Logo DBNL
Opuscula Selecta Neerlandicorum de arte medica. Jaargang 1937 (1937)

Opuscula Selecta Neerlandicorum de arte medica. Jaargang 1937

(1937)– [tijdschrift] Opuscula selecta Neerlandicorum de arte medica–rechtenstatus Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Elfde capittel.
De V. kragt van de Thee in de herssenen.

't Waardigste deel van het Lichaam: waar door een mensch, en insonderheyt een Man van Studie en Godzaligheyt, de meeste sorge behoort te dragen.

I.

't Hooft van een mensch ontfangt meer Bloed als alle de leden van het lichaam in de loop, die 't selve doet van 't herte af regt na boven toe: 't is in dit paleys, daar de Ziele, soo ik alsoo mag spreken, sijn throon, en verblijf-plaats heeft, en van wiens heerlijkheyt, of verval, dat dependeert de wijsheyt, en de deugd of de Sotheyt, en de ondeugd van de Ziel, soo lange als sy in dit leven is. Niemand moet sich inbeelden, dat een Man die quade hersenen heeft, verstand of Godsaligheyt sal hebben. Men moet dan alle mogelijke sorge dragen om te conserveren sijn hersenen, en aanstonds te genesen de quaden, die de selve overkomen, indien men begeerd de welstand van de Ziel, die sodanig dependeert van de hersenen, dat sy verandert, na dat de selve veranderen, de Zielen van alle menschen sijn by na de selve en daar is geen onderscheyd, voor soo veel, tusschen een Man van verstand, en tusschen een pure Gek; d'een denkt soo wel, als d'ander; maar 't sijn de hersenen, die anders gesteld zynde in een wijs man als in een Gek, dese een slaaf van sijn lichaam, en desselfs violente commotien, en gene een Vry-heer van de selve maken. Want wat is een Gek, een phreneticq, een dol, en die niet veel van dese verschilt, een boos toornig, nijdig, Goddeloos, en een dronken mensch, anders, als een ziel geabandonneert van God, en overgegeven aan de Commotien van sijn bloed van sijn geesten,

Chapter XI.
The effect of tea on the brains.

The most dignified part of the body of which a man, especially a man devoted to study and godliness, ought to take the greatest care.

I.

The head of man receives more blood than all the other members of the body in the course the blood takes straight up from the heart. It is the palace where the soul has its throne and residence, if I may speak in this way, and upon the glory or decay of it depend the wisdom and virtue or the folly and vice of the soul, while life lasts. We must not believe that a man with bad brains will have a good understanding or godliness. Hence good care should be taken to conserve the brains and at once to cure any harm that comes to them, if we desire the well-being of the soul, which so much depends on the brains that it changes if they change. The souls of men are almost alike; so far there is no difference between a man with common sense and a complete madman; the one thinks as well as the other, but it is the brains that differ in a wise man and a madman. The latter is a slave of his body and its violent commotions, the former its lord and master. For what else is a lunatic, a madman and one not very different from these: a wicked, wrathful, furious, godless and drunken man, than a soul abandoned by the Lord and given over to the commotions of his blood and his spirits, of his visions, his passions, in a word given over to his body? Indeed, a state very near to that in which the souls of the godless will be after this life. If this is true how is it possible that people have so little care for the good disposition of their brains? Does

van sijn visioenen, van sijn passien en met een woord overgeven aan sijn lichaam? Een staat voorwaar die seer nadert aan die Staat, waar in de zielen der Godloosen na dit leven sullen sijn. Is dat soo, hoe hebben dan de menschen soo weynig sorge voor de goede dispositie van haar herssenen? Is niet een iegelijk aangedaan met compassie, als sijn Vader, of sijn Kind, of iemand anders, waar voor hy inclinatie heeft, begind Gek of Dol te worden? Soekt hy niet aanstonds alle remedien? Wel waarom heeft men dan geen Compassie met sich selven, om te beletten, dat men niet also worde? Veele de menschen en selfs de personen van Studien, schijnen voor de staat van Wijsheyt soo veel estime te hebben, als voor die van de gesondheyd, den welke sy verwaarlosen, soo veel als 't mogelijk is. Men eet, en drinkt, als of noyt spys of drank, de gesondheyd, of 't leven kon benemen. Men volgd de lust, en 't plaisier sodanig als of men maar leefde om die te volgen, en sich selven te wentelen alle dagen in nieuw vermaak. Soo verliest men gesondheyd, verstand, en 't leven dikwils van Ziel en Lichaam te gelijk. De ordinare manier van leven brengd de menschen tot veel pijnen, accidenten, siekten, miserien, en na dat alles, tot de dood, die veele dan noch aansien als 't eynde van dit alles, hoewel 't haar kan sijn het begin van nog groter tormenten, en die geen eynde sullen hebben; maar hoe veel beneemd de manier, die sy volgen in haar leven, 't verstand, en de deugd? Of hoe veel beletse om sich niet te redden uyt den Staat der onverstandigheyt, en boosheyt, waar in sy sijn van haar jeugd af aan? 't Sou te lang sijn op te tellen alle de gebreken van de hersenen, die de Ziel beletten in de gedachten die sy behoorden te maken. 't Sal genoeg sijn voor ons desseyn alhier te appliceren een passagie van een van de grootste geesten van onse eewe; soo er een middel (seyt hy) te vinden was, om de menschen wijser te maken, als sy syn, ik geloof dat men 't in de Medicijne moest soeken. De Spyse en drank, de lucht en de gansche methode van leven heeft meer kragt, om iemand Wijs, en Vroom, Gek en boos te maken, of te houden, als men wel geloofd. De Ziel, hoewel sy op sich selven bestaat, en haar gedagten niet ontfangd van 't lichaam, (hoewel sekere dolle menschen sulcx statueren) is nogtans zedert de zonde en de kindsheyd soodanig onderworpen aan de organen van de sinnen, aan de visioenen van de imaginatie, aan 't vuur van de passien, aan het altyd drayende rad van de Corporelle memorie en aan 't

not everyone feel compassion when his father, his child or someone else, whom he loves, is beginning to get mad? Does he not at once seek all possible remedies? How is it then that one feels no compassion for oneself, nor tries to prevent falling into such a state. Many people, even students, seem to have as much respect for the state of wisdom as for that of health, which they neglect as much as possible. They eat and drink, as if meat or drink could not harm or kill them. Desire and pleasure are followed as if there were nothing else in life but to wallow in new pleasures every day. Thus one loses health, understanding and often the life of body and soul. The usual way of living causes much pain, accidents, diseases, misery and, in the end, death which many take to be the end of everything, though it may be to them the beginning of greater torments, which will never end. But in how far does their manner of living rob them of their virtue and understanding? Or in how far does it prevent them from saving themselves from the condition of stupidity and wickedness in which they have lived even since their youth? It would take too long to sum up all the defects of the brains preventing the soul from thinking as it ought. Suffice it to quote a passage from a work of one of the greatest minds of our century. If a remedy existed (he says) to make men wiser than they are, I think it ought to be looked for in medicine. Meat and drink, air and the entire way of living have more power to make and keep a man wise and pious or mad and wicked than is generally believed. The soul, though existing independently and not receiving its thoughts from the body (as some madmen say) is nevertheless, through sin and since childhood, so entirely subject to the organs of the senses, to the visions of the imagination, to the fire of passion, to the ever revolving wheel of corporal memory and the violence of so many movements of the body, that its happiness or unhappiness in this and often in the next life depend on the good conditions of all these things. Hence he is neither wise nor pious who does not take good care of them and who, living haphazardly and according to his desires or custom, does not make an attempt to acquire or preserve the good disposition of his brains. Let us see if tea can contribute to this.

geweld van soo veel mouvementen van 't lichaam, dat sijn geluk en ongeluk van dit, en dikwils van 't andere leven ook, dependeert van de goede order van dese dingen. Hy is dan niet wijs nog vroom, die geen sorge heeft voor dit alles, en die leevende na sijn lust op 't hasart, of na de gewoonte geen egard neemd, om te verkrijgen, of te bewaren de goede dispositie van sijn hersenen; laat ons sien, of de Thee ook iets daar toe kan doen.

II.

De hersenen ontfangen soo veel goeds van de Thee dat ik niet geloof, dat de Botanici ofte kruyd-kenners soude konnen aanwijsen op de gansche aarde een Kruyd 't welk soo 't enemaal schijnt gewassen voor de Hersenen. 't Sal nodig sijn, dit in 't particulier te doen sien. Laat de eerste kragt sijn, dat het de slaap beneemd. Dit is een effect soo wonderlijk als van 't sap, 't welk de slaap maakt. De slaap is soo soet voor de meeste menschen, dat sy de Thee verbannen, om dat sy horen dat de selve de slaap beneemd. De slaap is den mensch tot sijn leven en gesontheyt seer noodsakelijk; hoewel alle menschen niet even lang konnen slapen; men heeft 'er weynige gevonden, die met een slaap van 2 of 3 uyren sich voldoen, en gene die ik weet, die geleefd hebben sonder de slaap; soo dat de noodsakelijkheyt verbied sich van den slaap te onthouden, en 't is bekend, dat niet te konnen slapen, is een teken van siekte, ja een siekte selfs, en dikwijls een oorsaak van veel siekten ofte ook van de dood. 't Is dikwils gebeurd, dat de gene die met waken een sieke seer getrouw op-pasten, daar door sijn gevallen in een dodelijke krankheyt, haar leven en gesondheyt ruinerende, omdat van een ander te behouden. De al te grote lust tot studie heeft veel personen haar hersenen die sy geen rust nog slaap gunden, bedorven, en haar wijsheyd in gekheyt of dolheyt verandert. Men moet dan slapen om te leven en gesond te sijn, en voornamentlijk om sijn hersenen, sinnen en verstand te bewaren. Den arbeyd, die te swaar en te lang is verderft de teere leden van een mensch, en soo veel te meer, als hij teerder is, en minder den arbeyd gewoon. Het waken is de continuatie van den arbeyd: soo dat de rust en de slaap onse arbeyd moeten besnoeyen, en regleren na onse kragten en natuur, die in de staat,

II.

