Over Multatuli. Jaargang 30. Delen 60-61

[p. 83]

Multatuli-kroniek 2007

2007 kenmerkte zich door de verschijning van een tweetal boeken van Multatuli die veel aandacht trokken in de pers. Dat was in mei 2007 de Woutertje Pieterse-editie van Jan Kruis en in december de facsimile-uitgave van de Max Havelaar. Om met het eerste te beginnen: op 25 mei werd in het Van Gogh Museum te Amsterdam de tentoonstelling geopend over het maken van de Woutertje Pieterse-editie van Jan Kruis. Vele schetsen, studies, tekeningen en afgekeurde varianten waren geëxposeerd. Het Multatuli Museum werkte aan de tentoonstelling mee en brachr behalve de nodige expertise ook een aantal boeken in. De tentoonstelling werd in augustus afgesloten, maar heropend in het Stripmuseum te Groningen op 13 december, waar zij tot mei van dit jaar zal blijven hangen. De Wouter heeft dan een jaar in de openbaarheid doorgebracht.

Het tweede boek was de facsimile-editie van het handschrift van de Max Havelaar. Voor de puristen: het boek is geen facsimile in de wetenschappelijke zin van het woord, maar een zeer gerrouwe reproductie. Waar de inkt van Multatuli onduidelijk wordt in het origineel omdat hij de inkt verdunde, is dat ook zo in de reproductie. Kopers schijnen erover geklaagd te hebben bij de uitgever, maar de onduidelijkheid komt voort uit een keuze die gemaakt is. Uiteraard was het mogelijk geweest de inkt wat dikker aan te zetten in de reproductie, maar daarmee zou het origineel geweld zijn aangedaan. Kortom: het kost wat moeite het te lezen, maar het is een fantastische ervaring om over de schouder van de schrijver mee te kijken naar het ‘ontstaan’ van het boek.

Ook in Italië onderkent men de kwaliteiten van de Max Havelaar. Voor het eerst sinds 1965 verscheen er in 2007 een nieuwe Italiaanse vertaling van het boek.

De expositie in het Multatuli Museum was dit jaar gewijd aan 20 jaar Woutertje Pieterse Prijs. De stichting met die naam had het Multatuli Museum verzocht om ruimte voor deze tentoonstelling. De vele scholieren die dit jaar het museum bezochten, ondervonden veel plezier aan deze expositie, want het was een feest van herkenning. Vele prijswinnaars van de Woutertje Pieterse Prijs schrijven ook al jarenlang veel en graag gelezen kinderboeken. Mede daardoor ontving het museum in 2007 meer dan 1100 bezoekers, want veel scholieren bezochten het museum in klassenverband.

Het museum leverde behalve aan tentoonstellingen van het Van Gogh- en het Stripmuseum een bijdrage aan de tentoonstelling Helden van het Rijksmuseum die vanwege de verbouwing van dat museum te zien was in de Nieuwe Kerk. De urn van Multatuli stond er een half jaar te ptonken tussen het harnas van prins Maurits van Oranje en flarden van de wapenrok van J.C. van Speyk.

Niet elk project dat van groot belang is voor het Museum hoeft per se dáár plaats te hebben. In het kader van het landelijke conserveringsproject Metamorfoze zijn de handschriften en foto's van het Museum die zich in bruikleen in de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam bevinden, in het

[p. 84]

najaar op microfilm vastgelegd. Het project werd in de laatste week van het jaar de facto voltooid, de officiële afronding heeft begin 2008 plaatsgevonden. Op deze wijze is al het papieren bezit van het Multatuli Museum uit de periode 1840-1950 verfilmd en zijn de gegevens aldus vastgelegd voor het nageslacht.

Of het nu ook aan een toenemend jong publiek ligt is niet duidelijk, maar de website werd afgelopen jaar weer veel meer bezocht dan het jaar daarvoor: bijna 59.000 maal in 2007 tegenover 48.000 in 2006. Dit betekent dat bijna 5.000 bezoekers per maand informatie zochten op de website. Dankzij de vlekkeloze samenwerking met het Digitaal Productie Centrum van de Universiteit van Amsterdam was de website het hele jaar door up-to-date.

De voor- en najaarsbijeenkomst van het Multatuli Genootschap werden als vanouds druk bezocht. In maart 2007 verdedigde Ivo de Wijs de door hem gemaakte ‘hertaling’ van de Woutertje Pieterse die in 2006 bij uitgeverij Hoogland & Van Klaveren verscheen (zie Over Multatuli 58). Verdedigen is trouwens niet het goede woord: De Wijs ging eerder frontaal in de aanval en zijn vurig pleidooi (zie elders in deze Over Multatuli) overtuigde menig aanwezige. De uitgevers van het boek zijn overigens zeer tevreden over de verkoop van het boek, waarvan ook nog een luisterboek verscheen waarop De Wijs integraal zijn ‘hertaling’ voorleest.

Op de eerste zaterdag van november betrad Duymaer van Twist-biograaf Hans Smelik ‘het strijdperk’. Ten overstaan van een Multatuli-minnend publiek schetste hij het leven en karakter van de door de schrijver zo verguisde gouverneur-generaal in grote lijnen (zie elders in deze Over Multatuli). Na een kort ‘weerwoord’ van Genootschapsvoorzitter Fasseur ontstond er een korte en vriendelijke discussie.

2007 kreeg wat betreft Multatuli nog meer kleur door de toneelbewerking van Max Havelaar van de hand van Ab Gietelink. Met zijn Theatergroep Nomade trok hij het hele land door om in 16 plaatsen en 58 voorstellingen het doot hem zo bewonderde boek onder de aandacht van het publiek te brengen of te houden. 7.200 toneelliefhebbers maakten de gang naar de burchten, kerken en theaters waar het stuk werd uitgevoerd.

Jos van Waterschoot