|
| |
| |
| |
Tsjêbbe Hettinga
It weinhûs
Knibbel op it lid binne de bûnte lapen fan 'e simmer
Ta de ferknûkele koffer fan 'e ûnwennichheid yntroppe.
In Nuffield - reade eamel yn in wietgrien bitefjild - ploeget
Him, stinnend yn de hege motorlûden, troch de wjerstribbichheid
Fan ieuwen klaai, jierren fan strie, dei dy't tusken twa seizoenen
Knieret. Seefûgels fermoedzje fisken, noch, fine skulpen, oergeunst.
Trekker bin ik en foar in hoart delstrutsen ûnder 'e protters
Yn 'e tiid dy't sobere griis oktoberet by de Grauwe Kat,
Mar in steatlike rôffûgel hie ik wêze wollen. Condor
Zeep: in ynwyt stik sjippe dat koalsiedgiel lykje wol swevend skean
Yn in himelsblau fjild tsjin in masjinehok sûnder finsters
Yn in ûtsicht sûnder pleatsen, sûnder wenten, yn einleaze bou.
Op 'e dyk leit drek, en platriden bitekrsûden; besef fan
Pine. En dea yn 'e pôt de boulannen dy't rûke nei it grêf,
Dolde farsk, as de biten oan 'e bult deun oan 'e dyk, te-jou.
Spoaren yn 'e berm wjerspegelje it sulvergriis fan klaai en loft
En ynsichten fan eleminten boppe wetter ûnder fjoer;
Dêrtusken bin ik op 'en paad, yn mysels pratend ûnder oare
Protters, nei in punt dat slút as in iepen knier, ûntslút as in
Gedicht: in iepensteand weinhûs fol stille leechte, it kuolhûs foar
De Nuffield, dy't, aanst, neitintelje sil sûnder dat immen it
Fernimt; oan yn it izer to wit de ierde har allinne, hjir.
In ekster kwitst der syn skellûd del, ynskripsjes, in roek krast op
In tûke fan in deade wylch, werberte betsjoenet my, en sjongt:
Achttjin jier (nee, âlder hasto, ek net te wurden), rûne siel
En bestrûpt yn in hert fan fyftjin: hier, skerp skieden, bloed, serieus,
Optein nei wylde krollen, mylde eagen, de tichte poarte
Fan it weinhûs fan de nadere leafde, dêr 't skamte noch wangen
Hat, dat dieseloalje yn klean lûkt dy't nea wer ferstrûpt wurde
Sille, dochter fan in boer dy't tjild en dagen telt, fan in simmer
Dy't fjurret yn twa fulkanen, fan gleonhite klaai en lava,
Swim, (en swimt), oan linen fan streamen, yn trekkerbloed dat ploeget, no,
Yn 'e delta fan blau gewelt en seesulveren skjirren, swim,
Suster, fan in broer dy't Snein neamd is, fan in maitiid boppekommen
Under twa opgeande moannen, fan nacht, flearmûs en kninefacht,
Nim yn, (en nimt yn), de dreamen fan pine, de fleiswurden hosty
Yn 'e slangekûle fan 'e langst, dyn ynnimmendheid, nim yn;
It weinhûs, befrijd fan 'e pleats fol eagen en klabatsen, sjit los
Fan 'e ankers: wein, bokkich beriden, fan hûs, mei houten krûs
En gouden ljochtfinster, en, ynhâlden, oan op 'e boaiem ta, fan
Krollen, eagen, oanfallichheid, stoart mûldea yn, fier baltend fee;
Bloed en ôfrône oalje ierkje del nei kôlen yn 'e ierde,
Dy't stof fan 'e simmer draacht, rook fan ynstinkt en gasoalje, mingd.
Fan 'e brêge ôf (de feart rûkt nei grûn en modderiel), sjoch ik hoe 't
De flammen yn de wiete spegel dôvje, hear, in berchskuorre-
Doar pipet yn 'e buorskip de rustige knier fan 'e simmer ticht;
In swierladen bitefrachtwein skeakelet foar de brêge oer
De Bottefeart werom; waarme dieselwalm krûpt yn in winterjas.
| |
| |
| |
Het wagenhuis
De knie op het deksel heeft de bonte lappen van de zomer
In de verfomfaaide koffer van het onwennig heimwee gepropt.
Een Nuffield - rode mier in een natgroen veld met bieten - ploegt zich,
Kreunend in zijn hoge motorgeluiden, door de weerbarstigheid
Van eeuwen klei, jaren van stro, dag die tussen twee seizoenen
Scharniert. Zeevogels vermoeden vissen, nog, vinden schelpen, afgunst.
Trekker ben ik en voor een poos neergestreken onder spreeuwen
In de tijd die sober en grijs oktober is bij de Grauwe Kat,
Maar een roofvogel in grote staat had ik willen zijn. Condor
Zeep, een spierwit stuk zeep dat geel als koolzaad wil lijken: zwevend, schuin
Op een hemelsblauw bord tegen een werktuigschuur zonder vensters
In een uitzicht zonder hoeven, huizen, in eindeloze akkers.
Op de weg ligt drek, en platgereden bietenloof. Besef van
Pijn. En dood in de pot de landerijen die ruiken naar het graf,
Gedolven vers, als de bieten op een hoop naast de weg, voor niets.
