Ontwaking. Nieuwe reeks. Jaargang 5

Maandschrift voor sociologie, kunst en wetenschap

[p. 38]

Sprokkelingen

De tuinstadbeweging schijnt ook in België ingang te willen vinden. Rond Antwerpen kon men er een paar proeven van zien, alhoewel te zeer met een commercieel doel gedaan, en te veel berekend op den pronk-villegiatuurlust van half-geparveneerde kleinburgers. Een zuiverder proeve van de tuinstadide wordt nu ondernomen in de omgeving van Brussel, door een dertigtal kunstenaars en bedienden. Zij gingen over tot den aankoop van een gemeenschappelijk terrein, waarop huizen gebouwd zullen worden, elk op een oppervlakte van 200 tot 800 vierkante meters. - Ook bestaat er een ‘Association Belge des cités-jardins’, die zal trachten de verschillende Tuinstad-groepen in federatie te vereenigen.

In Engeland wordt een groote tuinstad opgericht tusschen Hitchin en Baldock. De straten hebben een breedte van 30 meters, de lanen van 36 meters. Een watertoren geeft een debiet van bijna een half-millioen liters per dag. Het terrein beslaat 1600 Hectaren en het maximum-aantal huizen zal de 5000 niet overtreffen. Reeds wierden 300 huizen gebouwd, in den vorm van ‘cottages’, met elk 5 vertrekken, 1 badkamer en een tuin van circa 400 vierkante meters. De bouw dier huizen is berekend 5000 fr elk, en de huurprijs ervan, met inbegrip van de lasten, zal ongeveer 7 fr per week bedragen!

In Duitschland is sinds lang de ‘Deutsche Gartenstadt Gesellschaft’ ijverig werkzaam de ideën der Tuinstadbeweging te verbreiden. Nu kondigt men aan dat de gekende nijveraar Stollwerck met den opbouw van een modeldorp aanvangt. In den omtrek van Frankfurt a.M. gaat men een tuinstadje bouwen, op den grond verkocht door den ‘rooden’ groothertog van Hessen. Ook in het Odenwald, door tramlinies verbonden met Darmstadt, wordt weldra een tuinstad aangelegd.

[p. 39]

De uitslag van den Nobel-prijs is sinds een paar weken gekend: De vrede-prijs wierd toegekend aan het ‘Institut de droit international’. - De prijs voor geneeskunde viel te beurt aan Petrovitch Pavloff, geboren in 1849, hoogleeraar te Sint-Petersbug en aldaar bestuurder van het physiologisch laboratorium. - De prijzen voor scheikunde en natuurkunde, wederkeerig aan William Ramsgay, leeraar aan de hoogeschool van Londen, die aanzienlijke uitvindingen deed, en aan lord Rayleigh, die zijn voornaamste medewerker was. - De prijs voor de letterkunde, die, als naar gewoonte, het meest is besproken, wierd toegewezen aan José Echegaray, spaansch dramaturg van groote weerde, in 1835 te Madrid geboren. Eerst was hij leeraar in de wiskunde, en slechts op zijn veertigste jaar begon hij zijn tooneelwerken te schrijven. Frederic Mistral, geboren te Maillane (Bouches-du-Rhône) in 1830, kreeg den letterkundigen prijs in verdeeling met Echegaray. Het is de meest gekende vertegenwoordiger der Filiber-beweging, die in de tweede helft der negentiende eeuw, opkwam om aan de provençaalsche spraak heur eigen-leven en een eigen literatuur te geven.

Te Brussel wierd er onlangs, door de studeerende jeugd, een protest-meeting belegd tegen de gruwelen van den Russo-Japanschen oorlog, waarop de heer Vanderkindere wierd uitgenoodigd om het woord te nemen. M. Vanderkindere, die hoogleeraar is, die een der voornaamste woordvoerders was van 't liberaal doctrinarisme, verscheen niet op die meeting, maar verontschuldigde zich met een kenmerkenden brief, waar op men het profetisch ‘de tijden naderen’ zou mogen toepassen. M. Vanderkindere verafschuwt den oorlog, maar heeft geen betrouwen in 't pacifisme en de arbitragen, die den triomf van het statu quo (blijve wat is) meebrengen.

‘Wij hebben op dees oogenblik de ‘‘arbitrage’’ in 't binnenland; zij wordt ons geleverd door het parlementaire regiem, zegt M. Vanderkindere. Zijt gij er tevreden over? En gaat gij, jongelingen van twintig jaar, plechtig verklaren dat gij

[p. 40]

voor altijd hebt afgezien het verwezenlijken van uw ideaal te vervolgen, zoo het zekeren dag moest, door de revolutie? De revolutie, is de oorlog, maar 't is, merkt het wel, de uiterste toevlucht der verstandige minderheden.’

Dit klopt niet heelemaal met het wettelijkheids-gezeur van de meeste zoogezegde vooruitstrevers - ook van de jonge! - dat als zeever langs de kolommen der groote liberale (?) gazetten druipt. Met des te meer genoegen stippen wij deze verklaring van M. Vanderkindere aan, die overigens, vroeger reeds, het recht op de revolutie erkende, - o.a. waar hij schreef, dat: ‘de bevoordeeligden nimmer goedschiks afstand doen van hun voordeelen ‘en dat’ het geweld het eenig middel is om een einde te stellen aan toestanden die erger zijn dan 't geweld.’

Te Luik heeft de russische kolonie geweigerd een gala-vertooning bij te wonen, ingericht ten voordeele van het russisch rood-kruis. In een brief aan den luiker ‘Express’ geven de Russen de reden hunner onthouding, met het besluit: dat het eenig heilmiddel is: het russisch gouvernement verplichten den oorlog te staken.

De studenten van Luik gingen ín op den oproep van Georg Brandès en besloten, bij toejuiching, vergaderingen in te richten om hun sympathie te betuigen aan de leeraars en de studenten van Helsingfors en om te protesteeren tegen hun slechte behandeling door 't russisch gouvernement. Ook de studenten van Brussel en Gent zullen dergelijke bijeenkomsten inrichten.

Het volgend nummer van Ontwaking zal o.a. bevatten: Jacques Mesnil, Over de Practijk van het Vrij-Huwelijk; Johan Schmidt: Een tooneel uit ‘Het Rijk der blinden’; Aloïs de Laet, Zien; Paulina Lantinga, Een booze droom; B. Bymholt, Herfst; Oscar Six, Verzen; enz.