The brains benefit so much by tea that I doubt if any botanist or herbalist could point to a single herb on the whole earth that would seem to be so entirely grown for the brains. It will be necessary to show this in particular. In the first place it takes away sleep. This is as strange an effect as that of a juice causing sleep. Sleep is so sweet to most people that they banish tea when they hear that it takes away sleep. Sleep is very necessary to man for his life and health; people do not all sleep equally long; few have been found that could do with two or three hours of sleep and, as far as I know, there has been no one that has lived without sleeping. Hence necessity forbids to deny oneself sleep and it is well-known that not to be able to sleep is a sign of illness, nay an illness in itself and often the cause of many diseases, even of death. It has often happened that those who had sat up with a patient, looking after him very faithfully, afterwards fell very dangerously ill having ruined life and health to save somebody else's. Too great a love of study has ruined many people's brains, these not being allowed either rest or sleep, so that the wisdom of these people changed into madness. Hence it is necessary to sleep in order to live and keep in good health and especially to preserve one's brains, senses and understanding. Work that is too heavy and goes on too long spoils the delicate limbs of a human being, the more so the more delicate he is and less used to labour. Watching is a continuation of working; rest and sleep should temper and regulate our work in accordance with our strength and nature which, in the conditions that we are in, cannot stand everlasting work. To a student, especially an eager student, sleep is a chagrin and a mortification; he is very sorry to have to lose so many hours, without being able to read or

waarin wy syn, niet konnen verdragen een arbeyd, die altyd duurd. Voor een man van studie, en insonderheyt van de goede studie, is de slaap een chagrin, een verdriet; 't is hem seer leed, dat hy soo veel uuren moet verliesen sonder, of te konnen lesen of mediteren, of eenig vervolg van sijn ondersoekingen te maken. Ik sal niet disputeren wat men in sijn slaap doet meer als droomen. Ik weet seer wel, dat de ziel dan niet sonder gedagten is, maar ik sal na dese prologue, die niemand onbekend kan wesen my appliceren op de Thee; de welke het eenigste is onder de kruyden, die de slaap beletten, soo kragtich, en veylig, dat ik niet gelove, dat iets diergelijcx te vinden is, 't welk sulx sodanig doet. 't Belet den slaap, selfs in de aller slaperigste persoonen, en men kan verscheyde nagten waken en sijn affaires doen, sonder eenige siekte, of alteratie, die anders iemand overkomd, wanneer hy waakt sonder Thee te drinken. 't Is bekend, dat men in Indien op de kantoren geheele nagten over moetende schryven, den slaap met Thee verdrijfd, en ik, en veel andere hebben 't selve dikwils gedaan, om by nagt onse Studie die men by dach om sijn affaires niet hadde konnen doen, te voltrekken. 't Is dan om dese kragt, dat de Thee moet gerecommandeert sijn aan alle, die eenig intrest hebben om langer te waaken.

III.

Dat de Thee de slaap beneemd, is een preuve soo evident van het subtile sout, 't welk daar in is als men er een soude konnen begeeren. 't Is niet dan soo een sout, dat geesten en kragten geeft aan 't bloed, aan de hersenen, oogen en d'andere leden, die noyt de slaap bevangd, als wanneer die geesten geconsumeert zyn. Dat yemand kan waken is een sekere hitte van sijn bloed, en een kragtige omloop van 't selve, die de hersenen en de zenuwen en spieren vervuld met geest en kragt, en doetse ageren, als de wind de zeylen van een schip, of 't water van een lopende Rivier de raders van een Water-molen doet voort zeylen en omgaan. Hy slaapt dan die sijn bloed niet heeft soo vol van hitte, van Geesten en soo snel en sterk om en om-lopende. De Thee gedronken in een tamelijke quantiteyt, geeft het bloed meer hitte, meer geest en meer kragt om sijn cours te vervolgen, en de mensch te houden in een staat van wakkerheyt sonder rust en slaap.

meditate or continue his researches. I shall not discuss what else one does in one's sleep besides dreaming. I know very well that the soul in that condition is not without thoughts. But after this prologue on things which everyone knows I will now return to tea, which is the only one of the herbs preventing sleep that is so safe and strong that I do not believe there is anything to be found that has such a good effect. It prevents even the sleepiest of persons from sleeping and one can watch several nights and do one's work, without any discomfort or alteration such as are apt to follow if no tea is taken. It is well-known that at offices in the Indies, if the clerks have to write all night, they drive away sleep by tea, and I myself and many others have often done so if, in the day-time, we had not had time for our studies because of other affairs. It is then for this effect that tea should be recommended to all those who are forced to sit up late.

III.

That tea drives away sleep is as evident a proof as could be desired of the subtle salt it contains. It is only such a salt that can give spirits and power to the blood, the brains, the eyes and the other parts, which are never overcome by sleep, unless these spirits are consumed. If a person can keep awake this is owing to a certain heat in his blood and to a vigorous circulation of it, which fill the brains, the nerves and the muscles with spirit and strength and give them activity, likewise as the wind does to the sails of a ship or as the water of a flowing river to the wheels of a water-mill which it sets turning. He will sleep whose blood is not very full of heat and spirits and does not circulate very quickly and vigorously. Tea drunk in a fairly great quantity supplies the blood with additional heat, spirit and power to continue its course and to keep a man in a state of wakefulness, without any rest or sleep. Those who are not very sleepy

Die gene, die niet seer slaperig zijn, en een bloed hebben vol vuur en geest, die sullen met weynig kopjens Thee-water gedronken na de middag, den volgende nagt geheel niet konnen slapen. Anderen sullen wat meer quantiteyt moeten drinken; en ik heb 'er gevonden, die sich inbeelden dat sy beter en meerder konnen slapen, na dat sy Thee gedronken hebben; maar dat is een abuys, en 't is geen effect van de Thee, gelijk haar blijken sal, soo sy dikwils Thee drinken, en sterk en veel. 't Is een effect van haar natuur, die seer slaperig zynde, niet belet word door een weynig Thee; of 't is van Spyse of Drank, die sy nevens voor of na de Thee gebruyken, en die meer kragt heeft om de slaap te maken, als de Thee om die te beletten; 't kan ook sijn van den arbeyd die sy gedaan hebben, en die meer geesten heeft geconsumeert, als de Thee haar geven kan; ja de Thee selfs al in sommige menschen in de selve tijd, dat sy geesten maakt, door het sweet geesten consumeeren, en 't is om dese en nog veel andere redenen dat de Thee niet altyd, en in alle menschen de selve werking sal doen.

IV.

De Thee dan de slaap belettende, kan daarom dienen in veel occasien aan personen, die het waken nodig is; die gene, die een sieken oppassen, konnen al Thee-drinkende den slaap verdrijven, den sieke dienen, en sich selven bevrijden van 't perikel, waar in sy sijn, als sy niet en slapen; maar de Thee is een van de beste remedien om te beletten en te genesen de slaap-siektens selfs, de slaperigheyt, luyheyt, traagheyt, en al wat meerder tot de slaap behoort. Die Personen, de welke niet leven konnen als met 8 of 9 uyren slaaps, die sullen dese quade dispositie van haar bloed, genesen met dagelijks Thee te drinken; de kinderen die de slaperigheyt een groot beletsel is, om te leren, 't geen sy in de Jeugd moeten leren, sal men daar door wakkerder en bequamer maken tot de studie. 't Is eyndelijk de Thee, die verdrijft de doffigheyt, onlust, beswaartheyd van leden, met pijn in 't hoofd en grote lust, om wederom te gaan slapen, en die veel menschen gevoelen nog eenige tyd, na dat sy opgestaan zyn; dese dispositie is seer moeyelijk en seer gemeen aan veel personen in ons land, die alle dagen sich daar van konnen genesen, met Thee te drinken, een remedie daar toe soo aangenaam als krachtig.

by nature and whose blood is full of fire and spirit, will, after drinking a few cups of tea-water in the afternoon, be unable to sleep at all the following night. Others will have to drink greater quantities. I have met some that imagined they could sleep better and longer after drinking tea, but this is a mistake and not the effect of the tea, as will appear when they drink it strong and frequently and in great quantities. It is caused by their nature, which being very sleepy, finds no impediment in a little tea; or it may be owing to the meat and drink they take before and after the tea containing more power to cause sleep than the tea had to prevent it. It may also be due to the work they have done consuming more spirits than the tea can supply. Finally tea will, in some people, while it forms spirits, consume them at the same time through sweating, and it is for this and many other reasons that tea has not always and not in the same people the same effect.

IV.

Therefore, as tea prevents sleep, it can, on many occasions, serve those who have to keep awake; for instance those who have to sit up with the sick can, through tea driving away sleep, serve the patients and save them from the danger in which they are from not being able to sleep. Tea is one of the best remedies to cure sleeping-sickness, sleepiness, laziness, sluggishness and other things belonging to sleep. Those people who cannot live without eight or nine hours of sleep will cure this bad disposition of their blood by daily drinking tea; children to whom sleepiness is a great impediment to learning what they have to learn in youth, will be rendered wider awake and better fit for study. Finally it is tea that drives away dullness, listlessness, heaviness of the limbs, headache and a great desire to go to sleep again that many people continue to feel for some time after getting up. This disposition is very unpleasant and very common to many people in our country, who can cure themselves of it any day by drinking tea, a remedy as pleasant as it is effective.

