Liesbeth Eugelink
Woord vooraf
Susan Sontag (1933) publiceerde het essay ‘One Culture and the New Sensibility’ in 1964. Het essay werd twee jaar later opgenomen in Against Interpretation, een bundeling essays die ze schreef tussen haar debuut The Benefactor uit 1963 en haar tweede roman Death Kit in 1967, en die haar reputatie als New Yorkse, radicale en avantgardistische ‘pop’ intellectueel, slechts zes jaar na haar aankomst in die stad, onmiddelijk vestigde.
In het essay ‘One culture and the New Sensibility’ keert Sontag zich tegen het cultuurkritische cliché van de kloof tussen de wetenschappelijke, technologische cultuur aan de ene kant, en de literair-artistieke cultuur aan de andere kant, en verwerpt ze de dan vigerende opvatting van cultuur, die onderscheid maakt tussen een ‘hoge’ en ‘lage’ cultuur, en die vooral bij literaire intellectuelen in zwang is. Een onderscheid dat volgens Sontag onzinnig is, omdat het geheel geen oog heeft voor de nieuwe kunst van die tijd (de jaren zestig). Cultuur is volgens Sontag niet langer het tot je nemen van het beste wat een cultuur gedacht en geschreven heeft, een opvatting die sterk literair georiënteerd is, maar kunst is een instrument voor het veranderen en ontwikkelen van bewustzijn en gevoeligheid: ‘Art today is an instrument for modifying consciousness and organizing new modes of sensibility’. Alle talenten waar Sontag haar faam aan te danken heeft zijn aanwezig in ‘One Culture and the New Sensibility’: genadeloze en doeltreffende analyse van het cultuur- en literatuurkritische discours; een voorkeur voor modernistische en avantgardistische kunst, en bovenal: spitsvondigheid - sommige zinnen zijn zo af, dat ze het karakter krijgen van een aforisme: ‘There is, in a sense, no such thing as boredom. Boredom is only another name for a certain species of frustration’. Een aforisme dat Oscar Wilde waardig is, en waarin we bovendien een echo kunnen horen van een andere beroemde theorie die ze in het titelessay van de bundel ontwerpt: ‘In place of a hermeneutics we need an erotics of art.’
‘One culture and the New Sensibility’ werd eerder vertaald door P.H.H. Hawinkels, (‘Eén cultuur en de nieuwe sensibiliteit’, in Tegen interpretatie, A.W. Bruna&Zoon, Utrecht/Antwerpen, 1969).
Auteursrechtelijk beschermd