Ontwaking. Nieuwe reeks. Jaargang 5

Maandschrift voor sociologie, kunst en wetenschap

[p. 156]

Sprokkelingen.

Hieronder drukken wij den oproep gericht Aan de werklieden van Petersburg en aan het heele russische proletariaat, door Georges Gaponi. - Die oproep heeft dubbel belang. Eerst en vooral als geschiedkundig document, dat tevens een zonderlingen blik geeft op de gemoedsverandering, die plaats greep bij Gaponi, (en met hem bij vele anderen) sinds de bekendmaking van de vredig-klinkende petitie aan vadertje Czaar. Ook om den schoonen, gloedvollen, vervoerenden imprecatie-vorm, verdient dit stuk gelezen te worden. - We vertalen op den franschen tekst, zooals dien voor 't eerst wierd meegedeeld door la Tribune Russe:

‘Glorierijke, onvergetelijke werklie van Poutilov en gij allen, weerde kameraden van Petersburg, vereend door het bloed! Als een onstuimige zee hebt gij uw baren opgezwierd en, met een zeldzame eensgezindheid, zijt gij ópgestaan voor uw rechten, voor de vrijheid van het volk. Aan het bloedfeest zijt gij verschenen als ware helden. Tot nieuw leven hebt gij opgeroepen, het arme Rusland dat van alle rechten is beroofd. De beken van uw bloed hebben een onafzienbaren omwentelings-vloed gevormd. Gij zijt het die de groote, de waarachtige russische revolutie hebt begonnen. Op u, helden; op u, voorloopers van den vreeselijken volksopstand, zijn de oogen gericht van Rusland en van de heele wereld. In naam van de vrijheid, van het het geluk van 't vaderland, van het bloed uwer broeders, uwer vrouwen en uwer kleinen, bezweer u: ontmoedigt U niet! Hoog de harten! Laat u níet vangen door valstrikken, noch door 't gevlei, noch door de beloften der staten generalen van den Czaar en zijn gemeene ministerjakhalzen, van de bende ambtenaars en de kapitalisten.

[p. 157]

Verbeurt niet het leven en 't naast geluk van 't vaderland voor een schotel linzen, voor de schijnheilige toegevingen van den Czaar-moordenaar. Verkoopt niet het broederbloed voor dertig stuivers Blijft tot het uiterste de glorievolle leiders van 't russisch proletariaat in zijn strijd voor 't verdrukte en ellendige volk. Breekt niet den eed dien gij mij gaaft, den eed van wraak en vrijheid. Verkrijgt, kost wat kost, volle en algeheele voldoening op de vragen die gij hebt uiteengezet in uwe petitie aan den wurger-Czaar, en verheft alzoo een eeuwig en onvergankelijk monument in uw harten, aan uw heldhaftige broeders, die voor u stierven en hun bloed vergoten.

Werkbroeders van Petersburg en heel het russisch proletariaat! Wilt gij een aanstaanden zegepraal? Vereent uw krachten zonder onderscheid van partij, van geloof noch van nationaliteit! Reikt de hand aan de eerlijke en groothartige schooljeugd, aan de studenten en andere intellectueelen, uw vrienden. Trekt tot de volkszaak de mannen der daad, schuwt de praters. Van nu af en zonder dralen, houdt u bezig met de propaganda en met de inrichting van den gewapenden opstand. Dat uw stem, gelijk aan 't bruischen der verwoede zee, weerklinke naar alle winden als een aanroeping van het naderend oproer. Dat zij door heur forsche klanken al het werkersvolk, alle verdrukten en ellendigen opwekke tot den strijd voor weerstand en voor vrijheid. Nadert de soldaten en kozakken telkens het mogelijk is en noodt ze ter hulp en tot steun uwer broeders. Zegt hen dat het beter voor hen is, hun bloed te plengen in Rusland, in de straten van steden en dorpen, voor de vrijheid en den welstand van het volk, dan te vechten, gemarteld door den honger, op de verre velden van Mandchourijë, voor den Czaar-moordenaar, of dan hun eigen vaders en moeders, hun zusters en broeders te wurgen. Verjaagt de spionnen, de uitdagers die u toegevingen aanraden en, bij verraad, doodt ze zonder genade! Veracht de Heilige-Synode, die metropolitanen en die bisschoppen die ootmoedig liegen, ‘door de gratie Gods’, die dienen de moordenaars, de verkwanselaars der belastingen en de bestelers van 't russische volk. die uw broeders en mij vervloeken, die allen

[p. 158]

vervloeken die hun bloed storten voor de vrijheid van het volk. Luistert niet naar de priesters, die het volk kunnen plunderen maar niet dienen, die uw werkelijke wonden verbinden met hemelsche spinnewebben.

Houdt u bezig met 't inrichten der werkers - strijdscharen. Dat degeen die een moedig hart, een mannelijke ziel heeft, er de voorman van zij. Sticht in de steden en de streken een wraaks- en vrijheidsfonds om het volk te bewapenen. Leert de wapens hanteeren. Ruimt zonder wroeging al de rekels op, die de schuld dragen dat het bloed uwer broeders stroomde. Vooral laat den tijd niet om zich te erkennen aan de regeering, die vervloekte bende roovers en volksmoordenaars. En daarom: doodt de monsters, de hoofden en officieren van politie, de gouverneurs, de gendarmen, de generaals en officieren die bevelen op U te schieten. Vergeet ook de gewapende betoogingen niet, de locale opstanden, de werkstakingen. Weet dat alle zorgen genomen worden omdat gij bij tijds alle soorten wapens zoudt hebben in voldoende hoeveelheid, dynamiet inbegrepen. Staat op als één man over de oppervlakte van den russischen grond, op het sein gegeven door het wraak-comiteit, voor volksverdediging en volksvrijheid. Stuit dan oogenblik alle stadsleven. En daartoe: vernietigt de gaz- en waterleiding, de telephonen, de telegraphen, de tramlijnen en ijzerenwegen. Sloopt de commisariaten, de paleizen en staatsgebouwen. Bevrijdt de gevangenen, ruïneert de kerkers van den Czaar. Alleen, raakt noch aan privaat-personen noch aan particuliere huizen.