V.

Een man van studie, en insonderheyt tegelijk van deugd, die sich beladen vind met de sorge van een familie, en een employ, 't welk hem weynig tyd overlaat tot de studie, die kan sich dienen seer gelukkig van de Thee, om sonder verlies van sijn gesondheyt, ja met meer gesondheyd sijn slaap te verminderen, en eenige uuren uyt te vinden voor een studie van grote importantie, gelijk die is van sich selven te kennen, van sijn unie met God te restablisseren, en sich te oeffenen in de meditatie, in 't gebed en voor al in de lecture en studie van Gods Woord. 't Is dit kruyd en dese drank, die de slaap benemende, soo veel uuren doet uytwinnen tot dese, en andere exercitien; maar 't is de selve drank, die te gelijk de geest bequamer maakt tot dese oeffeningen, en dat sal de twede qualiteyt sijn, die men alhier van de Thee sal aan-tekenen, na dat men nog yets van de slaap sal gesegt hebben.

VI.

De slaap is wel nut en nodich aan de mensch; maar niet soo seer, dat men de selve niet souden mogen seer veel besnoeyen, en dikwils, de nood sulcx vereyschende, voor eenige uuren, of een nagt twee of drie uytstellen; geheel de selve na te laten weet ik noch door reden, nog door experientie, of het mogelijk is in dit leven, 't Meriteert evenwel Consideratie, dat men reflexie make: 1. dat in den staat na dit leven de uytverkorene nog eeten, nog drinken, nogh slapen sullen in den Hemel; 2. dat de slaap is eygen aan de kinderen, en d'oude Menschen, aan de koude landen, en speciaal aan de personen van phlegma, in welke dat dikwils de slaap een siekte word, en die lang haar by blyfd; 3. dat de mans, en sommige die seer robust sijn, dikwils weynig slapen. 4. dat men vind personen, die sonder schade van haar gesondheyd, leven of verstand, dikwils veel dagen, of maanden sijn sonder slaap; 5. dat de slaap soo veel te swaarder is, als iemand meer exercitie doet, meer eet en drinkt, etc. Uyt al het welke blijkt, dat men sijn slaap, indien niet wegnemen, sekerlijk seer veel kan regleren, na dat het ons belieft de Conduite van ons leven aan te vangen. 't Is evenwel seker, dat een korte slaap, en

V.

A man with love of study, especially a man of virtue at the same time, burdened with the care of a family and a profession that leaves him little leisure for study, can avail himself of tea to diminish his sleep without any loss of health, nay with benefit to his health, and thus find time for important study, such as that of knowing oneself, of reestablishing his union with the Lord, of practising meditation, prayer and the study of God's word. It is this herb and beverage that, by driving away sleep, saves so many hours for these and other exercises; but it is the same beverage that renders the mind better fit for these exercises, and this will be the second quality mentioned here after a little more has been said about sleep.

VI.

Though sleep is good and necessary for a human being, it is not so much so that there is any harm in diminishing it a good deal, and often if necessary, by hours, or put it off for two or three nights. I do not know, either through reason or experience, whether it is possible to do without it altogether in this life. It deserves consideration, however, that 1. in the state following this life the chosen ones neither eat, nor drink, nor sleep in heaven; 2. that sleep is proper to children and old people, cold countries and especially to phlegmatic persons in whom sleep often turns into a disease, from which they suffer a long time; 3. that men and some very robust women often sleep very little; 4. that people are found who, without prejudice to their health, life or mind often do not sleep for days or months together; 5. that sleep becomes heavier in proportion as one takes more exercise, eats and drinks more, etc. From all this it appears that, though sleep cannot be entirely omitted, it can certainly be regulated in accordance with the conduct of our lives. It is certain, however, that a short sleep twice or three times in twenty-four hours, is better than sleeping for seven or eight hours at a stretch every night, and our blind doctors

liever twee of driemaal in 24 uren beter is, als 7 of 8 uren in de nagt agter een te slapen; en onse verblinde Doctoren condemneren 't onregt den dach en middach-slaap, die in dat stuk soo raisonnabel sijn, als de verkeerde religieusen, die meynen, dat men by nagt moet slapen, omdat de nagt is sonder licht en tot de rust geordonneert. Ter contrarie soo is de waarheyt, dat indien de slaap niet komd uyt overdaad, uyt vermoeytheit door een al te grote arbeyd, uyt de hitte van de lucht of uyt iets anders, waar van wy de schuld hebben, dat men terstond behoord te slapen, so ras men sig slaperig gevoelt, om dat die slaap is natuurlijk, en 't geen 't welk de Ziel waarschuwd dat het tijd is sijn affaires af te breken, en sijn lichaam rust te geven. Maar ik wil my niet verder ondernemen, om te geven nieuwe regels, die niet souden accorderen nog met de disordres van de geest der menschen, nog met de confusie waar in de wereld glorie steld. Ik kome tot de kragt, die de Thee heeft, om 't verstand te verbeteren.

VII.

De Wijsheyd is buyten alle twijfel het beste goed, dat een mensch op dese aarde kan besitten, om dat alle het geluk van dit, en 't ander leven afhangt van de Wijsheyd. Want noyt is een man in dit leven gelukkig, hoe rijk, magtich, of gesond dat hy is, soo hy niet wijs is, en nog veel minder sal hy hier namaals salig worden, die hier niet ontfangd de Wijsheyt van den Hemel, welke is de Heere Jesus Christus.

De Wijshyd is dan 't hoogste goed, hoewel niet dat goed 't geen dat de Heydenen meynden te sijn een goed, dat de fortuyn niet van haar konde nemen gelijk als men siet, dat het geld d'eer, de staat, etc. in een ogenblik ons konnen ontrooft worden. 't Is soo met de Wijsheyd ook, niet alleen met de valsche en wereldsche Wijsheyd, maar selfs met de ware Wijsheyd, die m'in een moment alle kan verliesen; gelijk men siet gebeuren, wanneer een geleerd, Wijs, en vroom man door een slag op 't hoofd, of een heete koorts, of eenig ander uyt hondert toevallen, die alle dagen konnen gebeuren, Gek of Dol word. Ik seg dit, om te doen sien wat sorge dat men dragen moet, om te bewaren de Wijsheyt, die men verkregen heeft, want isse soo groot een goed, en kan mense soo licht verliesen, wat voorsigticheyt moet men dan niet gebruyken, om niet te verliesen een goed, 't welk soo important is? Nu gedurende de unie van de Ziel met het Lichaam,

are wrong in condemning sleep in the day-time and afternoon; they are as unreasonable as the erring religious, who think that we ought to sleep at night, because the night is without light and ordained for rest. On the other hand it is true that if sleep is not the consequence of excess of fatigue after too heavy labour, of heat in the air or such-like or due to our own fault, we ought to go to sleep as soon as we feel sleepy, this sleep being natural and a warning to the soul that it is time to break off its affairs and allow some rest to the body. But I will not undertake to give rules which would not accord with the disorder in the minds of most people, nor with the confusion in which the world glories. - I have now come to the power tea has to improve the mind.

VII.

Wisdom is undoubtedly the best asset a human being can possess on earth, because all happiness in this world and the next depends on wisdom. For never will a man be happy in this life, no matter how rich, powerful or healthy he is, if he is not wise; much less will he become happy in the life hereafter unless he receive the wisdom from heaven, which is the Lord Jesus Christ.

 

Wisdom is then the best thing we possess in life, yet not in the sense that the heathen attached to it, which fortune could not take from them as it could take away money, honour, high status etc. in a moment. Wisdom too, not only false and worldly wisdom, but even true wisdom can be lost in a moment, as happens when a learned, wise and pious man, through a blow on the head, or a hot fever or any other out of a hundred accidents that may befall any day, becomes mad. I say this to show how much care one ought to take to preserve the wisdom one has acquired, for if it is of such great value and may be so easily lost, how careful one ought to be not to lose it. Well, during the union of soul and body, namely the union of the soul with a body of sin, the soul is so greatly subject to the body that on the latter depends its wisdom and virtue. To remove any suspicion that I should embrace the doctrines of pernicious Spinosa, I say that a soul can never in this

en wel met een Lichaam der Zonde, soo is sy soodanig onderworpen aan dat Lichaam, dat van 't selve dependeert de Wijsheyt en de deugd; of om weg te nemen de suspicie, als of ick eenigsins amplecteerde de sentimenten van den heilloosen Spinosa ik seg, dat noyt een Ziel in dit leven Wijsheyd en Deugt kan hebben, als wanneer dat de hersenen van sijn Lichaam met het bloed, de animale geesten, en meer andere delen desselfs wel gesteld sijn; ik seg dat dese waarheyd blijkt, om dat de dronkenschap, 't vergif, 't slaap kruyd, een confusie van 't hoofd en soo veel andere dingen, een mensch, hoe Wijs en Vroom, terstond Gek konnen maken, en tot Ondeugd doen vervallen. Ik seg nog, dat God de sijnen bewaard voor dat verlies van haar verstand en deugt, 't welk haar soude beroven van de Saligheyd; maar ik sustineer dat een mensch, die Wijs en Vroom is, behoort te weten, dat hij schuldich is, nog meer sorge te dragen voor de Conservatie van sijn herssenen, als voor de anderen leden, waar van sijn leven, en gesondheyt afhangt. Lieve God! wat al quaad geschiet 'er in de wereld en in de familien, omdat men geen manier van leven heeft, die de mensch behoud by sijn sinnen, nugteren en buyten het dereglement van de passien. De Wijn, het sterk Bier en soo veel andere dingen konnen de geest overhoop werpen, sijn oordeel overdwerssen, en hem met de wind van de herts-tochten gints en weder slingeren gelijk het leven en de gesontheyt, soo ook 't verstand hangt van een eenig punct, dat men seer ligt en in een ogenblik kan overstappen; al het verstand van een Advocaat, en al de welsprekendheyd van een Orateur, al de Couragie van een Generaal komt, (om met een woort alles te seggen) van een sekere hitte van sijn bloed, die door duysent oorsaken, waar van hy 'er weynig of kend, of tot sijn dispositie heeft, soo ligt als een Smit een gloeyend Yser in 't water uytdooft, kan uytgeblust of ook vermeerdert worden tot dat exces, dat hy ageert sonder verstand, sonder welsprekendheyt, en sonder couragie, 't contrarie doende, van 't geen hy had voorgenomen, en dat van sijn plicht was. Wat sijn alle de passien alle de zonden anders als een agitatie van 't bloed, en van de geesten, die de geest verblinden en de wil doen consenteren aan 't gene, dat sy daar na niet aprobeert wanneer sy is buyten dat vuur, en in haar liberteyt? Wie is oyt wellustich, als door een brand, die niet anders is, als een sekere loop van sijn bloed, welke indiense in hem niet geschiedde, hy geen gedagten soude hebben van eenige wellust?

life have wisdom and virtue, if not the brains of his body, the blood, the animal spirits and the other parts of it are in good condition. I say that the truth of this is proved by drunkenness, poison, a sleeping-draught, a contusion of the head and so many other things being able to render a man, however wise and pious he be, mad in a moment and deliver him up to vice. I also say that God preserve his own for such loss of understanding and virtue, which would rob them of salvation; but a human being who is wise and pious ought, I maintain, to know what he owes to his brains and take even better care of them than of the other members of his body, seeing that his life depends on them. Good Lord, how much evil happens in the world and in families, because people do not live in the right way, which can only keep them sane, sober and free from the rule of their passions. Wine, strong beer and so many other things can upset the mind, thwart the judgment and fling them to and fro on the wind of their passions. Life, health and understanding may depend on a single point, which is easily overstepped. All the understanding of a lawyer, all the eloquence of an orator, all the courage of a general depend, in a word, on a certain heat in their blood, which may be extinguished by a thousand causes of which they know very little or over which they have hardly any control, may indeed be extinguished as easily as a glowing iron is in cooling-water by a smith; this heat can also be increased to such an excess that they act without understanding, without eloquence and without courage, doing the opposite of what they intended to do or of what was their duty. What else are all the passions, all the sins, but an agitation of the blood and of the spirits blinding the mind and making it consent to do that which afterwards, when it is free and out of that fire, it does not approve of? Who that is sensual, as if urged on by a burning, - which is nothing but a certain course of his blood, - would not be quite free from any lust, if that heat were not in him. Wrath, revengefulness, hate, envy and all other wickedness are nothing but a humour and a heat, or a coolness of the blood subjecting the soul to these sins. I know that it is a custom to locate these disorders in the soul, nor do I doubt that this is right; but, nevertheless it is true that the body is a body of sin, and though the soul be holy, yet the body never stops trying to subject the soul, as much as it can; also that that is not a pious soul that is not careful to regulate the fire of its blood, reduce it to the temperament in which

De toorn, de wraakgiericheyd, de haat, de nijd en al de boosheyd, is niet, dan een humeur en een hitte, of een koelte van 't bloed, die de zielen onderworpen maakt aan dese sonden. Ik weet wel, dat men gewoon is dese disordres in de zielen te stellen; ik twijfel daar ook niet aan: maar 't is des niettegenstaande waar, dat het lichaam is een lichaam der zonde, en al is de geest geheyligt, dat dit lichaam noch niet ophoud de geest sich, soo veel het kan, te onderwerpen, en dat het geen vrome ziel is, die geen sorge heeft, om te regleren het vuur van sijn bloed, om 't selve te brengen tot het temperament, waar in het moet zyn, om de ziel, in plaats van te troubleren, te dienen, in sijn goede gedagten, die hy heeft door de genade en de Geest van God. Sou men wel geloven dat die ziele geheyligt is, die sich niet ontsiet met overdaad van Spyse, met Wijn en met allerley Lekkernyen sijn vleesch te versorgen tot de begeerlijkheyt, dat is, sijn bloed en hersenen te disponeren, datse hem beneme sijn beste verstand, datse in hem voeden alle quade lust, en altyd gereet staan, om hem weg te slepen tot alle soorten van zonden? 't Is ons Thee-water, 't welk de hitte van 't bloed conserveert en vermeerdert, maar noyt op een manier, als de Wijn, 't Bier en andere Spysen en Dranken, die de herssenen met slaap of dronkenschap bedwelmen, die de memorie verswakken, de phantasie verwerren, en een vuur van passien aansteken. De Thee de slaap benemende, beneemt dan ook alle de wolken van de geest, maakt hem helder, versterkt de memorie, en geeft een moderate hitte aan de phantasie en de passien, soo dat een man, die wel Thee gedronken heeft (soo niet van elders door andere oorsaken de kragt van de Thee belet word) sich vinden sal in een humeur, dat seer geposeert is, en regt bequaam tot clare en distincte gedachten van de waarheyt, en een regte devotie, die niets heeft van die valsche yver, welke is de regte source van een geblankette Godzaligheyt.

VIII.

Hoe de Wijn yemand dronken maakt, en de dronkenschap de menschen brengt tot verscheydene quaden, na de diversse Wijnen die sy drinken, en na haar verscheyden natuur etc. is bekend. De Thee doet dit niet; maar ter contrarie sy maakt een dronken mensch wederom nugteren en sy is daarom een remedie voor die gene, die tot desen staat vervallen sijn; hoewel 't Goddeloos is, sich eerst vol

it ought to be in order to serve it, instead of troubling it in its good thoughts, which it has through the mercy and the spirit of the Lord. Can one believe that that soul is holy that does not scruple, by super-abundance of food, wine and all sorts of dainties, to tend the flesh to avidity and so dispose the blood and brains so that they rob it of its understanding, nourish in it all evil desire and are always ready to drag it into all sorts of sin? It is our tea-water that conserves and increases the heat of the blood, but never in such a way as wine, beer and all such meat and drink that intoxicate the brains and render them sleepy, weaken the memory, confound the fancy and kindle the fire of the passions. While tea drives away sleep, it clears away all the clouds from the mind, brightens it, strengthens the memory, communicates moderate heat to the fancy and to the passions, so that a man who has drunk tea in the right way (if other causes do not prevent the tea from having effect) will be in a very calm mood and well disposed to clear and distinct thought, to truth and true devotion, which has nothing in common with that false zeal which is the real source of untrue and painted godliness.

VIII.

How wine makes men drunk and drunkenness leads to various evils according to the kind of wine they drink and their various natures, is well-known. Tea does not do this; on the contrary, it makes a drunk man sober again, so that it is a remedy for those who have fallen into the state of drunkenness; though it is godless to fill oneself with liquor first, afterwards to get sober again through tea,

te suypen, om wederom door de Thee nugteren te worden, oft de selve te gebruyken, om soo veel meer te konnen drinken. 't Is een wondere Sotternye, dat een mensch plaisier neemd, om sijn lichaam te maken tot een Wijn-vat, of tot een geut, om met Wijn door te spoelen. 't Is seltsaam, dat men soo seer bemind de smaak van de Wijn, dat sonder sich te dienen van dat eerlijk vermaak door een matich gebruik, dat men om deselve niet vreest te verliesen gesondheyd, rijkdom, leven ja sijn salicheyt? Boven de smaak, soo kan niemand seggen, dat de Wijn met exces gedronken hem iets goeds doet, als datse hem voor een korte tyd transporteert buyten sich selven en in een vermaak, 't welk onwaardig is aan een man van verstand en deugd, hem doet begaan een deel actien, die gemenelijk seer beestachtig zyn, en waar van hy sich schaamt en berouw heeft, soo wanneer hy eens wederom tot sich selven keert; maar 't is dese vrese van sich selven te kennen, en de prikkel van de vorige lust, die hem op nieuw en 't elkens wederom tot de dronkenschap doet vervallen. Inderdaet een man die dronken is, komd my niet anders voor, als een phreneticq, als een stupide, als een simpel, of soo sy bose actien doet, als een maniacus, een dolle en rasende mensch; met een woord, een ziel geheel overgegeven aan 't vuur van sijn bloed, 't welk dikwils d'eerste brand is van de helle, die noyt sal geblust worden.

Is dat niet een staat, wenschelijk voor een mensch? Men kan sich bewaren voor dit gevaar, soo men weynig Wijn, en veel Thee drinkt, die met een goede Spyse op sijn tyd en mate genomen, ons geven de dispositie van lichaam, altijd bequaam om in gesondheyt lang te leven, en met welgestelde hersenen sich te oeffenen in ondersoekingen van alle waarheden, om wijs te sijn in Goddelijke en Menschelijke dingen; en 't is dese methode alleen, die een mensch kan geven het regte plaisier, en de satisfactie van geest, en van lichaam, waarvan hy capabel is in dit leven, onder versekeringe van na dese hemel op aarde nog een ander te sullen genieten, die in alle volmaaktheyt dure tot in der eeuwigheyt.

IX.

Gelyk het dagelijx gebruyk van Thee de goede herssenen bewaard, soo doetse ook veel, om de quade te herstellen, in soo verre alsser

or to take it in order to be able to drink so much the more. It is a strange kind of folly that a man finds pleasure in turning his body into a wine-cask or into a gutter to wash wine through. It is curious that people love the taste of wine so much that they are not satisfied to let it serve them, through a moderate use, to acquire honest pleasure, but are ready to risk losing through it health and wealth, this life and the life hereafter. Apart from the pleasure its taste gives, no one can say that wine drunk to excess does him any good, except in that it transports him for a short time beyond himself, which is unworthy of a man of sense and virtue and causes him to commit acts which are generally very beastly and of which he repents and is ashamed, as soon as he comes to himself again. It is this fear to know oneself, however, and the spur of former desire, that again and again makes a man fall back into drunkenness. Indeed, a man who is drunk appears to me a madman, a ninny and a simpleton, or, when he does wicked things, a maniac, a wild savage creature, in a word, a soul entirely given over to the fire in his blood, which is often the first burning of hell that will never be extinguished.

 

Is this a state, desirable for a human being? We can preserve ourselves from this evil by drinking little wine but much tea, which, taken moderately and at set times with good food, will dispose our bodies to live long and in good health, with brains fit to investigate all kinds of truths in order to be wise in godly and human things; It is this method only that can give to man real pleasure and all the satisfaction of body and soul of which he is capable in this life, with the assurance that, after this heaven on earth, he will still enjoy another which will last forever in complete perfection.

IX.

Likewise as tea drunk daily preserves the good brains, it also does much to repair the wrong that is done, in so far as it can be repaired,

herstellen aan is; want die Gek geboren sijn of die 't worden door een oorsaak, welke seer veel de hersenen altereert, sijn meestentyd ongeneeslijk. Soo dat men veel liever sich moet dienen van dit kruyd tot een preservatif, en slegts, om te remedieren kleyne defecten. De ervarentheyt sal leren, dat dese drank is de ware hersenen drank, en dit kruyd 't regte memorie kruyd, het kragtigste gewas, 't welk bekend is, om de menschen wijser, en vromer te maken, voor soo veel sulcx kan gedaan worden door de Medicyne; dat dan de personen van studie, en alle die liever menschen Sijn, als beesten hier op reflexie maken, en sich dienen van dit kruyd, sonder te versuymen d'andere middelen, die nodich sijn om een mensch van sijn Jeugd aan Wijs, en vroom, te maken.

Laten dan onse geleerden de Wijn, de sterke Bieren, de Brandewijn en de rest quiteren, of niet dan seer sober, en matig gebruyken, en haar geest tot de studie, die waarlijck is een seer sware arbeyd, en veel swaarder, als die van een kruyer, of een turfdrager, bequaam maken door ons Thee-water, 't welk gevende soo veel fijne geesten aan 't bloed, seer dienstich is voor haar, die soo veel fijne geesten consumerende, ook seer veel, van doen hebben. Soo sy desen getrouwen raad gelieven te observeren, soo is 't dat ik my belove een groot succes van myn moeyte, die ik heb genomen, om haar te dienen van een advys, soo goed, als Godvrugtich. 't Kan niet missen, indien de personen van alle studien een manier van leven aanvangen die alleen gericht zy tot een lang en gesond leven, en een leven voor de Wijsheyd en de deugd, 't kan niet missen, seg ik, en voorseg ik, of de wetenschappen, die sedert eenige Jaren groote aanwas gekregen hebben, sullen meer en meer floreren, en geepureert worden, en eerlang geraken tot haar perfectie, die sy noyt sullen verkrygen voor en al eer de manier van studie haar eygen leven sullen verbetert hebben, de wetenschap cultiverende niet uyt een principe van vaniteyt, van ydele glorie, van intrest, maar uyt een motif van een ware deugt, van een pure Godsalicheyt, en van een redelijke Gods-dienst, dit voor de Geleerden.

X.

Ik weet niet of ik sonder scrupule sal mogen seggen, dat de melancholie, de droefheyt en die fimelerye van sommige religieuse per

for those born mad or become so through a cause that alters the brains too much are, as a rule, incurable. Hence it is better to use this herb as a preservative or to remedy slight defects. Experience will teach that this is the best drink for the brains, the right herb for the memory, the most powerful plant we know to make a man wiser and more pious, in so far as it is in the power of medicine to do so. Let then learned men and all those who would rather be human beings than animals think of this and make use of this herb, without neglecting the other means necessary to make a man, from his youth upwards, wise and pious.

 

Let our scholars then quit wine, strong beer, brandy and the rest, or if they take any, use them moderately and render their minds fit for study, which really means very hard work, much harder than that of a porter or a peat-bearer, by means of our tea-water, which is of great service to them, by giving so many subtle spirits to the blood of which they stand in so much the greater need as they themselves consume so many subtle spirits. If they follow this good and pious advice I feel sure my trouble will be richly rewarded. If students of all kinds start a new kind of life directed only towards health, wisdom and virtue, I foretell that undoubtedly science, the domain of which has increased so much of late years, will flourish more and more, be purified and soon reach perfection. This it will never reach, however, till those who study have bettered their own lives, cultivating science not from a principle of vanity, of vain glory or of interest, but from a motive of real virtue, of pure godliness and of reasonable divine worship. This much for the scholars.

X

I do not know if I am allowed to say without scruple, that the melancholy, the sadness and the cant of some religious people are

sonen, is een soort van sotternye, en een trap, niet verre van de Gekheyt. 't Is een staat die ik niet weet, hoe dat 'er menschen sijn, die 'er plaisier in nemen, die geen sorge hebben, om 'er sich voor te wagten, en die Gods-dienst maken van een droefheyt en een melancholie, die nog de reden, nog Gods-woord beveelt, die noyt is geweest de practijke van de ware heyligen, en die niets is, als een quade dispositie van 't bloed, van de hersenen, en dikwils van 't gansche lichaam, 't welk vol zynde van obstructien, en quade humeuren, 't verstand, 't oordeel, de imaginatie, en insonderheyt 't hert met sijne passien corrumpeert, gelijk ook dit quaat door een quade educatie, en door een ommegang van menschen, die dikwils soo ongesond sijn, als de patient selver, van tyd tot tyd en menigmaal van de Jeugd aan vermeerdert word tot een exces van volkomene Gekheyd, of Dolheyt. In dit geval is onse Thee een magtig hulp middel, sonder nogtans te vergeten d'andere middelen; die gene, die met aandagt gelesen heeft, 't geen wy tot hier toe de Thee hebben toegeschreven, sal konnen begrijpen de redenen, waarom sy voor dese sotternye goed moet sijn, dewijl dat deselve voortkomt uyt die qualen van 't Bloed en Hersenen, waar voor men de Thee geordonneert heeft.

Soo iemand bedroefd is over eenig toeval, waar over men gewoon is sich te bedroeven, gelijck daar is 't verlies van de dingen, die men lief heeft, Goed, eer, vrienden, etc. soo is het Thee-water seer dienstich insonderheyt soo men een weynig saffraan daar by doet, om de Geest te geven een vrolijk humeur, of indiense dese calmte niet kan maken, te verhoeden veel van de gebreken, waar toe een sware en lange droefheyt iemand brengd. 't Selve Thee-water dagelijks gedronken disponeert het lichaam, en de geest, voor soo veel de droefheyd eenigsins ook van 't lichaam dependeert, tot de redelijke vrolijkheyt, en om niet te sijn van 't humeur van die gene, die over alles sich bedroeven, en om de minste bagatelle schreyen. 't Is ook nog het Thee-water dat iemands verstand helderder makende hem voor soo veel disponeert, om die kindsheyd te boven te komen, de welke is, om iets wat het ook zy, groot, of kleyn, sich te bedroeven; want gelijk alle droefheyd is een kindsheyd, een lascheteyt, een gebrek van verstand en van die deugsame couragie, die ons behoord te doen verdragen sonder impatientie, en sonder klagten 't geen dat men niet weren kan: de droefheyt is nog een oppositie aan de

a kind of folly not many degrees removed from madness. I do not understand that there are people who like to be in this state and are not on their guard against it, who turn religion into a sadness and a melancholy such as neither reason nor God's word commands, which has never been the practice of real saints and which is nothing but an evil disposition of the blood, of the brains and often of the whole body which, being full of obstructions and evil humours, corrupts the understanding, the judgment, the imagination and especially the heart with its passions. This evil often increases through a bad education and the intercourse with people equally by unhealthy as the patient himself, and frequently, from their youth upwards, grows into an excess of complete mania or madness. In such cases as these tea is a powerful resource if used together with other medicines. Those who have read attentively what has thus far been ascribed to tea, will be able to understand the reasons why it must be good against this madness arising from defects of the blood and the brains, for which tea has been prescribed.