Sporen in de berm weerspiegelen het zilvergrijs van klei en lucht
En inzichten in elementen boven water onder vuur;
Daartussen ga ik mijn gang, in mijzelf pratend onder andere
Spreeuwen, naar een punt dat sluit als een open scharnier, zich ontsluit
Als een gedicht: een wagenhuis vol stille leegte, het koelhuis voor
De Nuffield, die, aanstonds, na zal tintelen zonder dat iemand
Het opmerkt; tot in het ijzer weet de aarde zich verlaten, hier.
Een ekster smijt er zijn kletsklank neer, inscripties, een roek krast op
Een tak van een dode wilg, weergeboorte betovert mij, en zingt:
Achttien jaar (nee, ouder hoef je ook niet te worden), ronde ziel
En gevangen in een hart van vijftien - haar scherp gescheiden, ernstig
Bloed, verrukt van wilde krullen, milde ogen, de dichte poort
Van het wagenhuis der genaaste liefde, waar schaamte nog wangen
Heeft, kleren vol dieselolie die nooit meer uit worden gedaan
Nadien, dochter van een boer die geld en dagen telt, van een zomer
Die vlamt in twee vulkanen, van gloeiendhete klei en lava,
Zwem (en ze zwemt) aan de lijn van de stroom, in ploegend trekkerbloed, nu,
In de delta van blauw geweld en zeezilveren scharen, zwem,
Zuster, van een broer die Zondag heet, en van een voorjaar verrezen
Onder twee opgaande manen, van nacht, vleermuis, konijnevacht,
Eet (en ze eet) de dromen van pijn en de vleesgeworden hostie
In de slangekuil van de wellust, jouw innemendheid, eet ze;
Het wagenhuis, bevrijd van de hoeve vol ogen en zwepen, slaat
Van zijn ankers: wagen, bokkig gevoerd, van huis met houten kruis
En gouden lichtvenster, met zijn inhoud, liggend op de bodem, van
Krullen, ogen, aanvalligheid, stort monddood in, ver loeiend vee;
Bloed en afgewerkte olie kruipen naar kuilen in de aarde,
Die het zomers stof draagt, geur van instinct en gasolie, gemengd.
Vanaf de brug (de vaart ruikt naar grond en modderpaling) zie ik hoe
De vlammen in de natte spiegel doven, hoor, de deur van een
Bergschuur piept in de buurtschap het roestig scharnier van de zomer dicht;
Een vrachtwagen boordevol bieten schakelt voor de brug over
De Bottevaart terug; warme dieselwalm kruipt in een winterjas.
Uit: Vreemde kusten / Frjemde kusten, 1995.
| |
| |
| |
Tsêbbe Hettinga
De krûk
Hy dronk, wylst syn eagen de strakblauwe eagen fan
De fiskersfrou yn it swart troffen en betizen, by
De boarne, yn it soel middeisskaad fan ferlegen
Seders, rook fan fisk en hars, sicht oer see en sloepen, leech.
Stil stie sy, wylst har fersonken eagen syn drinken
Seagen yn 'e nacht fan smoarde lûden, leafdes toarst en
De goederjouske krûk op har no skrokken skouder,
Neist in ezel, blau en stil; troch it blank ear fan har earm
De see, om har heupen de branning, tusken beiden,
Ferstomme troch it stoarmjen fan in eagenblik stilte:
Sy hienen dronken, en sjoen hoe't de fiskers yn har
Lytse sloepen stadich lytser waarden, de fan ûnthjit
Drippende netten fan 'e stjerren strakker, foller,
Twa heale moannen de griene haven yn dreauwen, mei
It sâlt fan 'e see fyn yn 'e wyn oer it brutsen
Iis yn 'e glêzen op in terras mei swarte slangen,
Wite amers; en it paad nei har hutte (néi har
Heuvel-op, de gloppen troch, fanwegen fiskersmessen)
Hie se útlein, fielend dat er komme soe, en hy
Wie har heuvel beklommen, hie him lave oan har krûk.
| |
| |
| |
De kruik
Hij dronk, terwijl zijn ogen de strakblauwe ogen
Van de vissersvrouw in het zwart troffen en verwarden,
Bij de bron, in de zoele schaduw van verlegen
Ceders, geur van vis en hars, zicht op zee en sloepen, leeg.
Stil stond zij, terwijl haar verzonken ogen zijn dronk
Zagen in de nacht van stille kreten, liefdes dorst en
De zo gulle kruik op haar nu geschrokken schouder,
Naast een ezel, blauw en stil; door het oorwit van haar arm
De zee, om haar heupen de branding, tussen beiden,
Verstomd door de stormvlagen van een ogenblik stilte:
Zij hadden gedronken, gezien hoe de vissers in
Hun kleine sloepen kleiner werden, de van belofte
Druipende netten van de sterren strakker, voller,
En twee halve manen dreven de groene haven in,
Terwijl de wind het zout over het gebroken ijs
Strooide in glazen op een terras met zwarte slangen,
Witte emmers; en het paadje naar haar hut (ná haar
Heuvelop, de stegen door, vanwege vissersmessen)
Legde zij uit, voelend dat hij komen zou, en hij
Had haar heuvel beklommen, had zich gelaafd aan haar kruik.
Uit: Platina de zee, 2003.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd