap, en maakt een ruime borst.

Men gebruiktse als een likking alleen, of met andere Syropen gemengt; men doetse ook by de borstdranken.

De Kinderen geeft men daar een pap-lepeltjen min of meer van in, na datse groot of kleen zijn, of men laatse daar van met een southouts lepeltjen aan likken. In de dranken doet men die van een half tot twee oncen.

Syrupus Fumariae.

Recipe Rad Polypodii quercini twee oncen.

Herb. Absinthii Romani,

Cuscutae,

Endiviae,

Scolopendrii,

Lupuli ana man. unum.

Epithymi anderhalf once.

Kookt het in genoegsaam water tot op de helft: doet by het doorsijgsel

Succi Fumariae, anderhalf pond.

Boraginis,

Buglossae ana libr. sem.

Sacchari albi libr. quatuor.

Kookt alles tot een Syroop.

Zy suivert het bloed, en verdrijft alle verbrande en siltige vogten uit het bloed: opent alle verstoppingen der ingewanden, verdrijft de geelsugt, maakt de buik week, heid des huids.

De manier van gebruiken is als in de Syrupus Diacnicu gesegt is.

Syrupus Glycyrrhizae.

Recipe Rad. glycyrrhizae rasae unc. duas.

Herb. Tussilag. man. quatuor.

Capilli veneris unc. unam.

Hyssopi unc. sem.

Laatse te samen 24 uuren in warm water weiken: kooktse dan een weinig, maar laat de geur van den Hysop niet vervliegen, met te lang te koken.

Doet by het doorsijgsel, de beste geschuimde honing, witte poeder zuiker, elks een pond, en kooktze sagjes tot een Syroop.

Men gebruiktze in alle gelegentheden van de borst en hoest, zijde wee, droogen hoest en diergelijke.

Men geeftze in een likking of borstdrank alleen, of met andere gemengt.

Syrupus Hyssopi.

Recipe Herb. Hyssopi gedroogt sesquiunciam.

Capilli veneris drach. sex.

Rad. apii.

Foeniculi,

Petroselini versch.

Glycyrrhizae rasae, ana drach. decem.

Jujubas.

Sebesten ana triginta.

Ficus Pingues

Dactylos Pingues.

Uvatum passarum ana decem

Uvarum passarum, van hare korrels gesuivert, sesquiunciam.

Hordei mundati, semunciam.

Sem Cydoneorum,

Malvae, ana drach. tres.

Kookt eerst de gerst met de Rad. apii, Petrosel. en Foenic. wat gekookt hebbende doet daar de vrugten in, en op het laetste

de hysop. Maar trekt de slijmige zaden alleen uit. Alles wel gekookt zijnde doet het door, doet daar by dry pond witte poeder suiker; wel geklarificeert zijnde, mengt daar het klare doorsijgsel van de zaden by, en kookt het tot een syroop.

Het gebruik en dosis is als in de Syrupus Glycyrrhizae gesegt is.

Syrupus Jujubinus.

Recipe Jujubas. sexaginta.

Hordei Mundati,

Rad. Glycyrrhizae rasae,

Herb. capillorum veneris, ana unc. unam.

Flor. violarum,

Sem. malvae, ana drach. quinque.

Cydoneorum,

Lactucae,

Melonum,

Papaveris albi, ana drach. tres.

Alles wel gekookt zijnde, laatse een nagt te weiken staan, kooktse tot op de helft: doet by het doorsijgsel twee pond witte poedersuiker, geklarificeert zijnde, kooktse tot een Syroop.

De kragten en gebruik zijn als voren.

Syrupus Menthae.

Recipe Succi Menthae libr. unam.

Cydoneorum,

Granatorum acidorum, depuratorum,

Infusionis Rosarum rubr. ana libr. sem.

Sacchari albi,

Mellis despumati, ana libr. unam & sem.

Kookt het te samen tot een Syroop, doet op het laatste van uw Syroop daar een sakjen in met

Pulveris Diarrhodon Abbatis unc. sem.

De Syroop gekookt zijnde, hangt het selve mede in de syroop pot.

Sy is dienstig in de koude maag-qualen, of braken, walgen, den hik, buikloop en diergelijke

Men mengtse onder dranken, konserven als anders, van een half once tot een en twee oncen.

Syrupus Myrtinus.

Recipe Bacc Myrti unc. duas & semis.

Mespilorum immaturorum libr. sem.

Sem. oxyacanthae, dat is Berberi,

Sumach, dat is, Rhois obsoniorum,

Balaustiorem,

Rosarum rubrarum,

Santali rubri,

albi, ana unc. unam & sem.

Gestoten en gesneden zijnde, kookt alles in regen water tot een derde verkookt is, doet by het doorsijgsel vijf pond poeder suiker, geklarificeert zijnde, giet op het laatste daar by.

Succi Cydoneorum,

Granatorum acidorum, depurator. ana libr. duas.

Kookt alles sagjes tot een syroop.

Sy is beqaam in de bloed-spuwing uit de long, allerlei buikvloed, neusbloeding, te groote stonden en kraamvloed, pisvloed, braken en diergelijke, want dese Syroop is bequaam om te stoppen en d' ingewanden te versterken.

De Dosis is als voren.

Syrupus Papaveris.

Recipe Capitum papaveris albi, die rijp en gedroogt zijn met haar zaad unc. decem.

Kleen gesneden zijnde, kooktse in een genoegsaem deel waters tot op de helft: laatse een nagt staan weiken, warm gemaakt zijnde, doetse door een zeef, doet by het doorsijgsel twee pond en een half witte poeder suiker, geklarificeert zijnde, kooktse tot een syroop.

Zy is goed in alle Catharren, en sinkingen, als ook in de gelegentheden van de

borst, hoest, heese keel: het stilt alle pijn, en doet matig slapen.

De Dosis is als in de Syrupus diacodii.

Syrupus Papaveris Erratici.

Recipe Florum papaveris Erratici, versch libr. tres (maar gedroogt zijnde libr. unam.

Laat dese te samen in een goed deel warm regen water weiken, tot al de tinctuur is uitgetrokken: perstze sterk uit, doet daar by dry pond witte poeder suiker, geklarificeert zijnde, kooktse tot een Syroop.

Men geeftze in heete koosen, zijde wee, long-ontstekingen, scherpe zinken of neer-vloeyingen op de long, keel. maag en darm-ontstekingen, verwekt ook eenighsins de slaap.

Men doetse in likkingen, juleppen en dranken van een half once tot twee oncen.

Syrupus Portulacae.

Recipe Succi Portulacae, libr. unam.

Bellidis,

Fragariae,

Lactucae,

Plantaginis,

Sempervivi Medii,

Violariae, alle door neersinken gesuivert, ana unc. duas.

sem. Cydoneorum drach. duas.

Maakt uit het Sem. Cydoneorum met wat regen water een slijm. Doet by de sappen twee pond witte poeder suiker, geklarificeert zijnde, kooktse tot een syroop, daar op het laatste by doende de Mucilago.

Dese Syroop stilt eenigsins den dorst, indien men daar van likt, en is daarom bequaam in de sprouw, en alle heete monden.

De dosis is als boven.

Syrupus quinque radicum.

Rad. Apii,

Asparagi,

Foeniculi,

Petroselini,

Rusci, alle versch ana unc. quatuor.

Klein gestoten zijnde, kooktse te samen in een goed deel regenwater, laatse een nagt weiken, warm doorgesegen zijnde, mengt daar by vier pond witte poeder suiker, klarificeertse, en kooktse tot een Syroop.

Zy opend alle verstoptheden van het scheil, lever, milt, &c. en brengt een bequame gesting in het bloed.

In een drank en conserf geeft men die van een half once tot twee oncen.

Syrupus Rosarum siccatarum.

Neemt een pond gedroogde rosen, laatse

in warm water 24 uuren lang weiken, doet by het doorsijgsel twee pond witte poeder suiker. kooktse tot een Syroop.

Sy stelpt alle vloed, braken, en versterkt de losse ingewanden, suivert de innerlijke en uiterlijke sweringen, en heelt de selve

Het gebruik is als voren.

Syrupus Rosarum solutivus.