 

If a person is sad about some event which generally causes sadness, such as the loss of what one loved, possessions, honour, friends etc. tea-water is very serviceable, especially if a little saffron is added, to raise the spirits or, if it cannot accomplish this, to prevent many of the evils to which long-lasting sorrow may lead. Tea-water drunk daily disposes the mind and the body, sorrow also depending somewhat on the body, to reasonable cheerfulness, so that one is not of the disposition of those who take everything to heart and weep at the slighted provocation. Tea-water rendering a person's mind clearer, will dispose him to get over the childishness of weeping and being sad at everything, be it great or small; for all sadness is childishness and a sort of lassitude, a lack of understanding and of that virtuous courage which should enable us to bear, without impatience or complaints, what cannot be altered. Sadness is still a kind of opposition to the will of the Lord, which one does not approve of and an attempt to get the opposite of that which one complains of by means of rebellion; this is a crime greater than men think. Indeed tears in a man who has left childhood behind him, are ridiculous; in childhood they were

wil van God, die men niet approbeert, en waar van men 't Contrarie willende, sich beklaagt door een rebellie, en een crimen, 't welk groter is als de menschen meynen. Inderdaad de tranen sijn in een man die boven de kindse Jaren is ridicuul; in de kindscheyt warense het teken van 't geen men begeerde, en dat men nog door geen andere taal kon seggen: maar daar na als iemand spreken kan, soo sijn de tranen onnut en nergens goed toe, als om d'oogen en 't gesigt te bederven. Onse meeste mans schynen enigsins te begrijpen dat het schande behoord te sijn, een traan te laten; men siet haar selden schreyen. Maar onse vrouwelijke sexe die sijn dikwils de tranen overvloediger als de kinderen, en dese sotternye is soo verre gekomen, dat men de droefheyt en de tranen justificeert, en dat men 'er deugd van maakt, om met matigheyt sich te bedroeven, en te wenen; ja dat men de ongevoeligheyt, en de ware Christelijke standvastigheyt, die heylige wille, die sich alles onderwerpt, 't geen hem overkomt, om dat sijn verlichte verstand hem toond, dat het alles komt door de wille van die God, die hy dient, en wien hy weet sijn God en sijn Vader te wesen, ik seg, 't is soo verre gekomen, dat men dese, niet stoice, maar Christelijke ongevoeligheyt voor een ondeugd uytkrijt. Laten de menschen Thee drinken, en haar bloed fijn maken, om dat desselfs grovigheyt is een van de natuurlijke oorsaken, die haar bedroefd maakt, sonder dat sy dikwils weten waarom, latense verder studie maken van de ware Philosophie, en boven al van de pure Gereformeerde Religie, ik verseker haar, dat sy noyt reden sullen vinden, om sich te bedroeven, ook wat fortuyn dat haar overkome.

XI.

Alhoewel de Thee yemand vrolijk maakt, soo moet men niet denken, dat het een vrolijkheyt is, gelijk als die van de Wijn en andere dingen, die een halve dronkenschap verwekken. 't Is dat niet: de Thee is te fijn, om een mensch te doen vreugde nemen in 't geen, waar over hy veel eer sich behoorde te bedroeven. Het geen men ordinaris vreugde noemd, en dat by na alle menschen soeken elk in sijn conditie soo veel hy kan, dat is geen vreugde; maar 't is een transport, 't is een fureur, 't is een soort van brutaliteyt, 't is een criminel divertissement, en 't is veel eer een quellinge des geestes,

the sign of what one desired and could not express in other language; but later, when one can speak, tears are useless and no good to anything but to spoil the eyes and the face. Most of our men seem to understand more or less that they ought to be ashamed to shed a tear; they are seldom seen to cry. But in our female sex tears are often more abundant than in children, and this madness has been carried so far that sorrow and tears are justified and that being a little sad and crying is considered a virtue. Insensibility and true Christian steadfastness, that holy will to submit to everything that happens, because the understanding shows that God wills it so, this not stoic but Christian insensibility is denounced as a vice. Let people therefore drink tea and refine their blood, for the coarseness in it is one of the natural causes of their sorrow, the reason of which they often do not even know; let them further make a study of true philosophy and above all of pure reformed religion, and I assure them that they will never have cause for sorrow, no matter what may befall them.

XI.

Though tea cheers a person, it ought not to be imagined that a similar cheerfulness is caused as that which is got by wine or other things which half intoxicate. Tea is much too delicate to make a man take pleasure in things he ought rather to be sad about. What is usually called joy which every body seeks in his own way and as much as he can, is no joy; it is nothing but a kind of transport, a fury, a sort of boldness, a criminal divertissement; it is rather a torment to the spirit than a reasonable pleasure, worthy of a man who knows and honours God. The words said and the actions committed in this kind of joy, prove

als een playsier, dat redelijk is, en waardig aan een mensch, die God kend en eerd. De woorden en de actien die men spreekt en doet in die vreugde, sijn het bewijs van 't geen ik segge; en dat, dat geen ware vreugde is, blijkt ook daar uyt, dat niemand lang kan zijn in die vreugde, dat hy in 't midden van de selven nog veel chagrijn heeft, en dat hy daar na dikwils soo veel te meer droefheyt gevoeld. Onse Thee dan is alleen bequaam, om 't lichaam te disponeren tot de raisonnabele vreugde, die een calmte van die ziel is, waar in men niet vind de nevel van onverstand, een woeste zee van een ongeregelde wille, noch de felle stormen van de brutale passien. De Thee beneemd al te seer de slaap, en maakt het verstand, de memorie en de zinnen te helder, als dat se gelijk de Wijn en andere sterke dranken de geest soude engageren in die slaap, waar in de menschen bedwelmt zyn, als sy sijn in haar divertissementen, in haar maaltijden, in de kroegen en andere besoeken en byeenkomsten, die men vermakelijk noemd. Een ware slaap, waar in de woorden en actien de dromen zijn, maar een dangereuse slaap, een dood-slaap, soo men niet ontwaakt voor dat laatste van dese slaap, wanneer de ziele met verschriktheyt opgewekt sal worden door de schrik van de dood of de pijne van 't helsche vuur.

XII.

De slaap, de swakheyt van de memorie, de traagheyt van d'imaginatie, en d'overhoopwerping van een ziel, die de begeerlijkheden en passien schudden, zyn niet alleen de beletselen om verstand en deugd te hebben. Maar 't is ook nog de pijn, en insonderheyt die van 't hoofd, die dikwils ruineert al 't verstand, al de memorie en alle de goede qualiteyten van een wijs en vroom man, of die hem belet, om 'er goet gebruyk van te maken. In dese occasie is onse Thee wederom een remedie en een preservatif, die ik niet wete dat yets gelijk heeft, 't welk soo ras en soo veylig de pijne des hoofds beneemd, en dat in by na alle soorten van pijnen, en in alle menschen van wat humeur. Jaren en land dat sy sijn. Die soorten van pijnen, die veel menschen, en insonderheyt onse vrouwen sijn onderworpen, gaande en staande sonder koortse, of met weynig koortse, en slegts van die, welke men binnen of slepende koortsen noemt, daar dikwils een quade maag

what I say and that this is no real joy appears from the fact that no one can endure this pleasure long and that in the midst of it he feels very depressed and afterwards is often all the sadder. Our tea only is capable to dispose the body to reasonable joy, which is a calm of the soul in which are not found the fog of unwisdom, the wild sea of unruly will, nor the fierce storms of violent passions. Tea prevents sleep and clears the memory and the senses too much for it to make the mind sleepy, like wine and other strong drinks do by which people are intoxicated during their divertissements, at their dinners, in taverns, on visits and at meetings which are called amusing. It is real sleep in which words and actions are the dreams, but a dangerous sleep, a sleep of death if they do not awake before the end of it, when there will be a dreadful awakening for the soul, through the fear of death or the fire of hell.

XII.

Sleep, weakness of memory, sluggishness of imagination and subversion of a soul shaken by desires and passions, are not the only things to prevent understanding and virtue; there is also pain, especially head-ache, that ruins the understanding, the memory and all the good qualities of a wise and pious man or prevents him from making a good use of them. Here tea is again a remedy and a preservative the equal of which I do not know, which cures head-ache so quickly and safely and also other kinds of pain in all kinds of people, no matter of what humour age or country they are. For the kind of pains that many people, especially our women, are subject to, without fever or with little fever and that a low or lingering one, accompanied with a bad stomach, tea is a perfect remedy curing the head-ache in an hour or so and preventing it from ever coming back, unless one lives very irregularly, leaves off drinking tea and takes no care

sig byvoegd, is de Thee een volkomene remedie voor, om te genesen in een uur of een half de pijn in 't hoofd, en te beletten datse noyt wederom komd, 't en sy dat men de Thee nalatende seer ongeregeld leve, en voor de maag nog 't hoofd geen de minste sorge draage, gelijk men veel van onse vrouwen en Juffers vind, die 't eenemael aen haar smaak en lust, als in een verkeerde zin, zijn overgegeven. Daar is nog yets hier omtrent waar te nemen in de personen, die wat heet van bloed en droog van hersenen zyn, gelyk men 't alsoo noemd; onder die soort van menschen heeft men 'er gevonden, die Thee drinkende pijn in 't hoofd kregen, en daarom de Thee niet wilden gebruyken. 't Is waar dat sulx haar sal gebeuren, insonderheyt soo sy de Thee niet seer slap drinken. Maar ik dorf haar versekeren, dat dese pijn komt niet meer van de Thee als de koorts, die sommige menschen krijgen, na dat sy een weynig exercitie gedaan hebben, die de humeuren roert, en met het bloed vermengd, welke hier en daar stil lagen. De Thee van gelyken roert en doet gisten 't suur, de melancholie of swarte gal, die dese menschen by sich hebben, en van daar ontstaat de pijn; nu in cas sy wilden de Thee continueren, soo sta ik haar borg, dat sy dit quaad humeur, 't welk seer te vresen is, en haar ordinaris brengt tot gevaarlijke siektens, sullen overwinnen op de sagste manier, die men haar kan ordonneren; want geen medicyn sal soo sagt, en soo veel dat suyr sijn kragt benemen.

XIII.

