Abdelkader Benali (o 1975) - Foto Roeland Fossen.
en daarmee weet de lezer wat hem te wachten staat. In twee bewegingen (van Rotterdam naar Marokko, en terug) krijgt hij de ruim dertig jaar overspannende geschiedenis voorgeschoteld die aan de geboorte van de langverwachte voorafgaat. Het verhaal daarvan valt grotendeels samen met de amoureuze lotgevallen van de Marokkaanse familie Ajoeb, die bestaat uit vader Driss, moeder Malika, dochter Jasmina en zoon Mehdi. Het is deze laatste zeventienjarige jongen en aanstaande vader van de vertelster die de protagonist van de bijwijlen Márqueziaanse familiegeschiedenis vormt. Zijn prille relatie met de Nederlandse Diana Doorn en voornamelijk dan de onverwachte zwangerschap die eruit voortvloeit, stuwen de plot almaar sneller vooruit, maar hun verhaal is verre van het enige wat de aandacht eist.
De langverwachte wemelt van hilarisch getekende personages die elk hun eigen verhaaldraad door Benali's spinnenweb weven (de sprookjesachtige grootvader Omar Omar, de burleske rap-dichter Boedoeft, de orakelende Imam Sidi Mansoer en de religieuze autoverkoper De Kaap, bijvoorbeeld). In feite vormen zíj de kleurrijkste pijlen van Benali's verhalenvuurwerk, maar omdat ze vaak onvoldoende worden uitgewerkt of gewoonweg opgaan in de overvloed aan verhaalmateriaal lopen ze haast alle met een sisser af. Dat is jammer omdat het van
De langverwachte een schitterend ongelukje maakt, een roman die weliswaar blaakt van levendigheid, maar die eigenlijk individuele verhalen tot een ‘familie’ bindt. Ze hadden beter apart kunnen blijven. Een meer gedegen en geduldige redactie van Benali's roman (ook qua spelling en zinsbouw) had
De langverwachte dan ook de stroomlijning moeten geven waar de fantasie van de schrijver in feite om vraagt.
Toch zit de roman niet ondoordacht in elkaar. De middelste hoofdstukken die zich in Marokko afspelen, bijvoorbeeld, meer bepaald in de landstreek Iwojen die ook al in Bruiloft aan zee werd verbeeld, zijn parels van vertelkunst omdat ze thematiek en stilistiek subtiel met elkaar verbinden. Benali zet er een poëtisch landschap neer waarin de sprookjesachtige liefde tussen Driss en Malika optimaal tot bloei kan komen. Het contrast van die magische levenstijd met de prozaïsche realiteit van hun bestaan in Rotterdam maakt de lezer niet alleen bewust van de draagwijdte en het belang van een centraal romanthema als culturele ontheemding, het voorbeeld illustreert ook goed hoe Benali zijn stilistische diversiteit kundig aanwendt ter ondersteuning van zijn thematiek. De taal weerspiegelt bij wijze van spreken het leven. Dat is niet onbelangrijk omdat het duidelijk maakt dat het thema van de ontheemding voor Benali geen bron van nostalgie kan zijn. Marokko is voor hem manifest niet het land van de waarheid. Het contrast tussen het poëtische Iwojen en het prozaïsche Rotterdam wordt immers doorkruist door een contrast dat in De langverwachte minstens even belangrijk is: het conflict tussen de eerste en tweede generatie allochtonen in Nederland. Knap, en niet toevallig, is dat ook deze spanningsverhouding stilistisch aangegeven wordt. De taal van de in Nederland opgegroeide generatie waartoe de hoofdpersoon Mehdi en zijn vrienden behoren, wordt tegelijkertijd zowel door het besef van ontheemding als door een grote ontvankelijkheid voor multiculturele invloeden gekenmerkt. Het werk van de rappende dichter Boedoeft, bijvoorbeeld, wordt in de roman als volgt beschreven: ‘Wat hij tot stand heeft proberen te brengen is de versmelting van de heilige teksten die hij thuis met de paplepel ingegoten kreeg en de onmiddellijke, rauwe en directe vormen van spreken en zwij-
Auteursrechtelijk beschermd