Neemt infusie van versche bleike rosen, daar negen reisen verse rosen is by gedaan. Of neemt dry pond verse bleike rosen, giet daar een goed deel warm regenwater op, laatse een nagt staan weiken, warm doorgesegen zijnde, doet daar by vier pond geklaarde suiker, en kooktse tot een syroop. Of men neemt tot twee pond sap van rosen dry pond suiker, en men kookt het tot een syroop.

Sy is afgevende, openende, en versagtende, drijft alle gal en slijm sagjens uit, en doet den buik week maken.

De Dosis is als voren.

Syrupus Rosarum solutivus cum sena.

Recipe Fol. Senae Mundatorum unc. octo.

Sem. Anisi,

Foeniculi dulcis ana unc. sem.

Laatse twee dagen lang in een infusie van bleeke rosen, als voren gesegt, weiken, warm uitgedrukt zijnde, doet daar twee pond witte poeder suiker by, en kookt het tot een Syroop.

Dese heeft de kragten als de vorige Syroop, dog sterker, doet niet alleen den buik week maken, maar purgeert sagtelyk van een half once tot twee oncen ingenomen; dese kan men ook wel met wat Scammoneum acueren: men mengtse ook by de purgeerende dranken.

Syrupus Staechadis.

Recipe Flor. Staechadis unc. quatuor.

Herb. Betonicae,

Calaminthae,

Origani,

Thymi, ana sesquiunciam.

Salviae,

Flor. rorismarini ana unc. sem.

Sem. foeniculi.

paeoniae,

Rutae ana drag. tres.

Alles klein gesneden zijnde, laat in een goed deel waters toegedekt zijnde 24 uuren weiken, kooktse op het laatste eens op, en doet by het doorsijgsel witte poeder zuiker, en witte geschuimde honing, elks twee pont, en kooktse tot een Syroop.

Is goed in alle koude hersen siekten, taye slijm in eenige ingewanden: swakke maag kramp, lammigheyd, hooftpijn, stuipen, vallende siekte en diergelijke.

Dosis van een half tot een en twee oncen, alleen, of elders anders onder gemengt.

Syrupus symphyti Fernelii.

Recipe Rad, & Cymarum symphyti-majoris,

Herb. Bellidis cum toto, elks dry deelen.

Betonicae,

Pimpinellae,

Plantaginis,

Polygoni,

Scabiosae,

Tussilaginis,

Flor. Rosarum rubrarum elks twee deelen.

Alles klein gestooten zijnde perst daar een sap uit, kookt 'er en schuimt 'er, doet by yder dry pond sap, twee pond en een half witte poeder suiker, en kookt het tot een Syroop.

Sy wert gebruikt in het bloed en etter spuwen uit de long, men gebruiktse ook in de tering, en alle innerlijke sweringen om te suiveren en te heelen.

De Dosis is als voren.

Syrupus Violarum Compositus.

Neemt vijf handen vol groene viole bladen, kooktse in een genoegsaam deel gersten water, doet daar by Jujuben en Sebesten van elks twintig, daar na Sem. Cydoneorum en Malvae elks seven drachmen. wel gekookt hebbende, doet by het doorsijgsel anderhalf pond witte Poeder suiker, en kookt het tot een Syroop.

Men besigtze in de zijde wee, heete hoest, sprouw en drooge tonge: want zy is verkoelende en vogtig makende. Sy is ook in de heesheid, brandende pis en niersiekte nuttig.

De gifte is als voren.

Mel. Mercurialis.

Neemt dry pond gesuivert sap van Bengel kruid, oft Mercurialis, witte geschuimde honig vier pond. kooktse op een sagt vuurtjen tot een Syroop.

Sy wert in de klysteren meest gemengt, zijnde seer afvagende, en de buik los makende, drijvende alle galagtige en waterige vogten na buiten toe, suivert ook de lijfmoeder, en maakt die tot het telen bequaam.

Van een half tot twee oncen doet mense in de klysteren.

Mel. Rorismarini.

Neemt de topjes van de Rosemarijn met haar bloemen in de schaduwe gedrooght, laatse in warm water weiken, doet daar by dry pond witte geschuimde honing, kooktse te samen tot een goede dikte; nog warm zijnde, doetse door een doek, en bewaartse.