De Hersenen zyn als 't roer van ons lichaam, 't welk regleert alle de bewegingen van dese machine: de dronkenschap, de beroertheyt, de vallende siekte, en diergelijke gebreken van de hersenen sijn een sigtbare preuve, dat de bewegingen van ons lichaam seer veel dependeren van de hersenen, en de Zenuwen, die de pijpjens sijn, door welke de animale geesten onophoudelijk, als de wind uyt de blaasbalk in de orgelpijpen passeren van spier tot spier, om te doen gaan, wandelen, springen, staan, sitten, leggen, en te doen alle d'andere actien, die 't lichaam capabel is te maken. Thee-water behoefd voor dit effect de Wijn, het Bier, en al wat de leden kragt geefd niet te wijken, als alleen daar in dat het noyt een mensch brengd tot die

at all either of the stomach or the head, as is very common among our women and girls who completely give in to their inclinations and desires. There are other people whose blood is too hot and whose brains are rather dry, as we say. There are some among these who, when drinking tea, get a head-ache and therefore will not take it. It is true that this may happen to them, especially if they do not drink the tea rather weak. But I dare assure them that this pain is no more due to the tea than the fever is that some get after taking a little exercise, which stirs the latent humours mixing them with the blood. Likewise tea stirs and ferments the acidity, the melancholy or black bile these people have in them and from this arises the pain. But if they will continue taking tea I assure them that they will, in the easiest manner that could be prescribed, conquer this evil humour which is very much to be feared and frequently causes dangerous diseases, for no medicine will so gently and effectively rob the acidity of its power.

XIII.

The brains are like the helm of our body regulating all the movements of this machine. Drunkenness, apoplexy, falling sickness and suchlike defects of the brains, are the visible proofs that the movements of our bodies very much depend on the brains and the nerves, which are the tubes through which the animal spirits constantly pass from muscle to muscle, in the same way as the wind passes from the bellows into the organ-pipes, in order to enable us to go, walk, jump, stand, sit, lie down and do all the other actions the body is capable of Tea-water need not, as regards this effect, yield to wine, beer and all that gives the members strength, except in so far that it never causes the madness of a drunken man; if wine gives strength, so does

rasernye, waar in dat een dronken man is: soo de Wijn kragt geefd, de Thee ook; maar gene geefd geen kragt, als om quaad te doen, en sich te bedienen van sijn vigeur tot ruine van de gesontheyt, en dikwils van 't leven van Geest en Lichaam. De Wijn is dan gevaarlijk, omdat men seer licht vervald tot het een of 't ander exces. De Thee ons soo veel versterkende, immers in veele occasien, als Wijn, of Bier, brengd ons noyt tot eenig exces: soo veel dan alsse contribueert, om sijn Hersenen te bewaren, en aan de selve te geven de beste dispositie, soo veel helptse ook tot de kragt, die men moet hebben, om te doen de redelijke arbeyd; ik seg de redelijke arbeyd, om dat de meeste arbeyd, die de menschen doen, haar soo onwaardig en onbetamelijk is, als de luyheyt en ledicheyt; wie sal my bewysen, dat den arbeyd van een Metselaar, Timmerman, van een Kruyer etc. een arbeyd is die een mensch behoord te doen? 't Blykt ook, dat een iegelijk is van dat sentiment, om dat niemand de selve sal doen als door noot en dwang, en, soo ras, als hy kan, de selve nalaten. Ik weet wel dat het leven en 't gemak van de rijken niet soude susisteren sonder desen arbeyd: maar ik weet ook niet, hoe sy de couragie hebben, om sich soo gemakkelijk te dienen van den bloedigen arbeyd van anderen, en hoe sy sich konnen persuaderen, dat God dese tyrannye en injuste dominatie approbeert. Maar wat vervoerd my om een waarheyd te seggen, die my den haat en de vloek, en veel ligt de persecutie van alle de ryken sal op 't lyf senden; ik ontrek my en keer my tot een andere waarheyt, die soo onaangenaam niet sal wesen aan de menschen van vleesch en bloed, 't Is dese; dat onse Thee goed is voor de vallende siekte, en de beroertheyt, ofte de lammigheyt, en het podegra, met de jicht, blaauschuyt, of schorbuyk, die alle gebreken by na van een natuur zyn, en men kan by trappen opklimmen van 't een tot het ander (komen). Soo lang als de geesten een libere passagie hebben door de Zenuwen, en op de selve tyd het bloed door d'arterien en d'aders, en dat de geesten over-vloedig en subtiel genoeg sijn, soo wel als 't bloet heet en dun genoeg, soo sal men niet lam of kreupel wesen: de Thee nu geven, soo veel geesten en hitte aan 't bloed, is bequaam, om 't een en 't ander te doen, en soo wel te beletten, als somtyds weg te nemen de verstoptheden van de Zenuwen, het gebrek van geesten, de verkoutheyt en traagheyt van 't bloed, en alsoo te preserveren, ofte genesen van lammicheyt, beroertheyt, verstijfde, kromme, en kreupele leden.

tea; but the former only gives strength to do evil and to enable a man to serve himself of his vigour to ruin his health, and often the life of his body and soul. So wine is dangerous, because it easily leads to excess. Tea, strengthening on many occasions, as much as wine or beer, never leads to any excess. It contributes as much to the preservation of the brains and to providing them with the best disposition, as to the vigour which one needs to do reasonable work. I say reasonable work, because most work done by men is unworthy of them and. as unfit for them as laziness and idleness; for who will prove to me that the work done by a bricklayer, a carpenter or a porter is work fit for a man? It appears that everybody is of this opinion, for no one does it, except through need and coercion, giving it up as soon as possible. I know that the life and comfort of the rich depend on this work, but I do not know where they take the courage to avail themselves so easily of the strenuous labour of others, nor how they can persuade themselves that the Lord approves oft his tyranny and unjust domination. But what tempts me to tell a truth that will make me incur the hatred and the curse and perhaps even the persecution of the rich? I withdraw and turn my attention to another truth, which will not be so unpleasant to people of flesh and blood, namely this, that our tea is good for falling sickness, apoplexy or palsy, podagra and gout, also scurvy, all of which are complaints of the same nature so that it is possible, gradually, to come from one to another. While the spirits can freely pass through the nerves and, at the same time, the blood through the arteries and veins, the spirits still being abundant and subtle enough and the blood sufficiently hot and thin, there will be neither palsy nor lameness. Tea, communicating so much heat and spirit to the blood, is able both to prevent and sometimes drive away obstructions of the nerves, lack of spirits, colds and sluggishness of the blood, thus preventing or curing lameness, apoplexy and stiffened, crooked and crippled limbs.

XIV.

Gelijk de beroertheyt, soo is ook de vallende siekte dikwils 't gevolg van de dronkenschap en andere debauches: hoewel, tot het eerste de koude, en tot alle beyden, de quade passien, en den swaren arbeyd seer veel contribueren. Ik excipiere de vallende siekte of de stuypjens (termynen seggen onse Noort-Hollanders) die de Kinderen noyt overkomen als door de schuld van haar Moeders of Minnen, of die gene die haar quaad voedsel geven, of andersints soo wel waarnemen, dat sy Stuypjens krijgen. De trekkingen, schuddingen en contorsien van leden, die dese menschen lyden, zyn terribel in 't oog van de menschen, en ik heb veel moeders gesien, die geen ware liefde voor haar Kinderen hebbende, egter seer geraakt waren te sien die arme, tere en onnosele schaapjens (want soo noemense de Kinderen, sonder te denken op d'erf-zonde, op de boosheyt die selfs in de jonge kinderen van drie dagen is, op de Justitie van God, etc.) soo getrokken en gewrongen worden, als of een Beul haar pynigden: dat nare en beweeglijke geluyd, die stem die de natuur haar geeft, alsse nog geen taal geleerd hebben, doorboort d'oren van de wrede tyrannen en sommige moeders, die 't hert anders harder hebben als staal. De Bedelaars verstaan ook dese finesse, die, om de onbarmhertige te bewegen, niet ontsien sich ter aarde neder te smyten, de duym in de hand te sluyten, armen, benen, en 't hoofd te schudden, te trekken, en tegens de stenen aan te slaan, met seep in de mond het schuym te maken; maar 't geen dat in haar gefingeert is, geschied waarlijk in die personen, dewelke de vallende siekte hebben; een siekte die de gansche mensch onbequaam maakt tot alles, die veel jaaren yemand kan by blyven, en die een man van verstand behoort te apprehenderen, om 'er sig voor te wagten. De Thee mag men daar toe recommanderen, als een drank, die wanneerse iemand drinkt, en buyten dat niet veel suur of andere quade spijs gebruykt, en sich in toorn, of droefheyt niet seer veel toegeefd, hem sal preserveren, dat hy noyt in dit quaad vervalle, en soo hy 'er in vervallen was dat de Thee, benevens een seer grote abstinentie, en een weynig fijne remedien, niet uyt het mors-huys van den Apotheecq, maar uyt de opregte Chemie gehaald, hem genesen, gelijk ik daar van exempelen soude konnen tonen, die ik alsoo genesen hebbe: soo kragtig is het vlugtig sout en de fijne Olij van onse Thee, datse kan temperen,

XIV.