Het plan van den algemeenen opstand zal zoohaast mogelijk worden opgemaakt door uw comiteit, uw wreker en verdediger. Het dadelijk doel van dien opstand is: de afschaffing der autocratie, het revolutionair voorloopig bewind, de dadelijke vrijmaking van heel het volk en de niet min dadelijke samenroeping van een nationale vergadering met de deelname van de vertegenwoordigers der werklie op grondslag van 't algemeen, gelijk, rechtstreeksch en geheim stemrecht.

Vrienden - werklie van heel Rusland! Het lot heeft mij aan u verbonden door het hart, door de ziel en door het

[p. 159]

bloed. Tegen mijn wil heeft het mij ontrukt van de plaats die bedekt is met lijken en gedrenkt met bloed. Het heeft me bewaard om U te wreken, om vuriglijk te ijvren voor uw zaak. Altijd ben ik bij U in den geest - en als 't zal moeten - met het lijf. Uw smart is de mijne. Uw vreugde is de mijne. Gelooft me dus: het uur van de zege is nabij. Het uur komt waarop alle onderdrukking en alle vernedering volledig worden gewroken. Nog meer: het is gekomen. De wraak, uitgeoefend door de revolutionair - socialistische helden k omt den groot-hertog Serge te treffen en zij zal voortgaan met treffen, met verdubbelde nooit - missende slagen, het keizerlijk addersgebroed. Weest dus op de hoogte, werkvolk! Aan den arbeid volk van Rusland, arm, ellendig, verdrukt volk; gij allen, werklie, boeren, stedelingen! Gij hebt niets te verliezen en kunt alles winnen, want voor U kan het nooit slechter zijn. Geen weerkeeren mogelijk! De vrijheid trots alles!

Vooruit dus, ten strijde, kameraden-helden! Laat ons de ketenen onzer slavernij verbreken. Verscheuren wij het spinneweb waarin zich wringt het russisch volk, volk zonder recht! Verpletteren wij de inlandsche bloeddorstige spinnen: van de uitlandsche spinnen hebben we niets te vreezen. Verbreken wij de gouvernementeele pomp die de laatste druppelen van ons bloed uitzuigt. Hergeven wij den voedstergrond aan het verarmde volk... Vooruit, altijd vooruit, kameraden-helden! De glorie en het ware leven wachten ons; Rusland, de geheele wereld siert u met lauwerkronen.

Als aanvulling op voorgaanden oproep, geven we hier de vertaling van het slot van een open-brief aan de russische boeren. Men ziet er uit, dat de betrachtingen der russische revolutionairen niet louter constitutioneel zijn en heel wat verder reiken dan de programmas waarmee ónze parlementairen hun kiezers trachten te lijmen:

‘Bemachtigt den grond, verandert hem in gemeenschappelijk eigendom, eigendom van 't heele volk; verdeelt hem in gelijke deelen; verstaat u om te leven naar waarheid en

[p. 160]

rechtveerdigheid, volgens uw wil, dien van heel het volk, en niet volgens den wil van anderen, van den Czaar, de edelen en de ambtenaars...

O, gij allen, Groot-Russen, blanke Russen, Klein-Russen, Finnen, Polen, Joden, Georganen, Armeniërs, Tartaren, Kirghiezen, Caucasiërs, gij allen die den russischen grond bewoont, gij allen, mannen van den Arbeid! Gij zijt verwanten! Vergeet dus allen onderlingen haat, indien gij een zekere overwinning en een aanstaande vrijheid wilt. Gij zijt allen broeders, broeders door den arbeid, broeders door 't ellendige leven. Twist niet over godsdiensten en dat eenieder geloove of niet geloove, dat eenieder zijn God aanbidde zooals zijn geweten hem voorschrijft en dat niemand hem hindere. Men kan een andermans geweten niet dwingen, noch iemand voeren naar 't paradijs door knuppelslagen.

Strijdt niet uit landshaat noch uit wraak, plengt niet nutteloos uw bloed. Verzwakt uw krachten niet, bewaart ze zorgvuldig.

Geeft liever elkaar de hand, zonder onderscheid van geloof of zeden, noch ras, noch taal; vereenigt u allen om de echels van 't volk te verpletten. Vereent u, welbewapend, voor den algemeenen opstand tegen 't Czarisme: vereent u om zekerder te zegepralen over den vampier.

Leve de algemeene opstand van het volk, zich wapenend voor den grond en voor de vrijheid! Leve de aanstaande vrijheid voor u allen, russische landen, voor u allen, russische nationaliteiten! Leve de constituante! Leve de regeering van 't werkende volk!

En dat het gestorte bloed neerkome over 't hoofd van den Czaar-moordenaar en over 't hoofd zijner verwanten.’

Georges Gaponi.

[p. t.o. 160]

ARMEENSCHE GRUWELEN.
(naar een lichtteekening genomen ter plaats door den hoofd-moordenaar)