Sy werd meest in klysteren voorgeschreven, tegen de kolijk, en moeder pijnen, als ook tegen de lammigheid die na de kolijk dikwils komt te volgen. Sy verdrijft de winden en alle rauwe slijm uit de darmen.

De gifte is als voren.

Mel. Centaurii.

Haar manier van bereiden en gifte is als voren.

Zy is goet in verswore darmen en andere ettergaten om te suiveren, doet de oogen klaar sien, suivert de lijfmoeder, dood de wormen, stilt de kolijk, en maakt de buik week, alle gal en slijm uitdrijvende.

Mel. Rosarum astringens.

Neemt versche roode Rosen, die nog niet

volkomen open zijn twee pond: of gedroogt zijnde een pond, laat dese in water weiken, tot al de tinctuur is uytgetrokken, doetse door een seef, en mengt daar by anderhalf pond witte geschuimde honing, en kookt het tot de dikte van een Syroop.

In klysteren gedaan geneest de buikloop, en suivert de versworene darmen, als ook alle sweringen uiterlijk gebruikt: men gorgelt daar mede by gorgelwaters gedaan tegen alle ontstekingen der keel, mond, en tandvlees: sterkt ook de losse maag en ingewanden.

De dosis is als voren.

Mel Rosarum solutivum.

Neemt infusie van bleike rosen, gemaakt als in de Syroop van rosen gesegt is dry pond. Kooktse tot de dikte van Syroop.

Sy is van kragten als de syroop van bleike rosen, en wert meest by de klysteren gemengt.

Oxymel simplex.

Neemt geschuimde honing, soo veel gy begeert, smeltze op de warme assche in een verglaasde nieuwe pot, gesmolten zynde, doet daar soo veel wijn edik by, tot het sonder koken tot een Syroop werd.

Sy is seer goed om alle taye en slymige

vogten te doorsnijden en dun te maken; alle verstoppingen t'ondoen, sy dempt de woedende gal en swavel des bloeds; maar moet in alle lighamen die veel suur hebben niet gebruikt werden.

De dosis van een half tot een en twee oncen, alleen of elders anders onder gemengt.

Oxymel Scilliticum.

Dese werd op de zelfde wijse gemaakt als boven, alleen dat men in plaats van gemeenen edik Acetum scilliticum neemt.

Sy is dienstig tot alle slijmige qualen in de hersenen, long, maag, darmen, en andere ingewanden, de gifte is als voren.

Diamorum Nicolai.

Neemt sap van onrijpe Moerbesien en Braambesien, elks een pond, witte geschuimde honig, anderhalf pond, kooktse tot een dikke Syroop.

Ze werd in alle keel en mond ontstekingen gebruikt, trekt samen, verkoelt de mond, en maakt de droge tonge vogtig: men maakt daar likkingen van, of men mengtse by de gorgel waters, van een half once tot twee oncen.

Gemeene Rob Acaciae oft van Slee pruimen.

Neemt soo veel onrijpe Slee-pruimen als't u belieft, kooktse in water totse sagt zijn: vrijft dan de Pulpa ofte merg door een wyde zeef met een houte lepel: doet dan by yder pond van dese Pulpa, twee pond witte suiker, en kooktze tot de dikte van Rob of gelei.

Men gebruiktse in allerlei buikloop, soo van boven als van onder in gegeven, stilt ook de stonden en kraamvloed: men mengtse ook onder de pleisters om op de maag en darmen te leggen, als ook tot het uithangen des darms en moeders.

Rob. Berberorum. Ribesiorum.

Neemt het sap van Berberissen, of van aalbessen twee pond, witte poeder suiker een pond, kooktse te samen tot de dikte van een gelei oft Rob. andere nemen de bessen en de suiker te gelijk, welke sy te samen op het vuur setten, welke tot een bequame dikte gekookt zijnde, door een doek gedrongen en bewaart werd.

Zy zijn beide zeer alle gal, swavel en siltigheid t'onderbrengende, en verkoelen by gevolg, verslaan den dorst en verfrissen den mond, voornamentlijk in heete koorsen, heete gallige maag.

Vorige Volgende