Like apoplexy, falling sickness is often the consequence of drunkenness and other debauches, though cold contributes a good deal to the former, and the evil passions and heavy labour contribute much to both. I except the falling sickness or convulsions ‘(periods’ our North-Holland people call them) which children only get through the fault of the mothers or wet-nurses, or of those who give them bad food, and do their duty so well that convulsions are the consequence. The spasms, the shaking and contortions of the limbs these poor creatures have, are terrible to watch, and I have seen many mothers without true love for their children who were yet deeply touched to see those poor, delicate, innocent souls (for so they call children, without remembering original sin or the wickedness which, according to God's judgement, is even in babies three days old etc.) writhing and twisting, as if tortured by the hangman, and to hear the dreadful moving sound, that nature gives them before they have learned to speak, and which pierces the ears of their cruel tyrants and of some mothers who, otherwise, have hearts harder than steel. Beggars also make use of these contortions as a trick to move the hard-hearted, not scrupling to fling themselves on the ground, holding their thumbs in their hands, shaking their limbs and their heads and knocking them on the pavement, contorting their bodies and putting soap on their tongues in order to foam at the mouth. But what is feigned in them is real in those who suffer from falling-sickness which renders them incapable of doing anything and which may last for years, so that a man of sense ought to fear it and be on his guard against it. Tea may be recommended for this as a beverage, and if one does not, at the same time, eat too much sour or otherwise bad food, nor surrenders too much to wrath or sorrow, it will preserve him, so that he will never contract this disease, or, if he has already contracted it, tea, together with great abstinence and some subtle medecines, not taken from the mess of the apothecary but from reliable chemistry, will cure him; I could quote cases of such cures from my own practice. So effective are the volatile salt and oil of our tea, that they can temper and neutralise the power of that pungent acid which, having penetrated into the glands of the brains or elsewhere, with the volatile salt produces an effervescence, from which animal spirits arise. This

en de kragt benemen aan dat scherpe suur, 't welk in de hersenklieren, of elders ingedrongen sijnde, een effervescentie maakt met het vluchtich Zout, waaruyt de animale geesten bestaan; dese effervescentie is oorsaak van de trekking van zenuwen, en van alle de toevallen in de vallende ziekte; 't is daarom dat dit suur sijnde gedood of uytgedreven door de sweetgaten, of de urine, de selve effervescentie op houd, en den patiënt gesond word.

XV.

In plaats dat onse Thee beving soude veroorsaken, gelijk men wederlegt heeft in het V. Cap. soo is ter contrarie waarachtig, dat deselve een remedie is daar tegen seer krachtig. De beving in 't begin van een koorts word met eenige weinige kopjens Thee terstond met de koude en andere toevallen verdreven. De beving van 't quiksilver soude na alle apparentie indien niet genesen, ten minsten vermindert konnen worden: maar daarvan sal men de proef eens moeten nemen; ik heb 'er geen ervarentheyt van. In de beving uyt dronkenschap of sware arbeyd is de Thee yets soo goed, als my bekend is, schoon my niet onbekend zyn veel andere deftige remedien daar tegen. Die gene die beven van swakheyt, om dat de Thee versterkt, insonderheyt met safraan daar by, of die beven van vrees en schaamte sal de Thee een drank konnen zyn van assurantie, veel beter als de Wijn; hoewel de reden en een goede educatie nog veel beter de kinderlijke vrees en beschroomtheyt konnen overwinnen, en aan een mensch geven een couragie, en een assurantie sonder verwaantheyt, of schaamte.

XVI.

De Jigt, 't Podagra, Sciatica, en die vliegende schorbuykinge Jigt met de tand-pijn sijn de regte straffen van de debauches en negligentie der gener, die geen sorge gehad hebben, om sich te bevryden door een geregeld leven, van soo scherpe pynen, die ik niet weet hoe datse hebben konnen behagen aan een persoon, om te schryven 't lof van Podagra. Ik moet bekennen dat ik niet loffelijks, of aangenaam oyt hebbe gevonden in 't Podagra, hoe vele ook dat ik 'er gesien hebbe, met desen euvel beseten. 't Gesichte alleen, en 't gekerm van die miserabele personen behoorde soo veel impressie te maken, en soo veel horreur te geven, dat noyt yemand tot die pyne soude konnen vervallen: met een moest hem ook onderhouden het plaisier, 't geen men nemen kan in Thee-water, en de weynig smaak;

effervescence causes the contraction of the nerves and all the fits of falling-sickness, so that, if this acid is annihilated or driven out through the pores by sweating, or by urine, this effervescence stops and the patient is restored to health.

XV.

Instead of our tea causing trembling, which argument used against it has been refuted in the fifth Chapter, it is on the contrary a very effective remedy against it. Trembling is incipient fever and is immediately driven away, together with the cold and other unpleasant sensations, by a few cups of tea. The trembling of mercury could, apparently, if not be cured, at least be diminished; but this remains to be proved, I have no experience of this. For the trembling caused by drunkenness or heavy labour, tea is as good as anything I know, and I know a good many highly-esteemed remedies against this. To those who tremble in consequence of weakness or of fear and shame, tea may give assurance, much better than wine; though reason and a good education can far better conquer childish fear and timidity, and give a man courage without shame and self-assurance without self-conceit.

XVI.

Gout, podraga, sciatica, flying rheumatism with tooth-ache and scurvy, are the just punishments for debauches and negligence, for those who did not take care, by a regular life, to rid themselves of those sharp pains of which I cannot see how anyone can be sufficiently enamoured to write the praise of podraga. I must acknowledge that I have never found anything praiseworthy or pleasant in podraga, though I have seen many cases of it. The sight and the moaning alone of those poor wretches ought to make so much impression and give rise to such horror, that no one would want even to contract those pains. At the same time everybody ought to be told about the pleasure teawater can give and the disgust one ought to have for wine and strong drink. There is also the light of religion which con-

ja het degout, dat men behoort te hebben in Wijn en sterke drank, mitsgaders het licht van de religie, 't geen met een klare convictie overtuygt, dat een man van studie en van deugd, sich niet mag overgeven tot de debauches in Wijn, of met Vrouwen, of ook in die exercitien en arbeyd, die de leden van 't lichaam bederven, om dat sijn lichaam moetende dienen aan sijn geest, en sijn veel eer den tempel van Gods Geest, als die van de luxe, van de gulsicheyt, van de dronkenschap, en andere overdaad, hy schuldich is 't selve hier toe te consacreren, soo veel hy kan, met sich te houden in de soberheyt, maticheyt, en d'abstinentie van al wat hem schadelijk is voor het leven, en gesondheyt. 't Is om dese reden, dat een eerlijk man liever Thee als wyn sal drinken, en sig daar door preserveren van de Jigt, of soo hy vervallen is tot dese staat, 't selve gebruyken tot sijn genesinge. Onse Medicijns hebben lang gesogt na in- en uyt-wendige remedien voor 't podegra; maar ik dorf met sekerheyt seggen, dat een man die geen of weynig Wijn drinkt, die geen al sware arbeyd doet, die sich wagt voor grote koude, en voor die onmenschelijke passie, de hoererye, wyders noyt eet, of drinkt spijs of drank, die veel suur of sout of slijm heeft, noyt podagreus sal worden, of eenige Jicht of Scheurbuik, of defluxien, of reumatismus of iets diergelijks krygen. Maar te vinden een remedie, om alles te doen wat mogelijk is, om Jigt, en Podagra te maken, en ondertusschen evenwel vry te sijn, schynt my een ondersoekinge soo onmogelijk als Goddeloos; om dat het is tegen de regtvaardicheyt van God, en de tegenwoordige order van de dingen te pretenderen quaad te doen, en noyt straffe te lyden, vergif te eeten, en noyt te sterven, sich vol Wijn te suypen, en noyt dronken te worden, en wat de dolle begeerte meer soude wenschen. De Thee is dan de remedie en 't preservatif voor 't podagra, Jicht, Blauschuyt etc. 't Sy alleen gedronken, of met Soetemelk, die ook seer bequaam is om te versagten de scherpe souten, die sich stremmen, en setten in de vliesen van de leden; d'ervarentheyt heeft al ingevoerd het melk drinken by verscheydene podagreuse menschen; maar vermengt zynde met Thee-water sal 't nog beter zyn, en de Suricheyt meer temperen, de selve door 't sweet en d'Urine afdrijven, en beletten door sijn alkali twee grote quaden, die men dikwils van de melk siet gebeuren. 't Eerste is, dat se al te seer in de maag stremd, 't ander datse suur word, en de surigheden van de humeuren in plaats van te corrigeren, vermeerdert; de Thee belet 't een en 't ander.

vinces one completely that a man of study and virtue should not surrender himself to debauches with wine and women, or to such exercise and labour as spoils his body; this body having to serve his mind and, it being rather the tempel of God's spirit than the abode of luxury, gluttony, drunkenness and other excess, he ought to consecrate it as much as possible, by keeping sober, temporate, and abstemious of everything that may harm his life or health. It is for this reason that an honest man will rather drink tea than wine, and by doing so preserve himself from gout, or use tea to cure himself, in case he has already contracted this. Our doctors have long searched for medicines, to be taken interiorly or exteriorly for podraga; but I dare assert that a man who takes little or no wine, does not do too heavy labour nor exposes himself to too great cold, does not indulge in the inhuman passion of fornication and never takes meat or drink that is very sour, salt or slimy, will not get podraga, gout, scurvy, defluxions, rheumatism or anything of the kind. But to try and find a remedy for, and at the same time to do all one can to cause gout and podraga, seems to me a proceeding as impossible as godless, it being against the justice of God and the present order of things to do evil and never suffer pain, to eat poison and never die, to fill oneself with wine and never get intoxicated and what else mad desire might wish. Tea then is the remedy and the preservative for podraga, gout, scurvy etc. It may be drunk either by itself or with milk, which is excellent to soften the sharp salts that coagulate and settle in the membranes of the limbs. Experience has already introduced the drinking of milk against prodagra; but mixed with tea-water it will be better even; tea tempers the sourness and drives it out through sweat and urine, and through its alkali prevents two great evils often accompanying milk, namely its excessive curdling in the stomach and its turning sour and thus increasing the acidity of the humours, instead of correcting them. Tea prevents the one as well as the other.


Vorige Volgende